Vísir - 03.02.1971, Blaðsíða 9

V í S I R . Miðvikudagur 3. febrúar 1971.
„Voruð þið að
koma með slor-
For/'ð i flugferð með dýrum fiski fil Belgiu
og ódýrum þvottavélum til Islands
flugvélinni?
Belgískur hóteleigandi fær nýjan íslenzkan fisk í soðið.

ISLENDINGÁR standa nú frammi fyrir þeim möguleika að
koma upp nýrri atvinnugrein. Þetta eru vöruflutningar í
lofti. Sérfræöingar í flugmálum eru um það sammála, að sú
atvinnugrein muni ekki aðeins vaxa eins ört almennt í heim-
inum og farþegaflutningar í lofti, heldur mun hraðar og verði
orðin mikilvægari efnahagslega séð en farþegaflutningar
eftir tiltölulega fá ár.
íslendingar eru með réctu
stoltir af þeirri hlutdeild, sem
flugfélögum okkar hefur tekizt
að afla sér í farþegaflutningum á
heimsmarkaðinum. Flugfélögin
hafa þegar séð að vöruflutning
amir skipta meira máli, en hing
að til hafa þau ekki fariö út í
vöruflutninga, nema sem auka-
getu með farþegafluginu fyrr en
Loftleiöir stofnuðu CargO'lux i
Luxemburg með erlendum aðil-
um. Það fyrirtækj er nú rekiö
frá Luxemburg af miklum þrótti
og verkefni sívaxandi. Óhætt
er að fuilyrða að forsenda fyrir
starfsemi Cargolux er tvíþætt,
reynsla og verkefnalausar flug-
vélar. Veigamest er sú reynsla,
sem íslenzkir flugstarfsmenn
fengu í hjálparfluginu til Bíafra
Þá sannaðist, að verkkunnáttan
hjá íslenzkum flugmönnum og
flugstarfsmönnum stóð framar
en almennt gerðist. íslendingar
höfðu þar með höndum upp und
ir helming af öllu hjálparfluginu.
Þeir gátu flogið, þegar aðrir
treystu sér ekki til þess, Þeir
misstu enga fiugvél og enginn
þeirra fórst, en í heild fórust 20
flugvélar í þessu flugi og um
60 fiugliðar létu lífið.
Rejmslan úr Bíafrafluginu er
því undirstaðan undir starfsemi
Cargolux, og hún er undirstaðan
undir starfsemi Fragtflugs hf.,
sem undanfama mánuði hefur
unnið að því að koma reglu
bundnum fiskflutningum á héð
an til Belgíu. Biaðamenn Vísis
fengu að skrá sig { áhöfn annarr
ar Fagtflugsvéiarinnar um
síðustu helgi til að fylgjast með,
hvernig staðið er að þessum
flutningum og hvaða framtíðar-
Ég faafði aldrei trúað því fyrr
en okkur lærðist það í Bíafra-
fluginu að „sexan“ (Douglas
DC-6b) gætj tekið 13,5 tonn af
vörum með því að rífa smám
saman allt það innan úr flugvél-
inni, sem ekki var nauðsynlegt
vegna flugöryggisins, sagöi Hall
grímur Jónsson, flugstjóri, við
Vísismenn, en hann flaug fyrir
Fragtflug í Bíafra. Þessi reynsla
er forsenda þess að við getum
nú flutt út fiskinn á verði, sem
gerir kleift að seJja hann á Belg-
íumarkaði á hagstæðu veröi fyr-
ir útflytjandann.
Það fór ekki fram hjá okkur
blaðamönnum Vísis, þegar við
skreiddumst um borö í flugvél
ina á Reykjavíkurflugveili frost
nóttina miklu eða um kl. 2.30
aöfaranótt laugardagsins, að
róttækar ráðstafanir höfðu ver-
ið gerðar til að auka flutninga
getu flugvélarinnar. Við okkur
blasti autt gímald aftur eftir
allri flugvélinni og saierni t.d.
ekki annað en fata með loki,
hattrekkar horfnir og ekkert ann
að minnti á fyrri tíma flugvélar
innar sem farþegaflugvélar í Jap
an en fáein skilti á ensku og
japönsku. Meðan borgarbúar
sváfu svefni hinna réttlátu tók-
um við upp um kl. 3 og tókum
stefnuna á Antwerpen í Belg-
íu, þar sem fiskkaupmaðurinn,
Louis Franckaert hefur sína að-
stöðu. Fiugferðin út tók fimm
atburðalitla og þægilega tíma, —
o,f þægilega fyrir Fragtflug hf.
því miöur. Fiskmagnið í fiugvél
inni var aðeins 4,5 tonn í stað
13,5 tonna, sem vélin tekur.
Þetta 'hefur verið okkar vanda
mál hingað til, sagði Haiigrímur
sem ekki aðeins er flugstjóri
hjá Fragtflugi, heldur hefur séð
um alla snúninga heima og er-
lendis vegna þessa flugs eins og
aliir flugmennimir meira eða
minna. — Okkar byrjunarörðug
leikar hafa verið þeir, að annars
vegar tekur markaðurinn í Belg
íu enli sem komið er aðeins á-
kveðið magn af þeim fisktegund
um, sem við eigum auðvelt með
að afla, en híns vegar hefur ís-
lenzkum fiskframleiðendum ekki
tekizt aö útvega þær fisktegund
ir, sem markaðurinn getur tekið
ótakmarkað af. Þetta eru tækni
leg vandamál, sem verður imnt
að ieysa með tímanum. Sjómenn
munu leggja á það aukna á-
herzlu að koma með þær fisk
tegundir, sem eru 1 hæstu verði
á Belgíumarkaðinum, en þar á
mótj kemur, að með réttri aug-
lýsingatækni verður unnt að
selja meira af okkar algengustu
fisktegundum eins og þorski og
ýsu.
Það var orðið bjart af nýj-
um degi, þegar við lentum í
Belgíu kl. 9 að staðartlma. Eftir
smáþóf á flugvellinum var fisk
urinn kominn í dreifingarmið-
stöð Franckaert og þar hittum
við hann að máli. — „íslenzkur
fiskur í Begíu þýðir það sama
og vondur fiskur", sagði Franc
kaert okkur, þegar við spurðum
hann um það, hvort fiskurinn
aðeins sólarhrings gamall væri
ekki óvenjulega góð markaðs-
vara og auðseljanleg. — Þetta
er auðvitað ekki rétt, hvað þenn
an fisk áhrærir, bætti hann við
og bandaði hendinni yfir að fisk
inum, sem var að koma inn f
dreifingarsalinn. En fólk telur
það og það er nóg í fyrstu.
Ástæðan fyrir þessu slæma
orði á ísienzka fiskinum er sú
staðreynd, að belgískir bátar
fara á íslandsmið og það er
allt upp undir 20 daga gamall
fiskur eða elzti fiskurinn á
„ferskfisk“-markaðinum, sem
kynntur er sem íslenzkur fiskur.
— Þessu hef ég nú verið að
vinná að að breyta með því að
kynna það rækilega f blöðum
og í fiskverziunum, sem skipta
við mig um alla Belgíu, að þetta
sé allt annar fiskur. Árangurinn
af söluherferðinni með fiskinn
úr ómenguðum sjó er þegar orð
inn sá, að ég þori að lofa 10%
verðhæRkun eftlr 2 mánuði.
Eins og Vísir hefur áður skýrt
frá er verðið, sem þegar er
greitt í Belgíu fyrir fiskinn
miklum mun hærra en við
þekkjum annars staðar og ann
að sem meira er um vert, þangað
er unnt að selja fisk, sem er hér
að mestu leyti verðlaus. Ekki
hefur enn gefizt tækifæri tii að
filytja út ýmsar sjávarafurðir, er
gæti verið mjög athyglisvert að
reyna. Þar má t.d. nefna há-
meri, er Franckaert hefur þegar
boðið mikið verð fyrir, kúfisk,
sem fæst í miklu magni út af
Austfjörðum og ýmisiegt annað
sem reynslan verður að skera
úr um, hvað úr getur orðið.
Eftir stutta viðdvöl í Antwerp
en var flogið um hádegið tii
Ostende, frægasta baðstaðar
Evrópu til að sækja vörur heim,
en vöruflutningar heim hafa
satt að segja staðið undir fisk
útfiutningnum hingað tii. — Það
verður að upplifa til þess að
trúa því, aö það magn af ísskáp
um og þvottavélum komizt fyrir
í einni flugvél sem fór í fiugvél-
ina. Yfir 200 stykki fóru hvert
af öðru inn í vélina, enda var
heimferðin ekki aö sama skapi
þægileg fyrir okkur eins og hún
var ánægjuleg fyrir Fragtflug.
Það var þó ekki ástæða til að
kvarta, þó að viðurkennt skuii
aö ekki er ánægjulegt að þurfa
að sitja undir salerninu.
Mönnum kann að þykja það
merkiiegt að það skuli geta borg
að sig að fiytia heim þungar og
fyrirferðarmiklar vörur með flug
vélum f stað þess að flvtia bær
með skipum. Veigamikill mun-
ur er á eðli flutningagetu skina
og flugvéla. Skipin geta nýtt
hverja rúmmálseiningu fyrir
meiri þunga en flugvélar. Því er
hagkvæmast að flytja þungar
og ódýrar vörur með skipum. I
hverjum 1700 kúbíksentimetrum
í skipi eða bfl má vera eitt kíló.
I fh’ljvél má hvert kfió hins veg
ar taka 7000 kúbíksentimetra án
þess að taka þurfi sérstaklega
fyrir hiö mikia rúmtak vörunnar.
Ýmisiegt annað kemur þama inn
f dæmið. Innflytjendur þurfa
aðeins að tryggja vörur sínar
fyrir 100% tjóni (ef flugvélin
ferst), því að skemmdir í fragt-
flugi eru mjög sjaldgæfar og
jafnframt óverulegar. Þá spana
jnnflytjendur mikinn tfma, vaxta
kostnað og eru nokkuð tryggir
fyrir aö varan kemur til lands-
ins meðan hægt er að selja hana.
Allt of margir innflytjendur hafa
bvartað undan því, að vörumw
berist ekki með skipunum til
landsins fyrr en kannski mörg
um mánuðum eftir pantaðan
t'fma og þar með hafi þeir misst
af sölumöguleikum. Ef vöm-
flutnir.gar í lofti fá næði til að
þróast, gætu þeir kannski veitt
skipaflutningum þama eðlilegt
samkeppnisaðhald.
Mjög fróðlegt verður nú að
fyigjast með þvi, bvort unnt
verður að tryggja áframhald á
þessum loftflutningum. Stjórnar
formaöur Fragtflugs, Árni Guð-
jónsson hrl. fór út með flugvél
inni með blaðamönnum Vísis til
að reyna ásamt flugmönnunum
að finna leiðir til að auka hag-
kvæmnina í flutningunum. Hag-
stæðir samningar tókust m.a.
við flugvallaryfirvöld í Ostende
um alls konar gjöld, en í hverri
ferð hefur tekizt að finna ein-
hverja pósta tii að auka á hag
kvæmni flutninganna, en flug-
mennirnir hafa verið óþreytandi
í að leita fyrir sér. Hallgrímur
flugstjóri fann þannig t.d. um-
búðir í þessari ferð. sem munu
minnka umbúðakosinaðinn úr 4
krónum í 2 krónur á kílóið. —
Margt annað á eftir að laga til.
Það mikilvæsasta er þó senni-
lega það, sem Franckaert sagði
við blaðamann Vísis. „Þetta verö
ur ekki verulega gott, fyrr en
íslendingum lærist aö umgang
ast fiskinn eins og hvítvoðunga,
en ekki eins og skft“. — Það barf
þvf að breyta því, að lögregtu-
þjónn í fluavallarhliði hafj á-
stæðu til að snvria: „Voruð þið
að koma með slorflugvélinni?"
—VJ
möguieika þeir hafa.
Lárus flugvélstjóri tekur til hendi við affermingu.
I
i