Tíminn - 19.01.1966, Blaðsíða 8

MIÐVIKUDAGUR 19 janúar 1966
TIMINN
Hermóður Guðmundsson:
Á að fórna þjóðarsjáSf-
stæðinu fyrir stóriðju?
Yfirlýsing formanns Framsókn
nrflokksins í stóriSiumálinu á Al-
þingi fyrir jólin, þegar skýrsla rík
isstjórnarinnar var þar til um-
ræðu, vakti almennan fögnuð, úti
á landsbyggðinni, sem svo er
iiefnd.
Var þetta kærkomin jólagjöf
til þeirra manna, sem bera síþverr
andi traust til núverandi stjórnar
valda í sambandi við alla meðferð
utanríkis- og efnahagsmála.
Með þessari skeleggu yfirlýs-
ingu, næststærsta stjórnmála
flokks þjóðarinnar, gegn stóriðj
unni, hefur kviknað nýr vonar
neisti meðal þeirra mörgu íslend
inga, sem hafa ekki enn varpað
fyrir borð hinni fornu sjálfstæðis
hugsjón. Gefur þessi eindregna
afstaða bendingu um, að með
cfiugri samvinnu allra stjórnar
andstæðinga í þessu máli verði
unnt að stöðva það óheillaspor,
sem nú er fyrirhugað að stíga,
enda verður því seint trúað að
ekki finnist innan stjórnarflokk
anna nægilega margir frjálslyndir
þingmenn, sem sjái sér ekki ann
að fært en snúast gegn þeim
samningum, er hér er stofnað til.
Verður þjóðin að höfða til
lamvizku allra frjí’shuga manna
hvar í flokki sem þeir «tanda,
þegar um er að ræða jafn afdrifa
ríkt stórmál fyrir framtiðarsjálf-
stæði íslands og hér er.
Til þess að stöðva stóriðjumál
ið þarf þjóðin að mynda sem öflug
ust samtök allra þjóðernissinnaðra
íslendinga og gera þingfulltrúum
sínum það ljóst, að þeim verði
ekki þoluð nein landsréttindasala
til erlendra auðhringa, sem stefnt
er gegn innlendum atvinnurekstri
í formi óeðlilegra sérréttinda.
Með almennum samtökum verð
ur að gera Alþingi skiljanlegt, að
því hefur ekki verið gefið til þess
neitt umboð frá þjóðinni að gera
þá samninga, sem nú er unnið að
af fulltrúum ríkisstjórnarinnar.
Ríkisstjórninni verður að skiljast,
að hún ein verður látin bera
ábyrgð á stóriðjumálinu, ef það
verður knúið fram, gegn hagsmun
um þjóðarinnar og efnahagslegu
sjálfstæði.
Eg, sem þessar línur rita, hefi
reynt að fylgjast sem bezt með
öllum opinberum umræðum og
blaðaskrifum um stóriðjuna frá
þvi fyrsta. Hefur það vakið sér-
staka athygli mína, hvernig
stærsta stjórnarblaðið — Morgun
blaðið — hefur túlkað málið ein
hliða fyrir hina erlendu aðila í
s.að hagsmunasjónarmiða i'innar
eigin þjóðar, sem blaðið virðist
láta sér i léttu rúmi liggja. Hitt
hefur Morgunblaðið aldrei van-
rækt að úthrópa þá menn og
flokka, sem hér hafa viljað fara
að öllu með gát. Þessi blaða-
mennska er svo óábyrg og ámæl
isverð, að furðu sætir, að -tærsti
stjórnmálaflokkur þjóðarinnar
skuli bjóða lesendum sínum upp
á slíka sorpblaðamennsku
■ einu afdrifarikasta stór-
máli þeirrar þjóðar, sem fyrir ör-
fáum árum öðlaðist sjálfstæði sitt.
Eítir hina yfirlýstu and-
stöðu Framsóknarflokksins við
alúmínmálið hefur keyrt um þver
bak með hinn strákslega málflutn
ing ritstjórnar Morgunblaðsins í
stóriðjumálinu, sem einkennist af
trigslyrðuim og hótunum 'ófnum
höndum. Gefur þetta bendingu um
það, að stjórnarflokkarnir í heild
séu ekki jafn geiglausir í þessu
máli og Morgunblaðið vill vera
að láta, þykir blaðinu það augsýni
lega miklu skipta að binda Fram
sóknarflokkinn til sameiginlegrar
þatttöku og ábyrgðar í samningun
um við alúmínhringinn.
Auðfundið er, að Morgunblaðið
hefur orðið fyrir vonbrigðum að
þetta skyldi ekki takast og gríp
ur því til enn róttækari aðgerða
til þess að lumbra á anndstæðing
úm málsins, sem blaðið reynir að
stimpla örgustu afturhaldsseggi
og kyrrstöðumenn, sem æfinlega
standi þversum gegn öllum fram
faramálum, er til heilla horfa fyr
ir þjóðina.
Þar sem hér hefur enn ekki
tekist þrátt fyrir ítrekaðar til-
raunir að komast að raun um
þann fjárhagslega ávinning, sem
íslenzka þjóðin geti haft af fram
kvæmd stóriðjunnar í sambandi
við væntanlega Búrfellsvirkjun,
leyfi ég mér að bera fram eftir-
farandi spurningar til Morgun-
blaðsins og skora á blaðið að
svara þeim afdráttarlaust.
1. Er það traustsyfirlýsing til
viðreisnnarstefnu núverandi ríks
sljórnar að hún skuli ekki r.reysta
sér til að búa svo að innlendum
etvinnurekstri að hann geti
þróast í samræmi við kröfur nú-
tíma þjóðfélags, án innflutnings
erlends fjármagns?
2. Telur Morgunblaðð, að ís-
lenzka þjóðin sé svo fátæk nú
eftir náerri sjö ára viðreisnarstarf
í samfelldu góðæri, að hún hafi nú
ninni efni á því en nokkru sinni
fyrr að byggja raforkuver án sér
stakrar þátttöku erlendra aðila?
3. Telur Morgunblaðið, að það
sé hagkvæmara fyrir þjóðina, að
hér sé komið upp stóriðju á veg
um erlendra aðila, með tollfríð
indum, heldur en að stuðla að því
með opinberum lánsfjárútvegun
um, að inlend framleiðsla og hrá
efni verði fullunnin í landinu
sjálfu af innlendum aðilum?
4. Telur Morgunblaðið hag-
Skorar
Miðvikudaginnr 13. Þ. m. var
tundur haldinn í fundarsal sýslu
nefndar Suður-Þingeyjarsýslu á
Húsavík.
Til fundarins var boðað af
sýslumanni Þingeyjarsýslu, Jó
hanni Skaptasyni, op formanni
Búnaðarsambands Suður-Þing-
eyinga, Hermóði Guðmundssyni,
að ósk nokkurra áhugamanna vim
þjóðmál.
Fundinn sátu flestir hrepps-
nefndaroddvitar og búnaðarfélags
formenn i Þingeyjarsýslu vestan
Öxarfjarðarheiðar, auk bæjar
stiórans i Húsavík, sýslumanns
Þingeyinga og nokkurra annarra-
Meðfylgjandi ályktun var sam
þykkt með atkvæðum allra fund
armanna.
kvæmt íyrir innlenda rafmagns
notendur, að lagðar séu á þá all
ar verðhækkanir og áhætta í sam
bandi við fyrirhugaða Búrfells-
virkjun til þess að tryggja hag-
kvæman rekstur erlends auð-
hrings í 25 ár?
5. Hvernig telur Morgun-blaðið
að leysa eigi vinnuþörf alúmín-
hringsins? Á að gera það á kostn
að innlendra atvinnnurekenda,
eða með innflutningi erlends
verkafólks?
6. Telur Morgunblaðið, að inn
flutt erlent fjármagn í skjóli sér-
réttinda í mesta þéttbýli landsins
heppilega ráðstöfun til þess að
stuðla að jafnvægi í byggð lands
ins?
7. Telur Morgunblaðið að gjald
eyristekjur frá alúmínhringnum
muni verða meiri á hvern starfs
mann, en fullkomnustu fiskiskipa
í eigu íslendinga sjálfra, miðað við
óunninn fisk hvað þá fullunninn?
8. Er það skoðun Morgunblaðs
ins, að það nálgist kraftaverk, að
fslendingar geti lifað á eigin spýt
ur í landi sínu, sem sumir stjórn
málaleiðtogar hafa margoft gefið
í skyn að sé á mörkum hins
byggilega heims?
9. Getur Morgunblaðið upplýst,
hverjir séu eigendur þeirra lóða,
sem alúmínhringnum eru taldar
nauðsynlegar við Straumsvík?
10. Telur Morgunblaðið- það'
þjóðfélagslega nauðsyn að stuðla
að auknum áhrifum fésterkra
útlendinga í atvinnulífi íslendinga
til styrktar ákveðinni stjórnmála
stefnu?
Eg vænti þess, að Morgunblaðið
muni bregðast fljótt og vel við
þeim tilmælum að svara fram
anskráðum spurningum.
Sá málflutningur að æpa að
mönnum ókvæðisorð vegna and-
stæðra sjónarmiða og skoðana er
ábyrgðarlausara en svo að það
hæfi höfuðmálgagni ríkisstjórnar
innar.
Morgunblaðið getur ekki hrætt
menn til fylgis við sinn málstað
„Fundur, haldinn i Húsavík,
miðvikudaginn 12. jan. 1966, með
sveitarstjómaroddvitum í Þing
eyjarsýslu vestan Öxarfjarðarheið
ar bæjarstjóranum i Húsavik og
framámönnuim búnaðarsamtaka á
sama svæði, sem boðaður var af
sýslumanninum í Þingeyjarsýslu
og Búnaðarsambandi S-Þingeyinga
til þess að ræða um samninga þá
sem yfir standa urr stóriðju-fram
kvæmdir í landinu, lýsir yfir svo
hljóðandi áliti sínu í þessu máli:
Það er skoðun fundarins að
með yfirstandandi samningum við
erlendan auðhring um alumin-
vinnslu sé stefnt ranga átt,
bæði að þvi er varbar eínahags
kerfi þjóðarinnar ' heild og um
þróun byggðarinna' i landinu
Þetta álit vili funaurinn rök
Hermóður Guðmundsson
með því einu að brigzla mönnum
um kyrrstöðusjónarmið. En hver
eru svo sjónarmið Morgunblaðsins
í stóriðjumálinu? Eru þau eins
háreist og sjálf Morgunblaðshöll-
in? Því virðist fara fjarri. Miklu
fremur er hægt að kalla það lág-
ieist afturhaldssjónarmið, að van
treysta stöðugt landi sínu, þjóð
sinni og hinum dugmiklu íslenzku
atvinnurekendum til þess að
byggja upp efnalega sjálfstætt og
velmegandi fullvalda þjóðfélag án
þess að ofurselja þjóð sína erlend
um auðhringum, sem líta girndar
augum til hinna miklu auðlinda,
sem landið hefur upp á að bjóða.
Þetta stöðuga vanmat Morgun
styðja með því að benda á eftir
farandi atriði:
1. Þjóðinni ber fyrst og fremst
að leggja kapp á að fullnýta eig
in hráefni til lands og sjávar
2. Þjóðin getur af eigin ramm
leik byggt raforkuver til eigin
nota, án nokkurra tengsla við
erlenda stóriðju-
3. Reynslan af hraðvaxandi
þenslu i efnahagskerf) þjóðarinn
ar hin síðustu ár mælii gegn fjár
frekari framkvæmdum á hverjum
tíma en þjóðin sjáli þarfnast og
ræður við.
4. Skilyrði fyrir þvi að samið
yrði við erlenda aðila um stór
brotna atvinnuuppbyggingu celur
fundurinn að þurfi m a að
vera:
a) Að sá atvinnurekstur falli að
á Alþingi að
samningnum
blaðsins á getu íslendinga sjájfra
þyrfti blaðið að endurskoða og
^æra til samræmis við íslenzkt
þjóðarstolt. Það sama má segja
um utanríkismálastefnu Morgun-
blaðsins nú að undanförnu, að hún
er beinlinis niðurlægjandi 'rá
sjónarmiði þjóðar, sem er kölluð
s;alfstæð. Það snobb blaðsins
gagnvart útlendingum, ásamt
stöðugu stagli um mikilvægi hvers
konar viðskipta og hernaðarbanda
laga fyrir ísland vekur hjá þjóð
inni óþægilegri og óþægilegri til-
finningar eins og dátasjónvarpið,
sem „blað allra stétta“ hefur einn
ig lagt blessun sína yfir.Af þess
um sökum meðal annars og sökum
stóriðjumálsins fjölgar þeim
mönnum daglega, sem telja það
þjóðfélagslega nauðsyn, að
'minnka áhrifavald Morgunblaðs
ins, eða þeirra manna sem því
stjórna, þar sem líta verður svo
á að vissir áhrifamenn núverandi
stjórnar hafi það beinlínis að ’eið
í iljósi að koma lanöinu sem fyrst
undir erlend áhrif — allt undir
því yfirskini að vestræn samvinna
trefjist slíkra fórna af ísfenzku
þjóðinni. Sætir mikilli turðu að
æðstu embættismenn bjóðarinnar
og stjórnmálaleiðtogar skuli hafa
blindazt svo af þessu ofstæki, að
þeir sjái naumast annað r.il vernd
ar sjálfstæði landsins, en erlenda
stóriðju, ameríska bryndreka og
flotastöðvar.
Orðtækið sjálfstæði virðist í
augum þessara manna hafa öðlast
allt aðra merkingu en fram til
þessa hefur verið lögð í þetta
orð. Hinn þjóðlegi hugsunarháttur
'lenzkra stjórnarvaida og áhugi
fyrir sjálfstæði og menningu lands
ins sést skýrast í stóriðjumálinu,
þar sem á að virkja sjálft atvinnu
iif íslendinga í gesnum erlenda
auðhringa, sem munu ná kverka
taki á íslenzkum atvinnurekstri
í krafti fjármagnsins, en í skjóli
hvers konar fríðinda sem ríkis
stjórnin virðist ætla að bjóða hin
um nýju landnemum sínúm.
Hinir gætnari stjórnmálamenn,
hvar í flokki sem þeir standa,
þurfa að taka höndum saman og
stöðva þá refskák, sem nú er ver
ið að leika með frelsi þjóðarinn
ar, sem henni tókst loks fyrir að-
eins fáum árum að endurheimta
ur hendi erlends '-alds eftir 700
ára baráttu. Slíkt björgunarstarf
á hættustund ætti að vera Ijúft og
skylt að vinna í anda Jóns Sigurðs
sonar — mesta velgerðarmanrs
íslands.
Ætti íslenzku þjóðinni að vera
Framhald a bls 14
hafna
öllu leyti undir tolla og skatta
löggjöf íslenzka ríkisins.
b) Að atvinnureksturinn falli
að öllu leyti undir íslenzka við
skiptahætti og njóti engra for
réttinda, t. d. um rafmagnsverð.
1) Að atvinnutækin verði eign
íslenzka ríkisins eftir tiltekið ára
bil.
d) Að slíkur atvinnurekstur
verði staðsettur Þannig að það
stuðli að búsetu og fjármagns-
myndun i þeim landshlutum þar
sem nauðsyn er að efla byggð
vegna jafnvægis i þjóðarbúskapn
um.
Þar seim þeir samningar um
stóriðjuframkvæmdir sem nú
standa yfir, fullnægja engan veg
inn þeim grundvallarskilyrðum,
sem hér hafa verið talin, skorar
fundurinn á Alþingi að 6ta'ð-
festa ekki Þá samningagerð sem
nú stendur yfir milli Swiss Alum
iníum og ríkisstjórnarinnar
Fundarályktun þessi var sam
þykkt með samhljóða atkvæðum
allra fundarmanna.