Vísir - 03.07.1970, Síða 7

V ls IR. Föstudagur 3. jöli IVTO.
7
cTVIenningarmál
7rnii séu ekki flestir að því
komnir að fá nóg af miklu
tali um listahátíð í Reykjavík?
Á sunnudaginn, að afloknum hin,
um íslenzka og norræna þætti
hátÁðamnar, gerðu menn tilraun
til að draga dæmin saman á um
ræðufundi í Norræna húsinu,
lýsa að svo komnu reynslu sinni
og niðurstöðum af hátíðinni. —
Boðað fundarefni var að vísu til
muna viðurhlutameira: Staða fs-
lenzkra iista og bókmennta í
dag. En sem betur fer .hleyptu
menn sér ekki upp í neitt hugar
flug út af slíkum álitamálum
heldur héldu sig að nærtækari
umræðuefnum. Fundurinn varð
að því leyti gagnlegur að þar
kom fram greinargerð af hálfu
hverrar Kstgreinar af annarri
um hennar h'lut að hátíöinni og
ýmislegar athugasemdir um und
irbúning og framkvæmd hennar.
Verra var að ekki skyldu fleiri
forráðamenn hátíðarinnar en
fundarstjórinn, Hannes Kr. Dav-
íðsson, staddir á fundi, halda
þar uppi svörum af sinni hálfu
og gera grein fyrir viöhorfum
sínum við hinni næstu hátíð.
>ví að það er alveg ljóst aö
þegar verður að fara að hugsa
fyrir undirbúningi næstu hátíö-
ar þótt hún veröi ekki haldin
fyrr en að tveimur árum liðnum.
I.íka virðist ljóst að svo við
urhlutamikla listahátíö sem
þessa sé að sinni varla tækilegt
að halda hér á hverju ári. En þeg
ar kemur að hinni næstu hátíð
mega menn gjarna hafa skýrari
hugmyndir fyrirfram en nú um
hlutdeild og hlutverk innlendra
lista, einstakra listgreina og
stofnana á hátíðinni: Það var
þrátt fyrir allt ein skýrasta á-
lyktunin af , umræðunum á
suhnudag.
J ár hefur þátttaka innlendra
aðila augljóslega verið
fjarska breytileg. Sinfóníuhljóm
sveit íslands hefur að allra dómi
staðið sig meö hinni mestu
prýði, sannkallaður burðarás í
hátíðinni, og gott ef ekki geng
ið í endurnýjun lífdaga við auk
inn liðstyrk og leiðsögn yfir-
burða-stjómenda. Samtök rit-
höfunda, bókaútgefendur, bóka
söfn áttu hins vegar svo sem
enga hlutdeild að hátíðinni —
Uttekt á afrakstri listahátíðar: umræöur í Norræna húsinu.
Hefð og nýmæli
þótt því megj að sönnu ekki
gleyma að í tilefni hennar gaf
Helgafell út fjögur skáldrit
ungra höfunda, allt frumsmíð-
ar og aðrar greinir, kvikmyndir,
danslist, lýstu fyrst og fremst
fjarveru sinni af íslenzkum.lista
markaði. Leikfélag Reykjavíkur
lagði sinn skerf til hátíðarinnar
með Kristnihaldi undir Jökli og
flutningi Þorpsins, og þar við
bættist hlutur Litla leikfélagsins
og Popóla. Þjóðleikhúsið hafði
hins vegar ekki annað til mála
að leggja en tvær misheppnaðar,
útgengnar sýningar sínar frá því
í vetur. Það bar nýrra við á
undinum á sunnudag að heyra
talsmann leikara, Klemenz Jóns
son, formann félags þeirra, lýsa
því hispurslaust yfir að leikarar
Þjóðleikhússins væru sáróá-
nægðir með hlut Þjóðleikhússins
að hátíðinni — en þeir hafðu
t)árS!rengfa ráða vferið áþúrðir
um.hvað. gera skvldi. Það á ekki
af Þjóðíeikhúsinu að ganga. Of-
an á þetta kom skorinorð á-
drepa Guðbjargar Björgvinsdótt
ur um ballettmál og rekstur list
dansskóla Þjóðleikhússins sem
síðan er oröin að blaðamáli og
dómsmál sagt í uppsiglingu út
af viðskiptum leikhússtjóra og
ballettmeistara. Það má með
sanni segja að listahátíð hafi
sett hátíðlegt upphrópunar-
merkí aftan við afmælisár leik-
hússins, svo björgulegt sem það
nú var.
^uövitað má sitthvaö finna að
framkvæmd og undirbún-
ingi listahátíðar. En aðfinnslur
manna á sunnudag, Ingvars
Jónassonar, Stefáns Edelstein
og annarra, voru þrátt fyrir allt
fyrst og fremst tæknilegar, og
væntanlega auðleyst úr þeim
mörgum hverjum með nákvæm
ari undirbúningi hátíðarhalds.
Hitt væri fásinna að segja há-
tiðina misheppnaða, verr haldna
EFTIR
OLAF
JONSSON
Ingvar Jónasson í ræðustól, Hannes Kr. Davíösson fundarstj.
en óhaldna eða annað í þeim
dúr af þessum og því líkum á-
stæðum, enda gerðu menn það
ekki, margur mun hins veg-
ar hafa tekið undir með Þor-
steini Hannessyni þegar hann
lýsti gleði sinni yfir hátíðinni.
Að hátíðinni aflokinni virðist
það augljóst mál að skerfur inn
lendrar tónlistar og myndlistar
•hafi verið myndarlega af hendi
leystur, líklegur til að hafa veitt
sanngjarnt yfirlit yfir stöóu og
getu þessara listgreina, þótt auð
vitað haf; farið meira fyrir hin-
um erlendu gestaleikjum á há-
tíðinni. Það er hins vegar óleyst
spursmál hvernig hlut innlends
skáldskapar ætti að haga á
slíkri hátfð svo að gagni kæmi.
Hið innlenda efni, þó ekki sé all
tént mikið látið yfir því, er auð-
vitað og verður uppistaða hátíð
arhalds af þessu tagi, réttlæting
þess að hátíð sé haldin. Erlend-
um aðföngum vali gestaleikja til
hátiðar er sjáifsagt að haga
svo að þeir séu líklegir til
að koma innlendu lista- og
menntah'fi að sem mestu gagni.
Þetta eru sjálfsagðir hlutir sem
búið er að segja margsinnis á
þessari hátíð. En að henni lok-
inni er það líka ljóst að hér hafa
tvenns konar eða þrenns konar
hátíðir verið haldnar í þetta
sinn. Gleggst eru skil hinnar
norrænu og innlendu listahátíð
ar sem lauk um síðustu helgi og
alþjóðlegrar listahátíðar sem þá
tók við, fimm konsertar snilld-
armanna á heimsvísu, „frægra
fugla“, með klassíska efnisskrá
að hætti slíkra virtúósa. Á fyrri
hluta hátíöarinnar kvað hins
vegar allmikið að nýmælum,
bæði í innlendri tónlist og leik'-
list, og með gestaleikjum Cull
berg-ballettsins og Marionettu
leikhússins sem báru með sér
ferskan gust tilraunastarfs, list
rænna nývirkja inn í molluloft
'Þjóðleikhússins. Fyrir minn
smekk voru þessir gestaleikir,
ásamt hinni fögru sýningu á
grafikverkum Edvards Munch,
eftirminnilegustu viðburðir á
leiknum á seinni hluta hátíðar.
Ljóst er að þann þátt hennar eig
um við að þakka vinfengi Vladi-
mírs Ashkenazy, hinir erlendu
snillingar hafa beinlínis gert
það fyrir hans orð að koma
hingað til hátíðar, hvort sem
reynslan af þessari hátíð verður
til að ýta undir slíkar heimsókn
ir í framtíðinni. Einhverjum
kynni að koma til hugar að unnt
eöa vert væri að aðgreina þess
ar tvær hátíðir að nýju, halda
til dæmis norræna listahátíö
annað árið, hitt árið alþjóðlega
tónlistarhátíð, hvoru sinni meö
jafnmikilli hlutdeild innlendra
listar og listamanna og geta og
markaður leyfði. Vera má að
þetta reyndist allt á litið prakt
ísk hugmynd. En aö mínu viti
stafaði gildi þessarar hátíöar
sem nú er lokið ekki hvað sízt
af fjölbreytni hennar, öllum
þeim úrkostum sem hún veitti
sambýli hýfðar og nýmæla á há-
tíðinni. Það þarf blindan mann
og daufan á listir í landinu til
aö leiða atburði hennar með öllu
hjá sér — en hátíðin bauð líka
upp á efni að flestum smekk.
Nokkru væri fórnað ef sambæri
legri fjölbrevtni yrði ekki til að
dreifa á listahátíöum til frambúö
ar hvað sem vinnast kynni; þeg-
ar vegna fjölbreytni sinnar er
listahátíð sem þessi fjarska lík-
leg til að örva almennan áhuga
á listastarfi í landinu. Og það
er sem sagt það sem úrslitum
ræður: Að hátíð verði ekki ein-
ungis til tilhalds og viðhafnar
heldur raunverulegs framdráttar
hinu hversdagslega starfi, við-
halds og eflingar innlendrar
hefðar, hvati nývirkja í listum.
T>ó margt hafi þegar verið rætt'
um listahátíö i Reykjavik
kann sumt það sem áhugaverð-
ast er enn að vera ósagt að há-
tfð nýlokinni. Á næstunni verð
ur væntanlega upplýst hvemig
fjárhagsleg undirstaða hátíðar-
innar hefur reynzt í fraih-
kvæmd. Þe^ar er vitað að að-
göngumiðasala hefur orðið mjög
mikil og þarf vart að vænta
hennar meiri til frambúðar —
þótt einstök dagskráratriði
yrðu þessu sinni ómaklega út-
undan aðsókn. Þess má jafnan
vænta og þarf ekki að búast við
að allar samkomur slíkrar hátíð
ar veröi sóttar til hlítar. Hitt er
Iíka Ijóst að efnisvali til hátíðar
þarf jafnan að haga með tilliti
til listamarkaðarins í landinu,
getu hans á hverjum tíma, að
aðsókn erlendra gesta til hátið-
ar verður aldrei nema aukageta
með innlendum tekjum hennar.
Hversu mikið getur eigið aflafé
hennar orðið? Vitað er að þessi
hátíð var að verulegu leyti kost-
uð af innlendu og erl. styrktar-
fé, fyrir utan þau friðindi sem
hátíðin naut af góövild og fyrir-
greiðslu innlendra og erlendra
aðila. Er slíks styrks og frið-
inda aö vænta til listahátíðar-
halds til frambúðar, hverjir
munu bera uppi þá fjárfestingu
og hvaða hags vænta þeir sér af
henni? Þetta eru aöeins fáar af
þeim spurningum sem vakna
um efnalegan grundvöli listahá-
tíðar þegar virkur dagur er runn
inn að nýju. Hitt er líka óhætt
að segja að listrænn afrakstur
hinnar fyrstu hátíðar sem þó
stendur væntanlega til bóta ef
hátíðin kemst á til frambúðar i
Iandinu, var slíkur að gestir
hennar hljóta fastlega að vona
að listahátíð í Reykjavík eigi
sér einnig efnalegan grundvöll
eftirleiðis.
\
íiiiri
♦355*
Tilboð óskast í að fullgera raflagnir í viðbygg
ingu við Vinnuhælið að Litla-Hrauni á Eyrar
bakka.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri,
Borgartúni 7, gegn 1.000.— skilatryggingu.
Tilboð verða opnuð miðvikudaginn 15. júlí.
INNKAUPASTOFNUN RIKISINS
BORGARTÚNI7 SÍMI 10140