Vísir - 18.08.1972, Blaðsíða 7

Visir Föstudagur 18. ágúst 1972
7
tslandsbanka, sem mestu lifi
hleypti i framkvæmdir og fram-
farir. Siðar varð það frægt að hér
stöðvaðist bruninn mikli meðan
húseigandinn lét lifið i bardagan-
um gegn eldstungunum.
Enn nokkru austar stóð Thom-
sens-Magasin, það hvarf lika
fyrir mörgum árum, eftir stendur
aðeins ófrdgengin lóð með skúr-
tildri. Við það voru bundnar
minníngar um frábæra nýja
verzlunarhætti, sem fléttuðust
inn i daglegt lif allra bæjarbúa,
minningar um gullöldina miklu
upp úr aldamótunum. Fyrir sunn-
an Alþingish. stóð gamla Gúttó,
sem var um langt skeið miðstöð
skemmtanalifs og fundahalda
bæjarbúa, þar sem þjóðsögulegir
atburðir hrönnuðust upp i merki-
legum fyrirlestrum með stór-
vægilegum nýjungum, vett-
vangur bæjarstjórnarfunda um
langt skeið, þar sem slagurinn
mikli varð og komst með marg-
vislegum hætti inn i bókmenntir
þjóðarinnar. En einn morgun var
húsið horfið og þar virðist nú.ætla
að standa um langa tið aðeins
bilastæði fyrir þingmenn. Og
hvenær á að halda áfram. Verður
kannski Sivertsenhús niður við
Lækjartorg næstfyrirfallhamrin-
um, eitt elzta hús borgarinnar,
þar sem Tryggvi Gunnarsson bjó
á mestu uppgangstimum sinum,
eða Hótel Alexandra öðru nafni
Klampenborg nokkru vestar með
Hafnarstræti þar sem Gestur
Pálsson sat á krá. Hvenær upplif-
um við það að sjá gömlu Isafold i
rústum þegar við komum á fætur,
eða Vinaminni uppi i brekkunni,
eða kannski hús Jóns ólafssonar
ritstjóra uppi á horni Ingólfs-
strætis og Bankastrætis.
Borgarbúar standa sem gátt-
aðir og úrræðalausir gagnvart
öllum þessum ósköpum, hvernig
nú er unnið örar en nokkru sinni
áður að þvi að afmá tengslin og
minjarnar um liðin ár. Úrræða-
lausir af þvi að engin ráð sýnast
tiltæk. Það er erfitt að glima
samtimis við tilfinningalaust
reglustrikuskipulag sem náð
hefur opinberu samþykki og við
allar þær flækjur af fjárhagsleg-
um og skattalegum vandamálum
sem snerta þetta viðfangsefni.
Nú sýnist skipulega stefnt að
þvi að gerbreyta miðborg
Reykjavikur. Þetta skipulag felur
það i sér bókstaflega að afmá
gersamlega allar gamlar minjar
úr borginni, nema Dómkirkjuna
og Alþingishúsið. 1 staðinn eiga
að koma hringblokkir 5 eða 6
hæða kaupsýsluhúsa með sléttum
lökkuðum blikkframhliðum og
kölkuðum marmaraveggjum og
utan um þetta aðeins kragi af
gangstéttum. Það er óhugnanlegt
að hugsa til þeirrar Reykjavfkur
framtiðarinnar, sem arkitektar
beinna lina eru að klæða hana i og
það er ómögulegt að ibúar bæjar-
félagsins geti i rauninni stutt þá
stefnu sem nú rikir i þessu, þó allt
þokist i þessa átt án þess að við
verði gert. Við viljum að borgin
okkar verði skemmtileg, fjöl-
breytileg og umfram allt varð-
veiti hún tengslin við liðna timann
og söguna, helgi minningu for-
feðra okkar, sem áður hafa komið
við sögu og átt þátt i að byggja
upp samfélag okkar. Þarna
verður að taka i taumana. Við
megum ekki láta það liðast að
einskorðuðum arkitektasjónar-
miðum takist að breyta öllu i
slétt, liflaust fúnkislegt form.
Fyrir dagleg lif okkar i borginni
er ekki aðalatriðið að setja upp
einhverja grind úr breiðum göt-
um, bilastæðum og ferköntuðum
húsum. Það verður að hugsa
meira um að varðveita hin til-
finningalegu og sögulegu tengsl
starfssviðsins og finna upp að-
ferðir til aö varðveita og hjálpa til
viðhalds á sögulegum bygging-
um, jafnframt þvi sem leita þarf
ráða til að sigrast á til-
breytingarleysinu sem vill fylgja
nútima byggingarlist. 1 staðinn
fyrir kalkaðar grafir þarf fjöl-
breytni alls kyns útskota, torga,
smágarða og innan um á að láta
söguminjarnar fá að varðveitast i
friði og verða okkur æ dýrmæt-
ari með þvi að glæða daglega
göngu okkar lifi og tilfinningu og
tengslum við landið og liðna tima.
Nú er kominn timi til að stinga
algerlega við fótum og fyrst og
fremst látið það nú aldrei koma
fyrir aftur að aftökusveitirnar
geti laumast öllum að óvörum til
sinna skuggalegu verka i
morgunsáriö.
Najdorf afbrigðið í Sikil-
eyjarvörn í þriðja sinn í
einvíginu. Fischer hefur
ekki sloppið allskostar vel
útúrþeim hrinumþaðsem
af er. En af þvi að þetta er
fjölbreytt og lifandi byrjun
og margar leiðir sem hægt
er að velja er Fischer alls
óhræddur en fer nú aðrar
slóðir en i hinum tveim.
OPIN
SKÁK
r
i
Heimsmeistaraeinvígið i skák. 15. skákin.
Hvitt: B. Spasski
Svart: R. Fischer
Sikileyjarvörn
1. e4 c5 21. Rxc3 Bf6
2. Rf3 d6 22. g3 h5
3. d4 cxd4 23. e5 dxe5
4. Rxd4 Rf6 24. fxe5 Bh8
29. Dxh5 Bxc3
30. bxc3 Db6-F
31. Kcl Da5
32. Dh8+ Kg7
Rd3+
Hxd3
Hd5
Hd8
33. a4
34. Bxd3
35. Kc2
36. He4
...ég máta hann bara i þremur leikjum...eða hvað...? (Ljósmynd.:
SSt/Fox)
13. Bxf6 Rxf6
14. Dxg7 Hd-f8
15. Dg3 b4
16. Ra4 Hh-g8
a6
e6
Be7
Dc7
Rbd7
b5
Bb7
0-0-0
Be7 i 7. leik i stað Db6 sem
leitaði að eitruðum peðum (b2)
en það gafst illa minnsta kosti i
11. skákinni þar sem Spasski
lokaði drottninguna inni á vand-
lega úthugsuðu heimabruggi! Nú
eru áform keppenda allt önnur.
Spasski hrókar langt og Fischer
biæs þegar til sóknar á hvita
kónginn. Hann munar ekki
mikið um að fórna peði á g7 og i
fljótu bragði virðist hann ekki
þéna mikið á þvi.
Staðan opnast þó brátt og
átökin verða hörð og spennandi.
Fischer hrókar einnig langt.
Spasski hefur ótimabærar
sóknaraðgerðir á miðborðinu og
er á höttum eftir 2 gagnslitlum
peðum Fischers á kóngs-
arminum. Við þetta brölt
Spasskis gefur hann Fischer
svigrúm til að þjarma að kóng
sinum og brátt verður það ljóst
að hvita staðan verður sifellt
veikari. Þetta eru opin sóknar-
færi og beita þarf ýtrustu tækni á
báða bóga til af færa sér örlitla
stöðuyfirburði i nyt. Hviti
kóngurinn stendur vissulega
glannalega. I 35. leik bregst
áskorandanum bogalistin. 1 stað
þess að leika Hd8 og setja á
drottninguna og hóta jafnframt
peðinu á a4 með drottningu sinni
leikur hann Hd5? og gefur
Spasski færi á mótspili. (35...Hd8
36. Dh4 Df5 37. Kcl Df2 38. Hxe6
Dd2 og vinnur auðveldlega) (eða:
35... Hd8 36. Dh4 Df5 37. Re4 Dd5
og hvitur er bundinn við
riddarann og skákhótanir á e2 og
a2) Spasski býðurFischer mann,
sem hann þiggur ekki vegna þess
að þá hefði Spasski fengið 3 peð
og gott mótvægi.
BAÐA
ENDA
— Sættir Fischer
sig við
að þráskáka i
biðstöðunni?
Fischer hefur misst af skjótum
vinningi eftir öllu að dæma en
áfram heldur hann að leita að
hentugum leiðum. En vinn-
ingurinn er ekki auðfenginn úr
þessu. Þegarleiknir hafa verið 40
leikir og Spasski innsiglar biðleik
sinn (41J liggur það ljóst fyrir að
Fischer hefur ekki marga kosti.
Hann getur nú þegar tryggt sér
jafntefli með þráskák, en á hann
nokkuð betra? Hann er bundinn
með kóng sinn i heimahöfn þar
sem öll spjót Spasskis standa á
honum. Til að ógna verulega
verður Fischer að valda biskup-
inn á b7 vegna máthótunarinnar
og færa kónginn úr lepp. En
honum gefst enginn timi til þess i
fljótu bragði. Einasta leiðin
virðist vera sú að þráskáka.
Hviti kóngurinn sleppur alls
ekki. Og nú er það spurningin
reynir Fischer hæpnar vinnings-
leiðireða sættirhann sigviðjafn-
tefli með þráskák? Biðskákin
verður tefld i dag kl. 14,30 og þá
verða úrslitin ráðin. Það verður
áreiðanlega ekki langur slagur.
GF
25. Rf3
26. Hxd8+
27. Rg5
28. Dxf7
Hd8
Hxd8
Bxe5
Hd7
5. Rc3
6. Bg5
7. f4
8. Df3
9. 0-0-0
10. Bd3
11. Hh-el
12. Bd3
„Spasski staar godt”, sagði
Enevoldsen, sá danski, þegar
búnir voru 12 leikir af skákinni
i gærkvöldi — kannski þeirri
mest spennandi og tvisýnu til
þessa.
„Spasski hefur betri stöðu —-
hann vinnur þessa skák”,
hvislaði maðurinn við hliðina
á mér — og röddin benti til að
maðurinn væri með hitasótt,
og svo nagaði hann neglurnar
eins og hann hefði ekki
bragðað mat i marga daga.
„Spasski er að vinna”,
muldraði hann enn, þegar
komnir voru um 30 leikir, og
sérfræðingi þessum hafði
tekizt að sannfæra mig um að
svo færi.
„Svartur er mát i þrem
leikjum — hann hlýtur aö fara
að gefa taflið. Hann á að vera
búinn að gefa fyrir löngu.
Heimsmeistarinn er að sækja
sig — hann vinnur þessa og
þær sem eftir er.”
Ég lét það eftir mér að trúa
manninum, enda eru
skákskýringar ekki min
sterka hlið.
Rétt fyrir klukkan tiu,
laumaðist ég úr sæti minu i
salnum, og fór að heilsa upp á
sérfræðinga i anddyri Laugar-
dalshallarinnar.
„Spasski vinnur”, sagði ég
nokkuð rogginn, við stéttar-
bróður.
„Ha?”, sagöi hann — „ertu
galinn maður — hann nær i
mesta lagi jafntefli úr þessu.
Ég hugsa að Fischer finni
jafnvel vinning — þeir segja
það allir hér. Lika Friðrik.”
Ég roðnaði af skömm. Flýtti
mér að skipta um félagsskap
og fór að veðja á Fischer. —
GG
17. Df2 Rd7 37. Dg7 Df5
18^ Kbl Kb8 38. Kb3 Dd5+
19. c3 Rc5 39. Ka3 Dd2
20. Bc2 bxc3 40. Hb4 Dcl +
f m ix ;
A * li 1
ii 11. J
§!P * 1 m
& Öll J
i
m t
aa
Hvítur lék biðleik
Þorsteinn Thorarensen.