Vísir - 05.01.1971, Síða 8

8
VISIR . Þriðjudagur 5. janúar 1971,
Otgefandí Reyklapreni öt.
Framkvæmdastióri Sveínn R Cyjöllsson
Ritstjórí lónas Kristiánsson
Fréttastiðri Jón Birgii Pétursson
Ritstiómarfulltrúi Valdimar H. Jóhannesson
Augiystngar Bröttugötu 3b Slmar 15610 11660
Mgreiðsla Bröttugötu 3b Stmi 11660
Ritstiðri Laugavegi 178 Slmi 11660 f5 llnur)
Askriftargjald kr. 195.00 á mánuði innanlands
f lausasölu kr. 12.00 eintaklð
Prentsmiöia Visis — Edda hf.
Stöndum vel oð vigi
| viðtali, sem birtist í Vísi síðasta útkomudag liðins
árs, sagði Ingólfur Jónsson ráðherra, að árið 1970
hefði að flestu leyti verið gjöfult og hagstætt ár og
að þjóðin stæði vel að vígi á þessum áramótum. Benti
hann á góð aflabrögð og gott verðlag á útflutnings-
afurðum, vaxandi gjaldeyrisvarasjóð, aðildina að Frí-
verzlunarsamtökum Evrópu og vel heppnaðar verð-
stöðvunaraðgerðir ríkisstjórnarinnar.
Ingólfur Jónsson sagði, að verðstöðvunin hafi kom-
ið á réttum tíma. Hún hafi þegar sýnt, að hún beri
tilætlaðan árangur og muni tryggja aukinn kaupmátt
launa. Sérstaklega hafi hún bætt aðstöðu þeirra, sem
verst voru settir, og minnti hann í því sambandi á
hækkun fjölskyldubóta og lækkun brýnustu nauð-
synja almennings. Síðan svaraði Ingólfur því, hvað
við tæki að loknu tímabili verðstöðvunarinnar:
„Menn spyrja náttúrlega, hvað taki við, hvort nið-
urgreiðslum á nauðsynjavörum verði haldið áfram
eða hvort losað verði um dýrtíðarskrúfuna. Því er
til að svara, að sú ríkisstjórn, sem þá fer með völd,
verður að gera heilbrigðar ráðstafanir ^H^trýggingar
atvinnu- og efnahagslífinu. Vitanlega verð.ur að halda
vísitölunni í skefjum og þá helzt með því að halda
niðurgreiðslum á nauðsynj avörum áfram. Þetta verð-
ur unnt að gera, ef samhent ríkisstjóm verður við
völd og árferðið verður ekki langt fyrir neðan með-
allag.“
Ingólfur kvaðst telja landhelgismálið vera tvímæla-
laust eitt veigamesta mál þjóðarinnar. Stefna bæri
að því, að þjóðin fengi landgrunnið allt til eigin um-
ráða og að hún ein nýtti fiskinn kringum landið. Ann-
að mikilvægt mál í samskiptum íslendinga við aðr-
ar þjóðir væm viðræðurnar við Efnahagsbandalag
Evrópu. í þeim viðræðum væri aðalatriðið að ná hag-
kvæmum viCs’ iptasamningi án þess að ganga inn
á nokkuð, sem or......... óCinni fjötur um fót í
framtíðinni. Hins vegar kiomi ekki til greina, að ís-
lendingar gerðust aðilar að því bandalagi.
Undir lok viðtalsins sagði Ingólfur: „Það getur
orðið áhrifaríkt fyrir framtíð þjóðarinnar, hver verða
úrslit alþingiskosninganna á árinu 1971 og hvaða
stefna í þjóðmálum verður ráðandi að þeim loknum.
Það hefur stundum verið sagt, að þjóðin fái þá stjórn,
sem hún á skilið. Kjósendum er því mikii ábyrgð á
höndum á næsta ári.
Fámenn þjóð, sem býr við yzta haf, á vitanlega
alltaf í vök að verjast. Baráttu hennar fyrir sjálf-
stæði, efnahagslega, menningarlega og stjómarfars-
!ega, linnir aldrei. Með framsýni, dugnaði og sam-
hentri rfkisstjóm mun takast að halda áfram upp-
byggingarstarfinu og búa þannig að þjóðinni, að hún
geti setið á bekk með fremstu menningarþjóðum
heims og lifað við sambærileg lífskjör og gerist með-
al nágrannaþjóðanna.“
Sænskir kommúnistar fengu oddaaðstöðu á þingi f kosn-
ingunum í fyrrasumar. Foringi kommúnista C. H. Hermanns-
son, til hægri, sést hér fagna auknum áhrifum flokks síns.
Herbergi fyrir
hrera þagmam
Betur er búið oð sænskum bingm'ónnum en
islenzkum — Nýtt b'mghús, þegar þing
kemur saman i einni deild 11. janúar
Ijir G/i
Betur er búið að sænsk-
um þingmönnum en ís-
lenzkum starfsbræðmm
þeirra. Sænska þingið
kemur saman hinn 11.
nóvember í nýju þing-
húsi, sem er tvöfalt
stærra en hið gamla var.
í húsinu eru 800 her-
bergi á tíu hæðum. —
Hver þingmaður getur
fengið eigin herbergi, og
í 149 herbergjanna er
rúm, bað og salerni. í
sjálfum fundarsalnum
er rafmagnsborð fyrir
þingmenn með lampa,
hnöppum til að þrýsta
á við atkvæðagreiðslur,
hátalara og magnara. —
Þarna er innanhússsjón-
varp, veitingasalur, tvö
herbergi fyrir guðræki-
lega iðkun, baðstofa og
margt annað. Útvarp,
sjónvarp og blöðin hafa
sérstök herbergi til ráð
stöfunar.
Deildaskipting afnumin
Sæi\ska þingiö varð e’n deikl
eftir kosningarnar I fyrrasumar
Forseti gamla þingsins batt hinn
16. desember enda á skipulag
sem verið hefur við lýði síðan
árið 1866. Fyrir rúmum 100
árum hafói þing I tveimur deild-
um leyst af hólmi gamla stétta-
þi-ngið sænska, sem var skipt
milli aðals, klerka, borgara og
bænda.
Hinn 11. þessa mánaðar munu
hinir nýkjörnu 350 þingmenn
verða „kallaðir upp“, og síðan
verður kjörinn þingforseti. Meiri
óvissa er um rikisstjóm en verið
hefur um langt skeið. Jafnaðar-
menn misstu sem kunnugt er
meirihluta á þingi I kosningtm-
um f sumar. Rfkisstjóm Olofs
iIIBIIIIIlll
»»»»»»
Umsjón: Haukur Helgason:
Palmes er því háð stuðningi hins
litla kommúnistaflokks á þingi.
Án kommúnista hafa jafnaðar-
menn ekki meirihluta gegn sam-
einuðum borgaraflokkum. Menn
leiða getum að því, hvemig
fara muni. Fyrst eftir kosning-
amar var talið, að Oiof Palme
mundi eiga hægt um vik að
stjórna landinu. Sumir telja, að
i ljós hafi komið, að kommúnist-
ar muni selja stuðning sinn dýr-
ara verði en Palme hafi ætlað I
fyrstu. Hermannsson, leiðtogi
kommúnista, hefur að vísu marg
sinnis lýst yfir, að kommúnistar
muni allt annað reyna, áður en
t>eir eigi þátt I því, að stjóm
bnrgaraflokka komi til valda.
Hins vegar getur margt breytzt,
begar erfið vandamál veröa tek-
in fyrir. til dæmis afstaða Svía
M1 F.fnahar'~bandalags Evrópu
ng önnur mál.
„spenna“
Ein nýjung í stjómarskrá er,
að bar er sérstaklega tekið
fram að bingræði skuli rikja.
F.f meira en helmingur hinna
350 þingmanna samþykkir van-
traust á ríkisstjómina, verður
nún nú án tafar að biðjast
lausnar. í gamle þinginu gat
stjóm setið þrátt fyrir sam-
bykkt vantraust ef hún hafði
meirihluta í báðum þingdeildum
til samans. — Þetta varð mikil-
vægt upp úr 1960, þegar jafn-
aöarmenn höfðu meirihluta í
fyrstu deild þingsins. þótt þeir
hefðu misst meirihluta í annarri
deild. Kjörtímabil þingmanna
var átta ár I fyrstu deild, en
fjögur ár i annarri deild. Þvl
sátu þingmennimir gömlu I
fyrstu deiid og tryggðu stjóm-
inni meirihluta, þótt hún hefði
ekki meirihluta meðal kjós-
enda.
Aðeins einn tíunda þing-
manna þarfa nú til að bera
fram tillögu um vantraust á
ríkisstjómina, og þetta skapar
meiri möguleika á að fella ríkis-
stjómina alla eða einstaka ráö-
herra hennar. Þá getur stjómin
sjálf ákveðið að gera eitthvert
einstakt mál að fráfararatriði
og segja af sér, ef það nær ekki
fram að ganga.. Því má nú bú-
ast við aukinni „spennu“ á þingi
og harðari opnari átökum.
Þá getur forsætisráðherra á
eigin spýtur ákveðið nýjar þing-
kosningar, og ríkisstjómin úr-
skurðar þá, hvort þingið skuli
sitja áfram fram að kosningum
eða hvort þing skuli tafarlaus'
leyst upp.
Af hinum 384 þingmönnum á
gamla þinginu munu 120 nú
hætta. Þeir hafa annaðhvort
ekki boðið sig fram eða fallið I
kosningunum. Foringi miðfiokks
ins Gunnar Hedlund verður ald-
ursforseti þingsins, en hann
stendur á sjötugu, og er hann
þó skæðasti keppinautur Olofs
Palmes um embætti forsætisráð-
herra. Yngsti þingmaðurinn er
svo einnig úr miðflokknum.
Gunnar Bjðrk, 25 ára gamall.
Meðalaldur 50 ár
Meðalaldur þingmanna er um
50 ár, og er svipaður í öllum
fiokkunum nema kommúnista-
flokknum, þar sem hann er
44,5 ár. Konur á þingi eru enn
í miklum minnihluta, eða 45
konur, það er 13 af hundraði
þingmanna.
Fréttamenn telja það hafa
auðveldað þingstörf, að umræð-
ur fara ekki fram samhliða í
tveimur deildum og ekki kemur
til, að einstakar deildir geri
mismunandi samþykktir, svo að
þurfi nýja atkvæðagreiðsiu um
mál. Þar sem deildin er nú ein,
losna ráðherrar við að vera á
þönum milli deilda til að fjalla
um mál sín. Nú verður auö-
veldara og vafningaminna fyrir
blaðamenn og allan almenning
að fylgjast gjörla með umræð-
um, þar sem þær eru á einum
stað.
Hins vegar er það talið
þyngra i vöfum, að svo margir
þingmenn skuli sitja í einum
þingsal. Hinn mikli fjöldi getur
lengt umræður, ef margir þurfa
að láta ljós sitt skina. Þannig
tók umræða um rjárlðg fyrtr
einu ári þrjá daga i hvorri deild.
en nú óttast menn, að umræð-
an kunni að teygjast í fimm
daga eða fleiri í einni deild.
Hins vegar hefur þinaforseti nú
völd til að skera niður ræðu-
tíma þjngmanna.
Olofs Pa'mes sem fvrir um
ári tók við embætti forsæfis-
ráðherra af Tage Erlander. bíðr
því viðfangsefni. sem um mið"
margt eru giörólfk beim. sen
fyrirrennar! hans glfmdi við
Olof Palme er umdeildur mað
ur, dýrkaður af sumum og fvrir
litinn af öðrum. Allar aðstæður
valda bvf. að vænta má mimv
friðar f sænskum stiórnmálmn
en verið ef til vill um
áratuga skeið.
fNSUki