Vísir - 05.08.1970, Blaðsíða 8

/ .
V 1 S I R . Miðvikudagur 5. ágúst 197É.
V2SIR
Svörtu borgarst jórarnir
Otgefan 1í Keykjaprent ht.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R Eyjólfsson
Ritstjóri ■ Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrói: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Simar 15610 11660
Afgreiðsla Bröttugötu 3b Sími 11660
Ritstjóri: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
Askriftargjald kr 165.00 á mánuöi innanlands
t lausasölu kr. 10.00 eintakiC
Prentsmiðja Vlsis — Edda hf.
íslenzkar laxveiðiár
J^axveiðiárnar okkar eru sannkallaðar perlur ís-
lenzkrar náttúru. Þegar útlendir veiðimenn koma
hingað, kunna þeir sér ekki læti, þeir hafa aldrei
kynnzt öðru eins. Sá sem þetta ritar, var með norsk-
um manni norður í Laxá í Aðaldal fyrir fáum dögum.
Við veiddum vel. Ég spurði hann þá, hvort nokkur
sambærileg á væri til í Noregi. Hann kvað nei við
því. Við veiddum þarna 19 laxa á fjórum dögum.
Þetta kvað hann óhugsanlegt í sínu landi.
Víðast hvar í heiminum er búið að spilla veiðiám,
T. d. í Englandi eru margar ár orðnar ónýtar vegna
Yirkjunarframkvæmda og mengunar. Englendingar
er-u farnir að sjá það núna, hve gífurlegum náttúru-
verðmætum þeir hafa glatað með þessum hætti, en
þeir geta ekki aftur snúið. Mannvirkin eru komin á
sína staði, og þau verða ekki þaðan flutt. Sömu sögu
er að segja frá Ameríku. Þar er búið að sþilla náttúr- .Jl
i
unni, bæði laxveiðiám og öðru, til tjóns, sérp aldpéL .
verður bætt. Ef haldið verður áfram á sömu braut,
verður laxinum þar í löndum útrýmt að fullu næstu
áratugina.
Vjð íslendingar ættum vissulega að láta víti ann-
axra þjóða í þessum efnum verða okkur til varnaðar.
Við eigum flestar okkar veiðiár óskemmdar enn. Það
er sannarlega athugunarefni fyrir þjóð, sem á slík
verðmæti óspillt, að glata þeim ekki. Við vitum um
fordæmin frá öðrum þjóðum og höfuin enga afsökun
fyrir að fara að dæmi þeirra. Við Reykvíkingar erum
lánsamir að eiga laxveiðiá, sem rennur gegnum borg-
ina okkar. Þess dæmi eru fá eða engin í heiminum.
Þennan dýrgrip erum við þegar búnir að skemma, og
ef við gætum okkar ekki í tíma, eyðileggjum við hann
að fullu innan fárra ára.
Ef við lítum á hina f járhagslegu hlið málanna, þjóð-
arhag eins og við segjum, þá er það ekki neitt lítið
atriði að eiga þessi verðmæti. Þau verða þeim mun
eftirsóttari og hærra í þau boðið sem árin líða. Oss
laxveiðimönnunum fellur það að vísu miður, hve hin
erlenda ásókn í veiðiárnar er að verða mikil, en gegn
því eru engin ráð. Við verðum að sætta okkur við
það. Þannig hefur t.d. farið hjá frændum okkar Norð-
mönnum. Beztu veiðiár þeirra hafa farið í hendur
útlendinga af þeirri ástæðu að landsmenn hafa ekki
verið samkeppnisfærir um verðið.
Að öllu þessu athuguðu er það þjóðhagslegt mál
að vernda okkar veiðiár. Við þurfum að gæta okkar
vel, áður en ráðizt er í framkvæmdir, sem ríða þeim
að fullu. Landeigendur skyldu standa þar vel á verði
um sín verðmæti Þau kunna í framtíðinni að verða
meira virði en virkjanimar.
Svertingjar hafa náð
æðstu metorðum í ýms-
um stórborgum Banda-
ríkjanna. Allmargir
þeirra hafa verið kosnir
borgarstjórar. Einn bætt
ist í hópinn fyrir
skömmu, er Kenneth All
en Gibson sigraði hinn
hvíta Addonizio í borg-
inni Newark. Þetta hefði
ekki getað gerzt fyrir fá
um árum. ^
50 svartir borgarstjórar
Svartir borgarstjórar í borgum
Noröurrlkja Bandaríkjanna eru
meðal annarra Carl Stokes í
Cleveland, sem hefur 770 þús.
íbúa, Walter E. Washington í
Washingt., með 793.500 íbúa, og
Ricnard Hatcher i Gary í Indí-
anafylki, sem er minni. Carl
Stokes var endurkjörinn borgar-
stjóri í Cleveland í fyrrahaust.
Þessir svertingjar eiga þaö
sameiginlegt, að þeir nutu stuðn
ings mikils fjölda hvítra manna
í kosningum.
Alls eru rúmlega fimmtíu
svertingjar i stöðu borgarstjóra
í Bandaríkjunum, en flestir eru
í smáum borgum í Suðurríkjun-
um þar sem svertingjar eru í
meirihluta. Hins vegar er þaö
nýlunda, að svertingjar nái
kosningu í stórborgum Norður-
áit
Stokes borgarstjóri í Cleve-
land með hvítum börnum og
svörtum.
algengara fyrirbæri, þótt langt
sé i land, að „kosinn verði borg-
arstjóri sem svo vill til, að er
svartur". Svörtu borgarstjór-
arnir hafa allir unnið sigur í
harðsóttum kosningum, þar sem
litarháttur þeirra skipti miklu.
Sums staðar hefur verið um nær
algert „kynþáttastríð“ að ræða,
en svertingjar sigraö með því að
þjappa sér um sinn mann. Víð-
ast hvar hafa þó stórir minni-
hlutahópar hvítra komið hinum
sgol itusox ou tinærioii i s
wjAri fift Ronrbns!?! RtjíH ,?.b.n
.. ^nga|gj|jjg|
Gibson, hinn nýi borgarstjóri í Newark, ræðir við hvíta
þegna sína.
ríkjanna eins og nú hefur gerzt.
Svertingjar hafa síöustu ára-
tugi flykkzt frá Suðurrlkjunum,
þar sem þeir hafa verið flestir,
til stórborga Norðurríkjanna.
Bæði hafa þeim boöizt betrj laun
í Norðurríkjunum og auk þess
er frelsi þeirra þar meira. Eins
og kunnugt er, rfkir enn mjög
í Suðurrlkjunum sá hugsunar-
háttur, að svertingjar séu „ó-
æðri kynþáttur". í Norðurríkj-
unum er hins vegar að minnsta
kosti á pappímum litiö á svert-
ingjann sem jafningja, þótt
raunar beri hann skarðan hlut
einnig þar.
Sums staðar
„kynþáttastríð"
Vegna þessara fólksflutninga
er gert ráð fyrir, að svartir
borgarstjórar verðj fljótt enn
izio borgarstjóri, af ítölskum
ættum, var sakaöur um sam- ■
band við glæpafélagið Mafíuna.
Skömmu eftir kosningarnar voru
Addonizio og félagar hans ,
dæmdir sekir um margs konar
fjárbrask með eignir Newark-
borgar. Gæti Addonizio fengið
allt að tuttugu ára fangelsi fyr- .
ir vikið. Kosningabaráttan var •
engu að síður hörð milli hins á-
kærða borgarstjóra og svert- ■
ingjans Gibsons. Orslitin urðu
svo sigur hins svarta.
Starf svörtu borgarstjóranna •
er ekkert sældarbrauð. Þeir em f
á milli tveggja elda. Hvltir van- <
treysta þeim og grana þá um i
tengsl við svarta öfgamenn. -
Svartir gera miklar kröfur til j
þeirra og treysta þeim varlega. ?
Er svertingi er kosinn borgar-:
stjóri, sjá margir svertingjar,
fyrirheitna landið á næsta leiti.
Vandamál stórborganna em þó >
miklu meiri en svo að stór-
felldar breytingar veröi gerðar
á högum manna á einni nóttu.
Þess vegna verða svörtu borg-
arstjóramir að fara sér hægt.
Með góðum vilja hefur þeim þó
tekizt að koma ýmsu til leiðar.
„Borg syndanna“
Auk Gibsons í Newark tók
Richard Hatcher I Gary viö
gjörspilltri borg. Gary hafði
verið kölluð „borg syndanna" i
Eflmiimn
M)
nm
Umsjón: Haukur Helgason
Indíanafylki. Hatcher tókst á
skömmum tlma að vinna traust
hvltra atvinnuveitenda. Til
dæmis ákvað stálfyrirtækið U.S.
Steel að halda áfram að hafa
aðsetur I Gary, en áður hafði
staðið til, að fyrirtækiö flyttist
þaðan. Fleiri fyrirtækjum borg-
arinnar er á sama veg farið.
Svörtu borgarstjóramir glíma
við sömu vandamálin og hvitir
borgarstjórar stórborganna,
glæpi og fátækrahverfi, mengun
og þar fram eftir götunum. Þeir
gegna hins vegar mikilvægu
hlutverki I framförum síns kyn-
þáttar.
Eins og sumir segja: Ekki
eru allir svertingjaleiðtogar
drepnir I Bandaríkjunum. Sumir
verða borgarstjórar. *
svarta frambjóðanda til aðstoð-
ar og tryggt kosningu hans.
Ekki kæmj á óvart, þótt
borgarstjórinn í New Orleans
yrði svertingi eftir kosningarn-
ar næsta ár. Svertingjann
Richard Austin skorti aðeins sjö
þúsund atkvæði til að ná kjöri
I Detroit í fyrra. Á eftir gætu
komið St. Louis, Fíladelfía,
Oakland — og Chicago innan
áratugs. í Los Angeles vann
hinn hvíti Sam Yorty nauman
sigur á svertingjanum Tom
Bradley fyrir ári. Þar var um
„kynþáttastríð" að ræða.
Hinn hvíti tengdur
Mafíunni
Kenneth A. Gibson, sem bætt-
ist I þennan hóp I vor, hagnaöist
á því að fyrirrennari hans var
flæktur í Mafíufaneyksli. Addon-
Hatcher borgarstjóri í
sem áður var kölluð
syndarinnar“.