Vísir - 23.05.1973, Blaðsíða 7

6
Vísir. MiOvikudagur 23. mal 1973
vísrn
(Jtgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
y Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Símar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 32. Simi 86611
Ritstjórn: sröumúla 14. Simi 86611 (7 lfnur)
Askriftargjald kr 300 á mánuöi innanlands
i lausasölu kr. 18.00 einfakið.
Blaöaprent hf.
Við grœðum
Sumarið er svo sannarlega komið, þótt seint
hafi vorað. Dögum saman hefur verið góðviðri
um land allt. Minningarnar um kulda og næðing
vetrarins og alla umhleypingana, sem fylgdu
vorinu i hlað, hafa horfið eins og dögg fyrir sólu.
Hvarvetna hefur mátt sjá, að fólk hefur notað
vel þessa góðu daga. Lóðir hafa verið teknar til
ræktunar, garðar snyrtir og lagfærðir. Þetta hef-
ur verið annatimi garðyrkjunnar.
Það er eins og íslendingar séu alltaf að fá næm-
ari tilfinningu fyrir gróðri og snyrtimennsku. Hér
fyrr á árum varalsiða i þéttbýli, að lóðir væru
óhirtar árum og áratugum saman. En nú er oft-
ast farið að sinna lóðum fljótlega eftir að hús-
byggingu er lokið eða jafnvel áður en henni lýkur.
Kannski erum við nú fyrst að venjast þéttbýl-
inu. Við höfum uppgötvað, að gróður er ekkert
einkamál sveitanna. Flóttamennirnir úr sveitinni
eru orðnir heimamenn á mölinni og eru farnir að
rækta hana upp.
Hinn nýi svipur er mest áberandi á þeim stöð-
um, þar sem bæjaryfirvöld leggja ótrauð hönd á
plóginn, svo sem i Reykjavik. Þar eru nú fjöl-
mennar sveitir komnar til garðyrkjustarfa, bæði
við götur borgarinnar og i almenningsgörðum.
Reykvikingar eru svo lánsamir að búa við
frjálslegt og losaralegt skipulag með stórum opn-
um svæðum milli hverfa. Þetta er mest áberandi
i nýjustu hverfum borgarinnar, þvi að i seinni tið
hefur vaxið tilfinning manna fyrir þörfinni á
nægu landrými og lifsrými.
Breið gróðurbelti tengja garða og útivistar-
svæði Reykjavikurborgar. Við sjáum þessi belti
smám saman taka á sig mynd. Lengsta beltið eru
Elliðaárnar og nágrenni þeirra, sem verður hlift
við byggð allt frá sjó og upp að Elliðavatni. Til
vesturs tengist þetta belti Fossvogi og Nauthóls-
vik annars vegar og iþróttasvæðinu i Laugardal
hins vegar. Til austurs tengist það hinu stóra úti-
vistarsvæði, Heiðmörk, og Bláfjallasvæðinu i
framhaldi af henni.
Þessi svæði eru skipulögð mun stærri en venja
hefur verið i erlendum borgum. Byggðin er mun
dreifðari en i flestum nýjum hverfum erlendis.
Þetta felur i sér mikla framsýni, sem afkomend-
urnir munu meta við okkur.
Það er tilhlökkunarefni að hugsa fram til þess
tima, er gengið hefur verið frá þessum stóru
gróðursvæðum og lagðir hafa verið góðir gang-
stigar um þau. En þetta kostar mikla vinnu og
mikið fé og tekur þvi töluverðan tima.
Um þessar mundir er unnið af kappi við að
bæta iþrótta- og útivistarsvæðið i Laugardal. Og
ræktun er hafin á stóra, opna svæðinu i Sogamýri.
Þannig gengur þróunin hröðum skrefum i átt til
fegurri og gróðursælli borgar, sem laðar ibúa
sina til útivistar.
Árangurinn verður beztur, ef allir aðilar leggj-
ast á eitt, ef fjölskyldur og fyrirtæki hugsa um
lóðir sinar og bæjarfélagið um opinberu svæðin.
Nú er rétti timinn fyrir þá, sem hingað til hafa
skorizt út leik, að snúa við blaðinu og leggja sitt
af mörkum til að bæta umhverfi okkar.
Eftirlitið hefur rannsakað 330 tilvik vopnahiésbrota, en það hefur ekki sent frá sér svo mikið sem heila
tylft af skýrslum, þar sem allir 4eru sammála um málsatvik.
Máttlaus
friðargœzla
í dánartölu fallinna i
Vietnam, síðan vopna-
hléð gekk i gildi 27. jan„
er einnig að finna þær
vonir, sem menn bundu
við alþjóðlega vopna-
hléseftirlitið.
Þeir eru orðnir nær
fjórir mánuðirnir, sem
alþjóðaeftirlitið hefur
verið þarna að störfum.
ICCS er það kallað (fyrir
International commissi-
on of control and super-
vision), en eftirlit og
umsjón eru stærri nöfn
en þarna verður risið
undir.
í stað þess að fylgjast
með þvi að sættir verði,
er ICCS með hugann við
að forðast byssukúlurn-
ar, og það er bæði
áhrifalaust, klofið og
splund rað. Gamlir
draugar kaldastriðsár-
anna hafa skriðið upp úr
gröfum sinum og lamað
starfsemi þess, og báð-
ar stjórnir Norður- og
Suður-Vietnams hafa
sniðgengið eftirlitið.
Kanadískir, ungverskir, indó-
nesiskir og pólskir hermenn hafa
verið króaðir af, einangraðir,
þeim hefur verið bölvað i sand og
ösku og skotið á þá og þeir eru
yfirkeyrðir og hundleiðir orðnir.
Við aðstæður, sem minna á allt
frá orlofsferð til Mallorca og vist-
ar á Djöflaeyjunni, hafa þessir
menn öðlazt laglegan sólarroða i
kinnar og á skrokkinn, ýmsar
staðaruppbætur á laun sin og svo
malariu. En það er lika allt og
sumt, sem hafzt hefur upp úr
þeirra krafsi. Þessa fjóra mánuði
hefur eftirlitsnefndin ekki náð
ennþá að skila heilli tylft
skýrslna, þar sem allir f jórir eru
á einu máli, en hún hefur hins
vegar misst fjóra menn.
,,Ég hef verið sendur i þrennar
slikar friðargæzlusveitir, og þessi
er sú langversta — maður guðs
og lifandi”, sagði kanadiskur
liösforingi við fréttamann AP, en
hann bað um að nafn hans yröi
ekki birt. Aðrir félagar hans tóku
jafnvel enn dýpra i árina.
Þetta hefur ekki verið neinn
barnaleikur fyrir neitt rikjanna
fjögurra, sem starfa að eftirlit-
inu, en einhvern veginn virðast
Kanadamennirnir — sem allir eru
sammála um að hafa fengið þó
mestu áorkað — vera uppnæm-
astir fyrir aðstæðunum þarna i
Víetnam.
Margir þeirra, þ.á.m. háttsettir
foringjar, vilja koma sér heim.
öðrum finnst þeir þó hafa eitt-
hvert erindi fyrir erfiðið. Þó ekki
væri nema að ástandið væri sjálf-
sagt verra, ef þeir væru ekki til
staðar.
Ellsworth Bunker, fyrrum
sendiherra, sagði, þegar hann i
byrjun mánaðarins fór frá Viet-
nam eftir 6 ára starf, að ICCS
„hefði ekki tekizt starfið eins vel
og vér höfðum vonað”. — En
hann bætti þvi við: „Nærvera
þess hefur þó haft fyrirbyggjandi
áhrif á báða aðila”.
Umsjón:
Guðmundur Pétursson
Núna um næstu mánaðamót
mun rikisstjórn Kanada ákveða,
hvort hún verði áfram aðili að
þessu friðargæzlustarfi, eða hvort
hún muni þvo hendur sinar af þvi
héreftir. — A meðan reyna her-
menn hennar að gera sitt bezta.
1 Long Khanh-héraðinu þeysa
tveir kanadiskir höfuðsmenn um
götuslóðana á jeppa sinum undir
fáa ICCS i hvert sinn, sem þeim
berst tilkynning frá Suður-Viet-
nömum um, að til átaka hafi
komið. Starfsbræður þeirra frá
Indónesiu skreppa oft með þeim
en Pólverjarnir og Ungverjarnir
láta það alveg vera. Austur-
Evrópubúarnir segjast vilja
tryggingu fyrir þvi, að þeim sé
óhætt á þessum ferðum, og svo
vilja þeir fá tækifæri til þess að
tala við báða aðila til þess að fá
„báöar hliðar málsins”.
„Það verður ekki þrætt við hið
siðarnefnda”, segir Ian Patten,
kafteinn frá Toronto, „en það er
bara ekki hægt að halda að sér
höndum og hafast ekki að. —
Maður verður að fara strax á
staðinn, þar sem átökin brutust út.
áður en fyllt hefur verið upp i
sprengigígana og lik hinna föllnu
hafa verið fjarlægð. Ef maður
bíður i fimm eða sex vikur — tja
bara tvo eöa þrjá daga — áður en
málið er rannsakað, sérðu aðeins
fornar rústir, þar sem hús hefur
brunnið. Og finnir þú blóðflekk á
jörðunni, segir einhver bara:
„Það er úr einni kúnni”. — Hvað
veit maður þá?”
Til bess að gera sér grein fyrir,
hvilikt verkefni alþjóðaeftirlits-
ins biður þarna sakar ekki að geta
þess, að þvi hafa borizt 14.000
kærur um vopnahlésbrot frá bara
öðrum aðilanum, Saigonstjórn-
inni,en Norður-Vietnam og Viet
Cong hafa auðvitað lika sent kær-
ur, þó ekki eins margar.
Rannsókn af hálfu ICCS hefur
farið fram i 330 tilvikum, en auk
þess hafa Saigon og Viet Cong
hvor i sinu lagi sent alls 75 skýrsl-
ur til sameiginlega herráðsins.
Sumir telja, að Kanadamönn-
unum hafi orðið einna mest
ágengt með þvi að standa fast ,,á
rétti sinum til að upplýsa al-
menningsálitið i heiminum um,
hvað sé að gerast i Vietnam”. —
Með þvi hafa þeir annars rofið
þagnarmúrinn, sem virtist ætla
að umlykja atburðina. En
áþreifanieg áhrif af þessari opin-
skáu stefnu Kandamannanna
sjást þó engin önnur en ýmis
hnútuköst kommúnista i garð
Kanada.
Pólverjar og Ungverjar hafa
afar sjaldan látið nokkuð frá sér
fara opinberlega um málið, og
einn talsmaður Pólverjanna
sagði um hreinskih i Kanada-
mannanna, „að þeir hafa rétt til
að halda blaðamannatundi, en
þeim ber engin skylda til þess.
Hinir hafa sama réttinn til þess
að gera upp við sig, hvort þeir
vilja tala, eða ekki”.
Það, sem Kanadamönnum
sárnar mest i samstarfinu, eru
ýmsar furðulegar fullyrðingar
Pólverja og Ungverja um, að t.d.
brú, sem greinilega hafði verið
Lítið inn í Laugardal ó „Heimilið 73"
HVAÐ VILL UNGA FÓLKIÐ?
Þessi fallegi
gólfdúkur er frá
Seif hf. og kost-
ar um 620 kr.
fm. Hann er fá-
anlegur i mis-
munandi litum,
og einnig eru til
fleiri mynstur.
Efnið er vinyl.
Vfsir. Miðvikudagur 23. mai 1973
sprengd upp, „hljóti að hafa
hrunið af sjálfu sér”. Eða að
árásaraðili geti ekki hafa verið
Viet Cong, af þvi að þeir hafi ver-
ið i stuttbuxum en ekki grænum
einkennisbúningi.
Þegar t.d. skotið var á þyrlur
ICCS fyrr i þessum mánuði við
Quang Tri, hélt einn Pólverjinn
þvi fram fullum fetum, að skot-
hriðin hefði komið frá Suður-Viet-
nömum. Viet Cong viðurkenndi
svo siðar meir, að þeir hefðu ver-
ið þarna að skjóta, en héldu sig
vera að skjóta á njósnavél
Bandárikjamanna.
Annar Kanadamaður, sem
haföi verið i efitrlitsferð á yfir-
ráðasvæði Viet Cóng uppi á mið-
hálendinu, sagðist i skýrslu sinni
hafa heyrt skriðdreka og þunga
flutningabila á leið hjá þorpinu
um miðja nótt. En Viet Cong
skýrði vélarskröltið þannig, að
bændurnir hefðu verið á leið með
„landbúnaðarvélarnar út á
akrana”.
Einn liðsforingja Indónesiu-
mannanna i eftirlitinu sagðist
ekki halda, að Pólverjar eða Ung-
verjar væru að spilla fyrir starfi
eftirl., „en þeir eru sjálfsagt
háðir þvi, að þurfa i hverju smá-
atriði að leita ráða hjá rikis-
stjórnum sinum heima fyrir”.
En samstarfið er orðið afskap-
lega stirt af þessum viðskiptum
öllum, þótt það skipti svo sem
ekki miklu máli um árangurinn,
sem er sá sami og áður — réttur
og sléttur enginn. AP hefur það
eftir einum heimildarmanna
sinna, sem situr fundi ICCS, að
sumir Kanadamennirnir séu
orðnir svo hvekktir á þessu, „að
ég get ekki séð, hvernig þeir geta
haldið þessu áfram”.
Þannig er t.d. að ICCS-sveitun-
um búið við Ben Het i hálendinu,
að þeir mega aðeins halda sig á
ákveðnum bletti, og þaðan hafa
þeir aðeins hálfrar milu útsýni.
Fjöll og skógar hindra að þeir sjái

Aðstaða vopnahléseftirlitsins hef-
ur ekki verið þannig, að það hafi
getað fylgzt með, þegar brotizt
hafa út bardagar. — Kanada- og
Indónesiumenn eru heldur ekki
sammála starfsbræðrum sinum
frá Austur-Evrópu um, hvernig
haga beri eftirlitinu.
lengra. Við Duc Co er það litið
betra, en það er annar staður á
yfirráðasvæði Viet Cong, sem þó
hefur núna nýlega verið yfirgef-
inn, eftir að malaria lagði allt lið-
ið i rúmið. Hermennirnir gátu lit-
ið annað gert en beðið næstu
flugvélar með nýjar birgðasend-
ingar, farið i göngutúr meðfram
flugvellinum eða safnað fiðrild-
um, eins og Clive Loader, majór
gerði. Færu þeir eitthvað út fyrir
staðinn, voru þeir komnir inn á
jarðsprengjusvæði, sem þeir voru
umkringdir af.
1 Hue sitja Kanadamennirnir
sér við borð inni á barnum, sem
var uppáhaldsstaður Kananna
áður fyrr, en Ungverjar og Pól-
verjar sitja annars staðar út af
fyrir sig.
Einna skást er þetta i Xuan
Loc, 35 milum austur af Saigon,
þar sem liðið býr i loftkældum
hjólhýsum með iþróttavöll og
blómum skrýdda garða.
Og ekkert bólar á kosningun-
um, sem samkvæmt Parisarsam-
komulaginu ættu að fara fram um
þetta leyti i Suður-Vietnam til að
ákveða pólitíska framtið lands-
ins. Saigonstjórnin og Þjóð-
frelsishreyfingin munu litlu nær
samkomulagi um kosningarnar
núna heldur en þegar viðræðurn-
ar hófust fyrir nær fjórum
mánuðum.
[INNj
i SÍÐAN i
Umsjón
Edda Andresdóttir
Sýningin „Heimilið ’73” I
Laugardalshöllinni hefur nú
verið opin i nokkra daga og
virðist aðsókn ætla að verða
mikil að sýningunni I þetta sinn,
eins og að fyrri sýningum. Einn
stærsti hluti þeirra, sem heim-
sækja sýningu eins og þessa er
ungt fólk, sem er að stofna
heimili. Þess vegna ætlum við
að fjalla dálitið um sýninguna,
frá sjónarmiði þess hóps.
Það fyrsta sem unga fjöl-
skyldan mætir á þessari sýn-
ingu er raunar ekkert nýtt fyrir
hana, en það er aðstaðan sem
börnum er búin. Flestir álita þó
að börnin tilheyri heimilinu á
sama hátt og aðrir fjölskyldu-
meðlimir, en það er ekki nóg
með að þarna sé sárafátt til
sýnis fyrir börnin — (leiktækin á
útisvæðinu eru ánægjuleg
undantekning), þaðer greinlega
ógerningur að fara með litil
börn á sýninguna. Þarna eru
engar kerrur eða vagnar,
kristallinn nær niöur undir gólf
og svæðið er svo stórt að vart er
nokkrum manni ætlandi að bera
barn á handleggnum um allt
svæðið. Við spurðum Bjarna
Ólafsson, framkvæmdarstjóra
sýningarinnar, um þetta atriði
og sagði hann að fyrirtækin
væru ekki öll hlynnt þvi að mik-
ið væri um börn á svæðinu, en
þetta atriði yrði tekið til at-
hugunar. Þvi má bæta við, að
leggja þyrfti brautir eða planka
i stigana, svo að unnt verði að
aka kerrum upp og niður, og að
sjálfsögðu kæmi það einnig til
góða þeim sem eru i hjólastól-
um, en eiga eins og sakir standa
erfitt með að komast um sýn-
ingarsvæðið.
Þrátt fyrir það að sýning þessi
sé fyrst og fremst sölu- og aug-
lýsingasýning fyrir ýmis fyrir-
tæki, verður að gera þær kröfur
að nafn hennar sé ekki aðeins
orðið tómt. Heimili er samveru-
staður ýmissa aðila mismun-
andi aldri, mismunandi hraust-
ra og mismunandi gerðra. Þess
vegna er ekki hægt að sýna
„Heimili ’73” aðeins handa full-
friskum, fullorðnum einstak-
lingum. Nóg um þetta. Þegar
litið er yfir sýninguna i heild er
hún að flestu leyti svipuð fyrri
sýningum, nema hvað hér eru
færri sýningaraðilar. Rýmið er
þvi meira á hvern aöila og virð-
ast sumir stóru básarnir hafa
goldið fyrir þetta, og ekki vera
lagt mikið i listrænt útlit þeirra.
Einna fallegustu básarnir eru
liklega básar Húsgagnaverzlun-
ar Reykjavikur og Heklu, en
margir litlu básarnir eru einnig
skemmtilegir. Ekki virðist alls
staðar vera lagt mikið upp úr
þeim upplýsingum, sem starfs-
fólk fyrirtækjanna veitir. Alltof
algengt er að fólkið viti hrein-
lega ekki hvað'hlutirnir kosta,
eða geti gefið fullnægjandi upp-
lýsingar um þá. Helztu
nýjungarnar á sýningunni
snerta liklega ungt fólk heldur
litið, i dag amk., en fróðir menn
segja að þetta sé framtiðin. ör-
bylgjuofnar og köld eldavél eiga
athygli sýningargesta óskipta
og ekki er verra að vita að
Bretadrottning eldar við tæki
eins og það sem þarna er sýnt.
örbylgjuofnarnir eru vissulega
snjöll uppfinning, og vonandi er
þess ekki langt að biða að þeir
komist i þann verðflokk, sem al-
menningur ræður við. Þá er
hægtað framreiða kjúklinginn á
5 minútum og skella inn i ofninn
réttum, sérstaklega framleidd-
um fyrir örbylgjurnar og allt
matarstand tekur margfalt
skemmri tima.
Þaö sem unga fólkið, sem er
að koma sér upp heimili tekur
liklega hvað mest eftir á þessari
sýningu eru þær nýjungar, sem
eru ódýrar, þægilegar og sam-
kvæmt kröfum þeirra um
smekkvisi. Iburðurinn og harö-
viðurinn á litlum vinsældum að
fagna hjá þeim yngri. Þess i
stað vill unga fólkið hagkvæma
hluti i heimiliö, sterka liti, inn-
réttingar, sem það getur sjálft
unnið að miklu leyti, gjarnan
kvistóttan viö á veggi og gólf i
stað harðpússaðs og valins
viðar. Við ætlum nú að nefna
nokkur dæmi um vörutegundir,
sem falla undir þetta og eru til
sýnis i Laugardalnum, þótt ekki
sé hér um að ræöa tæmandi
upptalningu.
Vörumarkaðurinn á von á
svokölluðum „jalousi” hurðum I
ýmsum stærðum, en þær eru
mjög i tizku og sérlega hentug-
ar, þar sem loft kemst i gegnum
þær. Þessar hurðir má nota sem
skilrúm, fyrir glugga og ekki
sizt fyrir fata- eða eldhússkápa.
Þær stærstu kosta um 3000.-, og
getur fólk svo bæsað þær, lakk-
að eða málað eftir vild. Þessar
hurðir eru til sýnis á sýningunni
i ýmsum stærðum.
Þá má nefna Pilu-rúllu-
gardinurnar, sem hægt er að fá i
óteljandi fallegum mynstrum og
eru sérlega fallegar ef glugginn
Þetta barn er að visu ekki af
sýningunni i Laugardal, en
þessi grind er ein af óteljandi
grindum, sem elfa-systemið
býöur upp á.
er málaður i samræmi við liti I
gardinunni sjálfri.
Litsterkur, mynstraður gólf-
dúkur nýtur mikilla vinsælda
um þessar mundir. Hann er
mjög auðveldur i hreinsun,
fallegur og ódýr. Seifur h.f. sýn-
ir mjög fallegan vinyl gólfdúk
sem kostar frá 360-840 krónur.
Sérstaka athygli viljum við
vekja á Foamcraft gólfdúk
(kostar um 620) sem fæst i mjög
fallegum mynstrum og er
notaður jafnt á stofur sem eld-
hús, bað og svefnherbergi.
Þá má ekki gleyma gólf-
teppunum, sem eru i mjög fjöl-
breyttu úrvali á sýningunni,
veggfóður og veggklæðning frá
ýmsum fyrirtækjum, en margir
kjósa slikt fremur en flisar þeg-
ar heimili er stofnað, en bæta
svo fremur við sig flisum siðar
meir.
Til þess að hægt sé að smiða
sér sina skápa sjálfur, er mjög
gott að kynna sér elfa-systemið
svokallaða, sem Falur h.f. flyt-
ur inn frá Sviþjóö. I þvi eru
grindur, hillur, uppistöður fyrir
grindur, körfur, krókar og
bakkar i hvers kyns skápa og
hirzlur. Þannig er auðvelt að
finna hverjum hlut sitt rými á
heimilinu. Sérstaka athygli vek-
ur baðkersborðið, sem smellt er
yfir baðker og er til ómetanlegr-
ar aðstoðar þegar skipt er á
barni, við barnaþvott og einnig
sem þurrkgrind. Svampdýna er
i baðkersborðinu og það er al-
gerlega stöðugt og i mátulegri
hæð.
Unga fólkið kýs sér gjarnan
bæsaða viðarinnréttingu i eld-
húsið og þá má sérstaklega
benda á innréttingarnar frá
Trésmiðju K.A. á Selfossi, sem
framleiða ódýrar og sérlega
fallegar bæsaðar og óbæsaðar
innréttingar. Þarna eru svo
auðvitað ýmis nauðsynjatæki,
eldavélar, isskápar, frystikist-
ur, þvottavélar, hreinlætistæki
á bað, sturtuklefi, sem breytist i
skáp á svipstundu og er þetta
flest fáanlegt i ýmsum litum,
ekki sizt hreinlætistækin, þótt
margir gætu kannski kosið sér
hreinni og sterkari liti, fyrst á
annað borð er farið að framleiða
þetta i ýmsum litum. ÞS
Hér sameinast StS og Trésmiðja K.A. um bás og sýna köldu eldavélina, ýmis heimilistæki og eldhúsinn-
réttingu, sem hægt er að fá i tveimur viöartegundum og 6 mismunandi litum (bæsaða).