Vísir - 05.08.1970, Blaðsíða 13

V t S I R . Miðvikudagur 5. ágúst 1970.
13
„ Vikublöiin eiga stœrstan þátt í
hégómanum í kringum þekkt fólk“
— segir Lisbet Palme, barnasálfræðingur og
eiginkona forsætisráðherra Sv'tþjóðar, en hún
hefur verið gagnrýnd i blóðum fyrir of
„hversdagslegan" klæðaburð og framkomu
„Ég er alls ekki á móti tízk-
unni á neinn hátt, hún gefur
okkur tilbreytingu og meöan
við látum hana ekki mata okkur
algerlega og gera okkur allar
eins, er hún jákvæð. Ég hugsa
mjög mikið um minn klæönað,
þótt ég fái oft ýmsar ráðlegg-
ingar í blöðum um það hverju
ég eigi að klæðast. Mér finnst
bara, að sé maður sósíal-
demókrati, þá eigi maður að
lifa sem slíkur,“ — segir for-
sætisráðherrafrú Svíþjóðar, frú
Lisbet Palme.
Frú Lisbet er barnasálfræð-
ingur að mennt, og hún er ákaf
lega vinsæl meðal almennings í
sinu heimalandi, þó að nokk-
ur sænskra (og annarra) blaða
hafi gagnrýnt hana fyrir að
vera ekki nægilega „heimskonu
leg“. Um þetta sagði hún eftir-
farandi við sænskan blaða-
mann: „Klæðnaður hverrar
manneskju, segir töluvert um
skoðanir hennar og lífsviðhorf.
Ég er sannfærð um að ég hugsa
jafnmikið um föt, og ýmsar
aörar konur í svipaðri aðstöðu
og ég, en sem hafa fengið lof
fyrir „höföinglegan" klæðaburð.
Þær hafa aðeins önnur lífsvið-
horf en ég. Um smekk er til-
gangslaust að dæma. Ég get
ekki búið mér til eitthvert „ytra
byrði“ sem er ekki samkvæmt
sjálfri mér, þó að margir virð-
ist krefjast þess.“
„Hvernig velur þú þá þín
föt?“, spyr blaðamaðurinn.
„Ég er auðvitað ekki óskeik-
ul frekar en aðrir, og oft geng
ur mér illa að finna föt, sem
raunverulega hæfa mér og mér
líður vel í, en það er einmitt
aðalatriðið. Ég á jú þrjú böm
frá tveggja ára aldri, hef mjög
litla heimilishjálp og vinn mik
ið utan heimilis, auk ýmislegra
starfa og athafna, sem fylgja
starfi mannsins míns. Ég þarf
því sannarlega að eiga föt, sem
þola eitt og annað. Og ég held
mest upp á jersey, bæði bóm-
ullar og ullar. Bómullarpeysu,
gallabuxur og nokkurs konar
„íþróttabúning“ nota ég mikið
heima við. Hann er mjúkur að
innan með rennilás að framan,
og hann get ég þvegið í þvotta-
vélinni með gallabuxunum af
börnunum."
„Leiöist þér að fara í hátíð-
leg samkvæmi, sem fylgja
starfi manns þíns?“
”Ég geri mér ekki mikla rellu
út af síku og er alls óhrædd
við að mæta oft f sama kjóln-
Frú Nixon, Farah Diba og frú Agnew hafa allar verið rómaðar fyrir „viðeigandi og höfðing-
legan klæðnað“ en forsætisráðherrafrú Svíþjóðar, Lisbet Palme er óhrædd við að koma
æ ofan í æ í fínustu samkvæmi í sama látlausa kjóinum.
„Klæðnaður hverrar mann-
eskju segir töluvert um Iíf
hennar og lífsviðhorf“, segir
Lisbet Palme.
um. Ég vil ekki að eftir mér
sé tekið fyrir fötin sem ég klæö
ist. Og ég geri ekki neitt fyrir
hárið á mér, þó að ég sé að fara
í samkvæmi. Mér finnst stutt
hár þægilegt, klæðilegt og
snyrtilegt og þaö er mér nóg.“
„Hverjum er um að kenna,
að almenningur skuli krefjast
sérstaklega höfðinglegs og oft
tilgeröarlegs klæðnaðar og
framkomu hjá fólki, sem er í
sviðsljósinu?“
„Ég held að vikublöðin okkar
eigi stóran þátt í því. Þau eru
sífellt að búa til einhvem heim
í kringum okkur, sem virðist
alls ekki tilheyra venjulegu
fólki. Þetta er óheyrilega órétt-
látt bæði gagnvart okkur og
gagnvart almenningi. Við erum
aðeins almenningur, og þessi til
gerð í kringum svokallað „hátt-
sett“ fólk færir aðeins leiðindi.
Fólk telur sér trú um aö það
hafi gaman af þessum enda-
lausu „höfðingjaskrifum" en í
rauninni er það aö reyna aö
vinna upp glatað sjálfstraust og
ósjálfrátt að reyna að setja sig
sjálft inn f líf þeirra sem verið
er að skrifa um. Frægð og fatn
aður færir engum hamingju,
sízt þeim, sem halda að þeir
höndli hana í veraldlegum gæö-
um sem þessu,“ segir Lisbet
Palme.
„Viltu heita því, að svara spurn
ingum mínum hreinskilnislega?“
Elie kinkaði kolli.
„Síðan ég kom hingað hefur i
mér fundizt sem mér væri ein-
hvem veginn ofaukið. Þessi til-
finning hefur á stundum verið svo |
óþægileg, að það hefur verið að
mér komið að svipast um eftir
ððm husnæði ...“
Elie þorði ekki að spyrja hann
hvers vegna að hamn hefði ekki
gert alvöru úr því. Hann hafði
ekki enn náð sér nægilega til
þess. !
Það var tekið að bregða birtu,
innan stundar varð ekki hjá þvi
feomizt að kveikja á lampanum.
Birtam, sem enn barst inn um j
gluggann, féll á vanga Rúmenans,
þar sem hann sat og Elie veitti j
því athygli, að hann líktist svo ;
mjög móður sinni, að hann i
nálgaðist það að vera kvenlegur i
á vangann. Eða kannski var rétt-
ara að segja unglingslegur. Elie
fann björt, tinnudökk augu hans
hvfla á sér, spyrjandi og að því
er virtist í fullri hreinskilni. Það
var engu líkara en að hann lang-
aði til að segja:
„Hér sitjum við tveir einir, og
mig langar mest til að segja þér
hug minn allan og biðja þig
hjálpar. Þú ert þrem ámm eldri
en ég. Þú þekkir vel til héma,
þekkir bæði staðinn og fólkið ..“
En hann sagði það ekki. Hann
sagöi á sinni dálítið annarlegu
pólsku:
„Allir em mér góðir, ef til vill
of góðir. Það er dekrað við mig,
eins og ég sé eitthvað frábmgðinn
ykkur hmum. Enginn virðist gerá
sér grein fyrir að þetta kemur mér
í hálfgerð vandræði. Ég snæði til
dæmis miðdegisverðinn einsamall,
eins og ég sé f einhverri ónáð“.
„Þegar þú situr einn að snæð-
ingi þá kemur það af því, að þú
færð annan mat en aðrir“.
„En ég kysj heldur að borða
sama mat og aðrir, lika að borða
úr nestiskassa á fcvöldin eins og
þið hin“.
„Þú baðst um að fá keyptan
fullan kost“.
„Vegna þess að mér var ó-
kunnugt um þetta fyrirkomulag.
Ég hélt að hitt væri venjan. Ég
vil ekki vera öðmvísi en hinir,
skilurðu. Ég þori ekki að minnast
á þetta við frú Lange, hún er svo
ljúf í viðmóti“.
Elie varð allt í einu gripinn ó-
tuktarskap. Hann gat ekki stillt
sig.
„Það er vegna þess að þú ert
henni meiri féþúfa en við öll hin
samanlagt"
Það var ekki fyllilega sannleik-
anum samkvæmt. Réttara sagt —
það var bæði satt og ósatt. Hún
var ágjöm, það fór ekki á milli
mála En um leið hafði hún þörf
fyrir að gera öðmm til hæfis,
stuðla að þvi að fólk væri ánægt
og fóma ýmsu smávegis í þeim
tilgangi.
„Er það satt?“ spurði Michel og
hleypti brúnum.
„Hingað til hefur hún einungis
haft fátæka leigjendur. Stan
kennir, til þess að hafa fyrir
námskostnaði. Ungfrú Lóla er
okkar ríkust, og þó hefur hún
ekki efni á að kaupa tfullan kost.
Þínir líkar leigja yfirleitt 'i betra
húsnæði en hér er til að dreifa“.
„Ég kann vel við mig héma“,
svaraði sá rúmenski. „Mér fellur
vel við herbergið mitt, vel við
andrúmsloftið, og hef enga löngun
til að fara annað“.
Mundi hann hafa rætt málin af
slíkri einlægni ef hann hefði séð
til Elie inn um herbergisgluggann?
„Erindið var að leita ráða hjá
þér. Heldur þú að frú Lange
mundi móðgast, ef ég hætti að
kaupa sérstakar máltíðir, og hag-
aði. mataræði mínu eins og þið
hin?“
„Hún mundi verða fyrir von-
brigðum".
„Vegna peninganna?"
„Já. Og líka vegna þess að hún
er stolt aif að hafa slíkan leigj-
anda sem þig. Ég heyrði hana
einmitt komast þannig að orði
við einn af nágrönnunum".
„Hvað sagði hún?“
„Að þú værir forríkur, og að
móðir þín hefði áreiðanlega verið
fræg leikkona".
„Hún hefur aldrei startfað við
leikhús. Þú ráðleggur mér þá
ekki ...“
„Nei. Þú mátt ekki neinu
breyta“.
„Jafnvel ekki að ég snæddi ár-
bít með ykkur í eldhúsinu?"
Það hefði veriö harla auðvelt
að koma þvi þannig fyrir, en Elie
kærði sig ekki um það. Aftur á
móti kaus hann að sá rúmenski
héldi áfram að vera eins og fram-
andi gestur á heimilinu.
„Þú getur að sjálfsögðu orð-
fært það við hana. Ég mundi þó
ekki gera það í þínum sporum“.
1 fyrsta skipti gerði Elie sér
grein fyrir því, að hann væri af-
brýðisamur. Hann vissi ekki
hvers vegna. Því fór fjarri að
hann væri stoltur af þeirri til-
finningu, en hún var sterkari en
svo, að hann gætj boðið henni
birginn. Hann bætti við:
„Frú Lange og dóttir hennar
hafa fulla þörf fyrir þá peninga,
sem þú greiðir þeim. Þær eru
mjög tilfinninganæmar. Bf þær,
fá grun um ...“
Hann furðaði sig á að sjá að 1
þetta hafði tilætluð áhrif á .
kunningja hans. Og Micfehel virt-
ist taka sér það undarlega nærri,
að geta ekki orðið nánari þátt-
takandi í daglegu lífi þeirra ;
hinna.
Spuming hans kom Elie að ó-
vörum. »
„Þér tfellur ekki við mig, er
það?“
Og þegar Elie hafði ekki svar- ,
ið á reiðum höndum bætti hann ;
toð: