Vísir - 19.02.1973, Qupperneq 7

Vísir. Mánudagur 19. febr. 1973
Að litil börn skuli geta
orðið svona reið: Á einu
augnabliki er eins og þau
snúist við. Þau byrja að
hágráta og sparka frá sér.
Þau fléygja sér jafnvel á
gólfið í verzluninni eða á
götuna, sparka og æpa.
Fólk safnast saman,
gefurgóð ráð eða hnussar
fyrirlitlega og gengur frá
um leið og eitthvað
heyrist tautað um góða
flengingu.
Móöirin, rugluð og reiö, hagar
sér allt i einu sjálf eins og hún
væri aöeins tveggja ára gömul.
Tekur barniö og hristir þaö til,
æpir og hótar, og slær þaö jafn-
vel, ef ekkert annaö gengur. Og
roðnar og veröur vandræöaleg
vegna þeirra,sem hjá ganga og
horfa á
Barnið, sem hræöist reiöi
móöurinnar, grætur enn hærra,
og sumir vegfarendur sussa á
það. Aörir muldra áfram um
flenginguna, ráöiö, sem ekki á
aö bregöast. Flestir ganga
áfram sina leiö.
Persónuleiki og
eigin vilji
Fyrir foreldrana eru slikir at-
burðir afar erfiöir. Sumar
mæður voga jafnvel ekki aö
hafa barnið sitt meö sér i búðir.
Þær treysta sér ekki til þess að
standa i slikum ósköpum aftur
og aftur og vita ekki, hvað þær
eiga til bragðs aö taka.
En slik köst eru eðlileg og al-
geng hjá börnum á aldrinum
eins til tveggja ára. Einmitt þá
er barniö að uppgötva, aö þaö er
persóna, sem hefur sinn vilja og
sinar óskir. Þvi miður vill það
ekki alltaf koma heim og saman
við óskir pabba og mömmu. Og
þá grætur barnið. Ekki aðeins
af þvi að barnið er reitt, heldur
einnig vegna þess, að allt viröist
standa á móti þvi.
Barnið leitar aö hinum nauð-
synlegu takmörkum, sem þaö
veröur aö hafa, og þaö leitar
eftir svari viö þvi, sem þaö veit
hvorki né skilur.
Hjálpar þaö þá að gráta?
Hvaö skeður, ef maður hættir aö
gráta? Hvernig á maður aö bera
sig eftir þvi, sem mann langar I
og vill fá?
Fyrir móöurinni er þessi litla
vera, sem allt i einu hefur
fengiö svo sterkan vilja, dálitiö
óskiljanleg. Hvernig er barnið
eiginlega? Hvaö á maður aö
gera til þess aö fá það rólegt,
þegar þaö lætur svona?
I stað orða.
Barniö grætur ekki eingöngu
af reiöi. Þaö er einnig önnur
orsök fyrir þvi, aö þaö fær slik
köst, sem áður eru nefnd.
Vöntun á hæfileika til þess aö tjá
sig meö oröum. Stór systirin
getur tjáö sig auöveldlega meö
oröum, og stóri bróöir fær þaö,
sem hann vill, meö oröum. En
það minnsta á ekki nógu mikið i
oröaforöa sinum ennþá.
Biddu — bráðum — seinna,
veit sá, sem er tveggja ára
ekkert hvaö er. Timaskyn er
ekki til. Eitt nei er nei — nei i
eitt skipti fyrir öll. Þaö eru
mikil vonbrigöi. Eina leiöin er
aö gráta nógu mikiö til þess aö
fá útrás fyrir sorg og reiöi.
Sparka og slá frá sér og láta
allan kroppinn hjálpa til, þegar
oröin eru ekki fyrir hendi.
Vonandi, aö það hjálpi, þar til
einn dagur leiðir það i ljós, að
þaö eru til betri aðferðir.
Eitt vill oft gleymast. Það er,
aö barnið hefur ekki mikla hæfi-
leika til þess að sætta sig viö
þær kröfur, sem gerðar eru til
þeirra. Barniö skilur ekki
alltaf, hvað gildir. Þaö skilur
ekki nema helminginn af þvi,
sem er sagt, gleymir miklu og
það er oft vegna þess, aö timi til
þess aö útskýra fyrir þvi eitt og
annaö er ekki fyrir hendi.
Þaö þarf ef til vill ekki meira
til en aö móöirin taki leikföngin
af rúminu og ætli að skipta um
sængurföt. Barnið heldur, aö
þaö eigi að fara aö sofa, og úr
þvi veröur hávær grátur.
Móðirin gengur fram i eld-
húsið og þarf aö lita eftir ein-
hverju eöa sinna verkum sinum.
Barniö heldur, aö nú hverfi hún
fyrir fullt og allt. Aftur kveður
viö hávær grátur.
Meöan barniö var yngra, gat
þaö fundið út, aö það voru til
hlutir, sem móðirin vildi ekki,
aö þaö geröi, og svo voru til
hlutir, sem þaö mátti gera. Þá
var þaö auöveldara en nú, 2-2
1/2 árs hefur barniö öölazt sinn
eigin vilja. Tekur sinar ákvarö-
anir og sparkar og slær. Þaö er
erfiöur timi.
Maður verður að fá
útrás fyrir reiði sína
Þaö er fyrir miklu, aö ekki sé
staöiö á móti vilja barnsins.
Þaö veröur aö fá aö starfa og
leika sér á sinn eigin hátt.
Barniö sýnir tilfinningar sinar
meö likamanum. Aö fá aö rasa
út hjá pabba og mömmu, og
finna, að þau eru til staöar og
taka á móti barninu og skilja,
að þaö er ergilegt og sárt, þaö
gefur barninu öryggi og kennir
barninu smám saman að tjá sig
meö oröum i staö gráts og láta.
Foreldrarnir verða að gefa sér
tima til þess að lifa meö barn-
inu, ekki alltaf fyrir ofan höfuö
þess.
Það hefur slæm áhrif, ef
barnið þarf aö vera eitt um
reiði sina og einnig, ef enginn
litur við þvi. Það getur orðiö til
þess, aö barniö hræðist það aö
láta tilfinningar sinar i ljós.
Barn, sem til dæmis er alið upp
af mjög ströngum foreldrum,
vogar ekki að láta tilfinningar
sinar i ljós. Það dylur þær hiö
innra með sér, en fær útrás á
annan hátt. A einhverjum, sem
Þegar barnið er tveggja ára og það langar einhver
tósköp í eitthvað fær það auðveldlega reiðikast. Það^
^grætur og sparkar, og það hefur rétt til þess. Annað ;
+ er ekki fyrir hendi. Orð til þess að tjá sig með á það
tekki til.
t En hvað gera foreldrar, þegar barnið kastar sér
tniður á gólfið í verzluninni og grætur? Og hjá-;
|standandi fólk muldrar um „dekruð börn"?
t
er veikara en þaö sjálft, á Ieik-
föngum sinum, húsgögnum eöa
þvl sem er næst hverju sinni.
Sumir foreldrar vilja kaupa
sér frið, þegar barniö rellar, og
láta eftir þvi, sem það vill
jafnvel þó aö þeim sé það þvert
um geö. En þaö er hættulegur
punktur. Barnib á auðvelt
með aö misskilja það og imynd-
ar sér aö með þvi að gráta sem
mest gangi þvi allt i haginn.
En hvaö er þá hægt aö gera?
A meðan barniö er eins árs
gamalt er ágætt ráö að foröa
þeim hlutum i burtu, sem
þaðmestsækiri, en máekkifá.
Þannig má minnka vandamáliö,
en viðvikjandi barni, sem er
tveggja ára, er máliö ekki
lengur þaö einfalt. Þaö veröur
að fara öllu finna I sakirnar.
Tökum sem dæmi matar-
timann. Segið ekki: ,,Viltu nú
koma aö borða, Kalli?” Þannig
spurningu getur barniö alveg
eins svarað neitandi, jafnvel þó
að þaö sé svangt. Talið hins
vegar um fyrir barninu og segið,
hversu góður maturinn sé núna
og laðið það að matarboröinu á
meðan talað er. Fyrr en
varir er barnið farið áð borða.
En hvað er þá til bragðs að
taka, þegar barnið fleygir sér
niöur i götuna og grætur af þvi
aö þaö langar i stærsta bílinn i
einhverri verzluninni. Að æpa
og skrækja dugir ekki. Þaö
dugir heldur ekki aö tala um
fyrir honum á ljúfan og bliöan
hátt. Sizt af öllu aö fara og
kaupa bilinn:
Barnið er fljótt aö róast, ef
þaö er tekið upp úr götunni og
borið inn aö næsta dyrainngangi
eða tröppum, þar sem móðirin
eða faðirinn er eitt með þvi. Þar
er barniö fljótt aö jafna sig, og
fljótlega er stóri billinn
gleymdur, og barniö er tekið til
við gömlu leikföngin sin af
fullum krafti.
Þetta ráö dugir þó kannski
ekki viö öll börn. En hvert barn
krefst á sinn hátt sérstakrar
meðhöndlunar. En þaö tekur
móðurina stuttan tima aö
kynnast barninu sinu vel og
finna út, hvaða ráð er bezt
hverju sinni. En þá veröa for-
eldrarnir lika sjálfir aö haga sér
sem fullorðnar manneskjur,
ekki eins og litil börn, og slá og
æpa á móti....
—EA
(Þýtt og endursagt úr VI
FÖRÁLDRAR)
Umsjón: Edda
Andrésdóttir