Vísir - 20.03.1973, Blaðsíða 6

6
Vlsir. Þriftjudagur 20. marz. 1973
VISIR
Otgefandi:
Framkvæmdast jóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingastjóri:
y Auglýsingar:
Afgreiftsla:
Ritstjórn:
Reykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Pétursson
Valdimar H. Jóhannesson
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 32. Slmar 11660 86611
Hverfisgötu 32. Simi 86611
Síftumúla 14. Simi 86611 (7 linur)
Askriftargjald kr. 300 á mánuöi innanlands
i lausasölu kr. 18.00 eintakift.
Blaftaprent hf.
Landgrœðsla í stað þjóðhátíðar
Allt bendir til þess, að ekkert verði af hinni fjöl-
mennu tveggja-þriggja daga þjóðhátið á Þing-
velli á ellefuhundruð ára afmæli íslandsbyggðar
á næsta ári.
Alþingismenn hafa rætt þetta sin i millum og
eru yfirleitt andvigir slikri þjóðhátið. Röksemdir
þeirra eru svipaðar þeim, sem komu fram i
leiðara Visis á föstudaginn. Þeir óttast náttúru-
spjöll og ölvun. Og sumum þeirra finnst
kostnaður munu verða óhóflegur.
Hitt kemur vel til greina að um þessa helgi fari
fram einhver virðuleg athöfn á Þingvelli. Sú at-
höfn yrði þá i umgjörð látlausrar og ekki ýkja
margmennrar hátiðar, sem tæki rúmlega hálfan
dag.
Bezt ætti náttúrlega við, að alþingi kæmi
saman á Þingvelli þennan dag og samþykkti nýju
stjórnarskrána, sem svo lengi hefur verið beðið
eftir. En svo hörmulega hefur til tekizt, að rikis-
stjórnin hefur látið hjá liða að kalla saman nefnd-
ina, sem falin hefur verið endurskoðun stjórnar-
skrárinnar. Og timinn til stefnu er orðinn of
skammur, þótt nefndinni yrði nú leyft að taka til
starfa.
Þess vegna verður væntanlega að finna annað
tilefni athafnar á Þingvelli. Ef til vill mætti
tengja athöfnina hugmyndinni um mikla land-
græðsluherferð, er hefjist á afmælisárinu. Sú
hugmynd hefur fengið byr undir báða vængi á
siðustu vikum og dögum.
Þvi var haldið fram i leiðara Visis á föstu-
daginn, að viðeigandi væri að minnast landnáms-
afmælisins með sameiginlegu átaki þjóðarinnar
til að græða á skömmum tima upp það land, sem
hún hefur eyðilagt á ellefuhundruð ára langri bú-
setu sinni.
Alþýðusamtökin i landinu eru mjög hlynnt
þessari hugmynd. Þar hefur verið rætt um ýmsar
fjáröflunarleiðir, m.a. að gefið verði eftir eitt
visitölustig af kaupi.
Landnámsmenn komu fyrir ellefuhundruð
árum að vel grónu og frjósömu landi. Þeir hófu
strax þá rányrkju, sem æ siðan hefur verið eitt
mesta böl tslandssögunnar. Skógarnir voru
höggnir og hagarnir ofbeittir. Þjóðin tók enda-
laus lán hjá náttúrunni án þess að hugsa um af-
borganir.
Nú er landið að verulegu leyti rúið gróðri. Og
eyðingin heldur áfram, þótt reynt hafi verið að
sporna við fótum á siðustu áratugum og viða
verið snúið vörn i sókn. En nú erum við orðin
auðug þjóð, sem hefur vel efni á að verja broti af
allsnægtum sinum til að greiða náttúru landsins
hina stóru skuld sina.
Gerðar hafa verið lauslegar áætlanir um
kostnað við að sá i og bera á eyðisvæði landsins.
Þær tölur eiga ekki að vaxa auðugri þjóð i
augum. Iðnþróunin hefur margfaldað fjárhags-
lega getu okkar til lausnar stórverkefna af þessu
tagi.
Okkur ber að stöðva alla ofbeit á næsta ári og
verja nokkur hundruð milljónum i fyrsta áfanga
stórfelldrar landgræðslu. íslendingar geta ekki
minnzt ellefu alda þjóðarsögu sinnar á göfugri
hátt.
BLODUG 1,11 llllllll mm
UPPREISN Imsjón: idur Pétursson
Á FILIPPSEYJUA A
Hættan á borgara-
styrjöld á syðri hluta
Filippseyja eykst með
hverjum deginum,
meðan bardagar milli
minnihlutahóps
múhameðstrúarmanna
annars vegar og stjórn-
arhersins hins vegar
fara siharðnandi i
Mindanao.
Á siftustu tveim vikum hafa
fallift nær 300 manns i blóftugum
átökum stjórnarhersveita og vel
vopnaöra múhameftstrúarmanna
■i Noröur Cotabato-héraftinu, sem
er 550 milur suftvestur frá Manila.
Til þessara blóftsúthellinga hefur
komiö þrátt fyrir tilraunir stjórn-
Múhameftstrúarmenn I fióttabúft-
um i syðri hluta Filippseyja.
Stjórnarhermenn — ekki eins vel
vopnaftir og uppreisnarmenn.
Malaysiuríkisins Sabah (Must-
apha er fæddur á Filippseyjum),
eigi þarna mikla sök á máli.
Þvi er almennt trúaö á
Filippseyjum, aö Mustapha, sem
er trúrækinn múhameöstrúar-
maftur mundi gjarnan vilja sjá
þann dag, aft stofnaft yrfti sjálf-
stætt múhameöstrúarriki Sulu —
sameinaft Sabah, Sulu-umdæm-
inu, Basilaneyju og sneiö af
Mindanao hinni stærri.
Stjórn Filippseyja segist enn-
fremur hafa sannanir fyrir þvl,
aft Mustapha njóti fjárhagslegs
stuönings Muammar Kadafi,
hæstráftanda Libýu — annar
ofstækisfullur múhameftstrúar-
maöur.
Margir þessara uppreisnar-
seggja úr hópi múhameðstrúar-
þess aft einangra uppreisnar-
mennina frá utanaftkomandi aft-
stoft. Bandamenn sína i SEATO
(sem er Nato þeirra i SA-Asiu)
hefur hann á sinu bandi, en
þeir hafa ekki getaft haft nein á-
hrif á Mustapha.
Hann hefur reynt aft fá þyrlur
og flutningavélar hjá Bandarikj-
unum til þess aft flytja 62 þúsund
manna her sinn á milli eyjanna,
en hefur mætt tregftu. En þar
hafa fjölmiftlar túlkaft stjórnarat-
hafnir hans, þegar hann innleiddi
herlög og tók sér alræftisvald, á
þann veg, aö hann nýtur ekki til-
takanlegra vinsælda meöal
landsmanna. 1 Washington eru
menn einnig litt fúsir til aft blanda
Bandarikjunum i annan skæru-
hernaft á borft viö striftift i Viet-
nam.
Kaupsýslumaöur einn i Manila,
sem gjörþekkir múhameftstrúar-
mennina af viftskiptum sinum vift
þá, segir, aft yfirvöld „neiti aft
skilja múhameftstrúarmennina
og vandamál þeirra.”
Hann segir, aft landsyfirvöld
hafi um margra ára skeift lofaft
múhameftstrúarmönnum endur-
bótum, efnahagsaöstoö og ann-
arri hjálp. En i gegnum árin hef-
ur fjármagniö, sem átti aö renna
til þeirra hluta (t.d. i Mindanao),
vegageröar, skólabygginga
o.s.frv., lent I röngum höndum,
svo sem eins og vasa leifttoga
múhameöstrúarmanna sjálfra.
Afleiöingarnar eru þær, aö
„menn eru orönir þreyttir og.
leiöir á loforftum, þeir vilja sjá
meiri efndir og framkvæmdir.”
„Þeim verftur ekki á hné
komiö. Áframhaldandi tilraunir
til þess aft brjóta þá meft hervaldi
á bak aftur munu afteins æsa þá
til frekari mótþróa, ” sagöi þessi
kaupsýslumaftur.
Marcos forseti, þegar hann innleiddi herlög, fór allt i bál og brand.
!|arinnar til þess aö halda uppi
lögum og reglu. Hefur hún þó
beitt orustuþotum, stórskotaliði
og fallbyssubátum. Foringjar
hersins segja, aft til bardaga hafi
komift I 20 stærri bæjum I um-
dæminu. Vestar hafa svo staftift
yfir bardagar nær linnulaust
siðan I september, þegar Ferdi-
nand E. Marcos forseti innleiddi
herlög I landinu og lét gera
upptæk hjá þeim fjórum milljón-
um múhameöstrúarmanna, sem
þarna búa, nær 100.000 létt skot-
vopn.
1 átökunum, sem fylgdu i kjöl-
farift, hafa herinn (stjórn hans
viðurkennir þaft sjálf) misst allt
vald á næstum 90 prósent
Sulu-umdæmisins og tveim þriftju
hluta Basilaneyjar. 1 þessum
landshlutum hefur nær öll verzlun
og viftskipti stöftvazt, ef frá er
taliö þetta venjulega daglega
smygl, sem þar hefur viftgengizt
um áratuga bil. — Jafnvel her-
flokkarnir voga sér ekki á kreik,
eftir aft dimma tekur, enda er
mannfallift þarna talift nema
hundruöum á þessum tima.
Deiluefnið er flókin formúla —
samansett af aldagamalli tog-
streitu og ófrifti, bæfti milli ætt-
bálka og svo gegn nýlendustjórn
Spánverja, Bandarikjamanna og
Japana, vel gerjaft hatur, sem nú
er komið I hápunktinn. Margir
múhameftstrúarmenn kalla þetta
núna heilagt strift.
Marcos hefur ásakað kommún-
ista og „erlend öfl” um að hafa
kynt undir þessari deilu. —
Opinberlega hefur rikisstjórnin
þó ekki fengizt til þess að til-
greina frekar, hver þessi „er-
lendu öfl” eru. En hverjum sem
heyra vill, er sagt þaft i hljóði, að
Tun Mustapha, forsætisráftherra
manna hafa yfir aft ráfta full-
komnustu sjálfvirkum handskot-
vopnum, sem völ er á — og hafa
þannig undir sinum höndum betri
vopn en hinir óbreyttu hermenn
stjórnarinnar. Þeir mundu frekar
láta konu sina frá sér en sjá af
byssunni sinni.
Þegar bardagarnir blossuftu
upp i haust, komu þeir i kjölfar
þeirrar tilraunar Marcos aft fá þá
til aft beygja sig undir herlögin og
leggja niftur vopnin. Hann bauft
uppreisnarmönnum uppgjöf
saka, ef þeir afhentu vopn sin, og
veitti þeim frest frá þvi i janúar
til febrúarloka. Þaft misheppnaft-
ist algerlega, og aðeins fáar
hræftur skiluöu byssum sinum.
Hinir fóru upp i fjöllin og létu ekk-
ert tækifæri ónotað til þess að
sýna skotfimi sina, sem þeir eru
viftfrægir fyrir.
Marcos hefur reynt ýmis ráft til
Annar maftur hefur reyndar
látift svipuft orft falla um einurft og
þrautseigju Filippseyinga upp til
hópa. Ferdinand Marcos forseti
sagfti sjálfur fyrr i vetur I vifttali
vift bandarfskan blaftamann , aft
ekki þyrfti aft kviða þvi aft hann
gæti misnotaft sér einræftisvaldift.
„Filippseyingar láta ekki kúga
sig og þola alls ekki misrétti. Þeir
risa alltaf upp gegn þvi og hafa
alltaf gert. A sinum tima gegn
Spánverjum o.s.frv. Þeir voru
t.d. eina þjóftin, sem sýndi verstu
kúgurum allra tima, Japönum,
einhvern mótþróa.”
Sannleikurinn er sá, aft Marcos
og stjórn hans stendur ráftþrota
gegn múhameðstrúarmönnunum
og veit ekki, hvafta tökum skuli
taka þá. Einn daginn talar hún
um uppgjöf saka, en næsta dag
eru gerðar ráðstafanir til þess aft
ráftast inn i byggft þeirra meö
vopnum og hreinsa til.