Tíminn - 19.01.1966, Qupperneq 7

BHÐVIKUDAGUR 19. janúar »66
TÍMINN
MINNING
HALLDÚR PÁLL JÚNSSON
frá Krókstúni
ENDASPRETTUR
Gamanleikurinn Endasprettur, eftir enska skáldið og leikar-
ann Peter Ustínov, hefur nú verið sýndur 9 sinnum við góða
aðsókn í Þjóðleikhúsinu og verður næsta sýning í kvöld.
Þorsteinn Ö. Stphensen leikur hið margþætta og erfiða aðal-
hl'utverk og segir Baldur Óskarsson leikgagnrýnandi Tímans
m. a. um leik hans í þessu hlutverki þann 30. nóv. s- L:
,,Þorsteinn Ö. Stephensen, leOoir hér aðalhlutverldð rithöf-
undinn Sam, áttræðan. Leikhúsgestir fagna endurkomu Þor-
steins á svið Þjóðleikhússins eftir níu ára hlé. Þorsteinn gerði
hlutverkinu eins og vænta mátti fullgóð skil og náði úr því
flestu, sem hægt mun að ná.“
Myndin er af Herdísi Þorvaldsdóttur og Þorsteini í aðaihlut-
verkunum.
F. 14. nóv. 1903.
D. 23. des. 1965
Þegar prúðbúnir íbúar Hvol-
hrepps gengu til Guðshúss síns á
aðfangadagskvöld barst þeim sú
sorgarfregn að meðhjálpari og
hringjari kirkjunnar, Halldór
bóndi í Króktúni hefði látizt á
Landspítalaninn að kveldi Þor-
láksmessudags. — í fordyri kirkj-
unnar var hann vanur að standa,
hress og upplitsdjarfur og heilsa
krikjugestum með gleðibrag. —
Þá mynd af honum munum við
mörg geyma. — f fáa daga hafði
hann dvalið á sjúkrahúsi og var
jafnvel vonazt eftir honum heim
fyrir jól, en svo barst þessi óvænta
frétt um endadægrið og skugga
bar á þetta ylhýra skap, sem
alltaf fylgir inngangi fæðingarhá-
tíðarinnar þegar við, eftir eril
daganna leitumst við að láta barn-
ið í okkur sjálfum koma upp á
yfirborðið. Halldór Páll var fædd-
ur í Þinghóli í Hvolhreppi hinn
14. nóvember árið 1903. Foreldr-
ar hans voru hjónin Jón Jónsson
og Guðbjörg Guðnadóttir, en hún
dvaldi til dauðadags hjá syni sín-
um og dóttur, — Halldór ólst upp
að Stóra-Moshvoli við venjuleg
sveitastörf og kröpp kjör þeirrar
tíðar. Fór til vers á yngri árum
svo sem þá var venja, en annars
að eðlisfari hneigður fyrir allt
sem að landbúnaðarstörfum laut
glöggur dýravinur og einlægur
unnandi sveitar sinnar og vildi
veg hennar sem mestan. Halldór
hóf búskap í Króktúni árið 1931
með heitkonu sinni, Jónínu Guð-
jónsdóttur frá Brekkum, en hún
hafði áður alið einn son, Óskar
nú bónda í Miðtúni, sem ólst upp
hjá þeim í Krókatúni. — Jónína
andaðist árið 1954, en þeim hjón-
unum hafði orðið fjögurra efnis-
barna auðið, sem 511* eru gift og
farin úr föðurhúsum, en þau eru:
Guðrún húsfreyja að Ægisíðu í
Djúpárhreppi, Jón bifreiðastjóra
Höfðingleg gjöf tii skógtii-
raunastöð varinnar á Mógilsá
Fyrir skömmu afhentu böm
Guttorms Pálssonar, fyrrum skógar
varðar á Hallormsstað, fimmtíu
þúsund króna fjárhæð að gjöf til
hinnar nýju skógtilraunastöðvar
Skógræktar ríkisins að Mógilsá.
Gjöfinni skal verja til þess að
koma upp bókasafni v,ið tilrauna
stöðina á Mógilsá, sem tekur til
starfa innan skamms. Vildu börn
Guttorms minnast föður síns og
starfa hans á þennan smekklega
og gagnlega hátt.
Guttormur Pálsson var skógar
vörður á Hallormsstað í sam
fleytt 46 ár. Hann tók við starfi
árið 1909 og gegndi því til 1955.
Guttormur var borinn og barn
fæddur á Hallormsstað. Faðir hans
var Páll Vigfússon, stúdent, r;t-
stjóri og bóndi á Hallormsstað, en
móðir hans var Elísabet Sigurðar
dóttir prests Gunnarssonar á
Hallormsstað. Páll andaðist fyrir
aldur fram 1885, þegar Guttormur
var á fyrsta ári. Hann ólst upp
með móður sinni og systur á
Hallormsstað, og þegar leitað v«
eftir ungum mönnum til skógar
varðarnáms árið 1905 var Guttorm
ur einn af þeim, sem valinn var
til námsins. Var þetta í sama mund
ög Hallormsstaðaskógur var frið
aður, en Elísabet móðir hans lét
skóginn af hendi til friðunar, því
að hún hafði þá ábúðarrétt á
jörðinni, og mun þá strax hafa
verið gert ráð fyrir að, Guttorm
ur settist þar að síðarmeir.
Þegar Guttormur Pálsson hafði
lokið 3 ára verklegu og bóklegu
skógarvarðarnámi eftir dvöl á lýð
háskólanum í Askov, settist hann
að á Hallormsstað og tók þar við
búsforráðum.
Hann kvæntist Sigríði Guttorms
dóttur frá Stöð skömmu eftir heim
komu sína. Þau áttu 4 börn, Berg
ljótu, kennara i Reykjavík, Pál,
skógarverkstjóra á Hallormsstað,
Sigurð, bónda á Hallormsstað og
Þórhall, kennara í Reykjavik. Sig
ríður Guttormsdóttir lést árið
1930. Síðari kona Guttorms var
Guðrún Pálsdóttir frá Þykkvabæ
' Landbroti, pau eignuðust 5 börn,
Margrétu. kennara Reykiavík,
Gunnar, járnsmið í Reykja-
vík, Hjörleif, líffræðing og kenn-
ara í Neskaupstað, Loft, sagnfræð
ing og kennara í Reykjavík og
Elísabetu, stúdent í Reykjavík.
Segja má með nokkrum sanni,
að Guttormur hafi verið samgró
inn á Hallormsstað. Þar hafði
hann lifað bernsku- og æskuár sín,
og þegar honum er falin umsjón
skógarins var hann nýlega frið
aður. Hann átti því láni að fagna
að sjá kræklótt kjarr breytast í
fallegan birkiskóg og stór rjóður,
móa og mela skrýðast skógi á ný.
Jafnframt því uxu upp margar
tegundir erlendra barrtrjáa, er
sumar hverjar hafa unnið sér
þegnrétt í gróðurríki íslands, und
ir handleiðslu Guttorms. Hallorms
staðaskógur er nú orðinn ein-
hver dýrmætasti staður á öllu ís-
landi.
Allur hugur Gur.tornis Pálsson
ar var bundinn skóginum á Hall
ormsstað og skógræktinni í land
inu. Af reynslu sinni sá hann hylla
undir betra og fegurra land í
framtíðinni, og hafði hann oft orð
Framhald á 14. síðu.
hjá Kaupfélagi Árnesinga á Sel-
fossi. Björgvin múrari á Selfossi
og Elísabet sem einnig er búsett
á sama stað.
Eftir að eiginkona Halldórs féll
frá bjó hann áfram í Krókatúni
með systur sinni, Guðbjörgu Daní-
ellu og ólu þau upp dótturson Hall-
dórs, Daníel Gunnarsson, sem
lagði þeim gott lið við búskapinn,
þótt enn sé ungur að árum.
Halldór í Króktúni var einstæð-
ur greiðamaður þess nutum við,
sem byggjum Hvolsvallarkauptún
og þess nutu og eigi að siður aðr-
ir sveitungar hans. Þyrfti einhver
aðstoðar með eða hjálpar var
hringt í Halldór í Króktúni og
leið þá ekki langur tími þar til
hann var kominn o t hefði starf-
ið án hálfvelgju í orði og athöfn.
Þrek sitt sparaði hann ekki, en
buddan mun sjaldnast hafa verið
bústnari að kveldi, svo að silfri
safnaði hann ekki.
Það var ekki einungis gott að
Framhald á bls. 14.
I HLJÓMLEIKASAL
fá hann til að leysa starf af hendi,
þð var sálarhressandi að blanda
við hann geði, því hann átti í rík
um mæli þá guðsgjöf að sjá hin-
ar björtu og broslegu hliðar til-
verunnar þar sem alltaf sjá má
„Sólskinsblett í heiði“ og álfa
hoppa hjarni á. — Hann setti svip
á samfundi manna og lífgaði upp.
Það var þvi að vonum, að hann
var vinsæli maður og átti óskipt-
an vinarhug sveitunga sinna og
samferðamanna.
Nú, þegar hann er horfinn af
sviðinu söknum við góðs drengs
og tryggs félaga. Vissulega trúum
við því að menn með eðliskosti
Halldórs í Króktúni eigi heimvon
góða.
Útför hans var gerð frá Stór-
ólfshvolskirkju næst síðasta dag
ársins og fylgdi honum hið mesta
fjölmenni.
Megí nýárssólin %tja aðstand-
endum líknarráð.
Pálmi Eyjólfsson.
ÞORRABLÓT í
KÓPAVOG!
Framsóknarfélögin í Kópavogi
munu halda Þorrablót laugardag
5nn 22. janúar. Þorrablótíð verð
ur í félagsheimili Kópavogs og
hefst klukkan 7 e. h. Aðgöngumiða
má panta í símum 4-11-31 og
4-1712 12504 og 40656. Nánar
auglýst síðar.
Sinfóníutónleikar
Fyrstu tónleikar Siníóníu-
hljómsveitarinnar á þessu ári
fóru fram í Samkomuhúsl Há
skólans undir stjórn Róberts
A. Ottóssonar, en fiðuleikari
var Fredell Lack frá Bandaríkj
unum.
Á þessum tónleikum var
frumflutt hér Sinfónía nr. 3
í D-moll eftir austurríska tón
skáldið Anton Bruckner. Eft
ir hann liggja hvorki melra né
minna en 9 sinfóníur, 3 mess
ur og Te-deum er hann not
aði sem lokakafla í síðustu sin
fóníu sína, er aldrei varð full
gerð. Sinfóníur hans eru hin
ar hefðbundnu, nema hvað
formið er útþanið og sá stuðn
ingur sem hann hefir haft af
Wagner gengur eins og rauð
ur þráður gegn um flest hans
verk, og lesa má sean af op-
inni bók áhrif klassikeranna og
ýmissa samtíðarmanna af verk
um hans. — í litríkum hljóma
samböndum og stundum magn
aðri „instrumentation“ geta
sum verk Bruchners skapað
viss áhrif. eins og t. d. keonuf
t'yrir i 7■ sinfóníu hans. En er
til lengdar lætur hjaðnar það
sem gefur svo stór fyrirheit
og eftir situr svo hlustandi allt
að því tómhentur.
Mynd sú er Róbert A. Ottós-
son brá upp af þessu verki,
var ótrúlega sannfærandt f
stórum ramma og dráttum, náði
hann sterkum heildarsvip, og
efa ég stórlega að áheyrendur
hefðu borið meira úr býtum
þótt stór og fullkomin hljóm-
sveit utan úr heimi hefði verið.
að verki. — Bandaríska lista
konan Fredell Lack lék fiðlu
konsert Mozarts nr. 216 í g dúr.
Frú Lark sem er starfandi fiðlu
leikari og kennari, sýndi með
leik sínum tvímælalausa túlk
unarhæfileika, hljómfagran tón
og lýtalausa tækni. Túlkun
hennar á Mozart bar vott um
smekkvísi og góðan skilning.
enda leikur hennar allur hinn
vandaðasti. Undirleikur Kamm
erhljómsveitar var allgóður í
fyrsta þætti, en í tveim þeim
síðari skorti nokkuð á eðli
legan og léttan leik í sam
spili. Forleikurinn „Leikhús-
stjórinn" eftir Mozart var
fyrsta verkið á efnisskránni og
má segja að túlkun hljómsveit
arinnar á þessu heillandi verki
væri með miklum ágætum,
Stjórn Róberts A. Ottóssonar
á þessum tónleikum var mjög
örugg og staðfesti hann, sem
svo oft áður að hann veldur
fullkomlega því sem honum
er trúað fyrir.
Unmir Amórsdéttir.