Vísir - 02.01.1970, Blaðsíða 13

V1S IR . Föstudagur 2. janúar 1970
.■.V.’.V.V.V.V.V.'.V.V.V.V.V.W
.■.v.v.v.v,
13
.V.V.‘..V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V,

í
í
I
I
Þessi innrauða mynd af heimsálfunum fimm
er komin frá Nimbusi 3, veðurfræði-gervi-
hnettinum, tekin í sex hringferðum, eða á
10 klst. tímabili, þann 16. apríl s.I. Afríka
er í miðið, Asía til hægri, Evrópa efst og
Ameríka til vinstri. Þarna má greina eyði-
merktti'. fjallgarða og dalL
Gervihnettir
eru tii margs
nytsamlegir
— Þjónusta þeirra verður
sfóðugt fjólbreyttari

T fyrri útdrætti úr grein dr.
George E. Muellers, eins af
framámönnum Geimvísindastofn
unarinnar bandarísku, varðandi
það beina og óbeina gagn, sem
allur almenningur geti haft og
muni hafa af geimsiglingum áö
ur en langt um liður, var eink-
um skýrt frá ýmsum uppfinn-
ingum og tæknilegum búnaöi. í
þessum síöari útdrætti verður
hins vegarnokkuðminnztáýmsa
„starfsemi,< gervihnatta í þágu
ails almennings á jörðu niðri,
þeim árangri sem þegar hefur
náðst f því sambandi og þeim
aukna árangri, sem gera má ráð
fyrir að náist á næstunni.
Þeir gervihnettir, sem gerðir
era til að afla upplýsinga um
veðurfar og veörabreytingar og
senda til stöðva á jörðu niðri —
t_d. Ijósmyndir af skýjafari og
myndir, sem sýna hitabreytingar
— hafa þegar „skilað“ álitleg-
um arði ef svo mætti að orði
komast, segir höfundur. Það var
fyrir slíkar upplýsingar frá gervi
hnetti svo dæmi sé nefnt, sem
viðvörun um felllbilinn Körlu, ár
ið 1968 barst f tæka tfð til þess
að 500.000 manns í suðurhluta
Bandaríkjanna gat flúið heimili
sfn og haft með sér allmikið af
verömætum eignum, svo beint
efnahagslegt tjón af fellibylnum
varð mun minna en ella, auk
þess sem gera má ráð fyrir að
mörgum mannslffum hafi þann-
ig verið bjargað.
Og hverjir greiða tjónið af
slíkum náttúruhamförum? Vá-
tryggingafélögin. Það er þvf
harla Iíklegt að þau álíti það
skynsamlega fjárfestingu innan
tíðar að leggja nokkuð af mörk
urp til smfði fullkomnustu veö-
urhseði-gervihnatta.
En gervihnettimir geta einn
ig komið að gagni á öðrum svið
um. Egypzkur jarðfræðingur,
sem starfar við háskólann í Kali
fomíu, komst til dæmis að raun
um það við athuganir á Gemini-'
myndum af Vesturegypsku eyði
mörkinni, að málmsvæði þar und
ir yfirborði jrrðar voru aö
minnst^ kosti ferfalt stærri en
þau í st við jarðfræðilegar
rannsu....,, á jörðu niðri.
Þannig hafa jarðfræðingar og
landfræðingar sannfærzt um að
gervihnettimir geta orðiö þeim
að ómetanlegu gagni við marg
háttaöar rannsóknir Geimljós-
myndir af svæöum í Noröaustur
Afríku sýna að jarðlög em þar
svipuð og á Arabíuskagá, þár
sem o! íuhndir 'eru méstar úndir-
yfirborðinu. Má því gera fast-
lega ráð fyrir að þarna i Norð-
austur-Afríku séu einnig auðug
olíusvæði, en áður var ekki til
þess vitað. Olíufélögin hafa þeg
ar nokkuð hagnýtt sér þessa
hæfni gervihnattanna við aö
leita uppi olíuauðug svæði á
hafsbotni. Og þegar tekið er
tillit til þess hve olíuleit á jörðu
niðri er gífurlega kostnaðarsöm
er ekkert líklegra en að hin
miklu olíufélög sjái sér hag í
þvf að koma á loft gervihnött
um, sem sérstaklega verði bún
ir tækjum til slíkra rannsókna.
Þá geta næm og nákvæm tæki
sem gervihnettir em búnir, upp
götvað sýki og vanhöld í komi
og öðrum gróðri, þegarábyrjun
arstigi, sem árlega veldur tjóni
svo þúsund milljónum dollara
skiptir í bandariskum land-
búnaði, svo ekki sé lengra til
jafnaö. Bændurogbændasamtök
munu því áreiðanlega telja það
borga sig að standa fjárhagslega
að smiði og gerð gervihnatta,
sem búnir væm hinum nákvæm
ustu tækjum, er veitt gætu all
ar upplýsingar um gróðursýk-
ingu, áður en hún næði að breið
ast út. Auk þess mundu þessi
sömu tæki geta sagt fyrir um
uppskemhorfur með mikilli ná-
kvæmni. en það yrði mjög mikil
vægt í sambandi við framleiðslu
markaðinn. Þá má og geta þess
að gervihnettir geta gert við-
vart um skógarbruna á byrjun-
arstigi, en þegar um er að ræða
víð skógarsvæði, verður slíkra
elda oft ekki vart, þrátt fyrir
margháttaða vörzlu, fyrr en allt
er um seinan. Og þegar þess er
gætt, að slíkir eldar valda ár-
lega tugmilljónatjóni, er líklegt
að timburframleiðendur vilji eitt
hvað til þess vinna að viövaranir
berist áöur en það er um seinan.
í lok greinarinnar gripur höf
undur til hugmyndaflugsins, og
ræðir þar hugsanlega möguleika
á ýmsum iðnaði um borö í geim
stöðvum í lofttómi og þyngdar
leysi. Fræöilega sé til dæmis lík
lé'gfáð þar ntégi framleiðá 'eins
konar frauð-stáli sem verói vio-
líka létt í sér og 'Walsaviður, án
þéss að nokkuö dragi úr styrk-
leika þess, en slíkt sé ógerlegt
á jörðu niðri. Við þyngdarleysi
taki lagarkennt efni, — t.d.
bráðinn málmur — strax á sig
fullkomna kúlulögun, og því sé
Iíklegt að framleiða megi úti
í geimnum fullkomnari kúlur í
alls konar legur, en unnt sé í
,,jarðneskum‘‘ verksmiðjum. —
Sama sé að segja um alls konar
Iinsur og spegla, við þyngdar-
leysi sé' unnt að gera slík tæki
svo að segja alfullkomin, en slíkt
sé ógerlegt þar sem þyngdarlög
málið segir til sín.
Fyrstu geimstöðvarnar verða
sennilega komnar á braut um-
hverfis jörðu árið 1975. Þær
veröa dýrar, en stofnanir, útbún
ár tilsvarandi tækjum á jörðu
niðri eru líka dýrar. segir höf-
undur, og þessar geimstöðvar
eiga að geta enzt lengi, svo
kostnaðurinn dreifist á mörg ár.
Kostnaðurinn við alla flutninga
út f geiminn, segir höfundur að
hafi lækkað gífurlega að undan
fömu. Þegar fyrsta bandaríska
gervihnettinum var skotið á loft
1958, nam kostnaðurinn við þaö
2,205,000 dollurum á hvert kg.
Nú nemur sá kostnaður aðeins
1,103 dollurum á hvert kg.
„Og þetta er einungis byrjun
in. Til þess að öll starfsemi úti í
geimnum geti orðið hversdags-
legur þáttur í starfsemi manna,
eins og væntanlega verður þarf
að lækka flutningskostnað þenn
an niður í 110 dollara á hvert kg.
og seinna niður í 11 dollara“,
segir höfundur í lokin, og virðist
ekki í neinum vafa um, að þaö
megi takast.
.y.V.V.V.V,V.V.V.,.V,V,.W.V.V.,AW/.,.V.V.W.V.V.W.
© Notaðir bílar til sölu
Höfum kaupendur að Volkswagen og
Land-Rover bifreiðum gegn staðgreiðslu.
Tii sölu í dag:
Volkswagen 1200 ’56 ’59 ’63 ’64 ’65 ’68
Volkswagen 1300 ’66 ’67 ’68
Volkswagen 1600 TL ’67
Volkswagen sendiferðabifr. ’66 ’68
Land-Rover bensín ’62 ’63 ’64 ’65 ’66 ’67 ’68
Land-Rover dísil ’62 ’66
Willys ’62 ’66 ’67
Fíat 124 ’68
Fíat 600 T sendiferðabifr. ’66 ’67
Toyota Crown De Luxe ’67
Toyota Corona ’67
Chevy-van ’66
Chevy Corver ’64 sjálfskiptur m. blæju.
Volga '65
Singer Vogue ’63
Benz 220 ’59
Skoda Octavia ’65 ’69
Moskvitch ’68
Renault ’65
Við bjóðum seljendum endurgjaldslaust afnot
af rúmgóðum og glæsilegum sýningarsal okkar.
Simi 21240 HEKLA 1 Í1 'i-OUéaý6gti|jj$g :r 170472%

Meiraprófsnámskeið
veröur haldið í Reykjavík nú í janúar. Umsóknir um
þátttöku sendist Bifreiðaeftirlitinú í Reykjavík fyrir
7. jan. n.k.
Bifreiðaeftirlit rikisins
^VVAWáflnaaMUB^VIMWWAV.WW.'WV.W/.VA'.VW.'.V.V.V.V.V.VV.V.V.V.V.'