Vísir - 23.03.1974, Síða 8

8
Vísir. Laugardagur 23. marz, 197^
cTVIenningarniál
Þar sem ekkert gerist
MYNDUST
eftir Elisabetu
Gunnarsdóttur
og litillæti. Auðvitað voru Kjarval
mislagðar hendur eins og öðrum,
og þarna verður að likindum fátt
sýnt annað en hans bestu verk.
Þau eru lika svo sannarlega þess
virði að sjá þau. Þess vegna þarf
að gera allt sem hægt er til að
koma i veg fyrir að Kjarvals-
salurinn falli i gleymsku, likt og
listasafnið við Hringbraut. Það er
litill vegsauki að reisa hús yfir
verk Kjarvals, ef litið er gert til
að draga fólk að staðnum.
Ég hef að visu engar tölur um
aðsókn að Kjarvalssalnum, en
þar hafa jafnan verið fáir á ferli
þegar ég hef komið þangað. Ótti
minn við að þetta verði grafhvelf-
ing Kjarvals kann lika að stafa af
þeirri reynslu sem komin er af
starfsemi listasafnsins. Sú stofn-
un vaknar sjaldan af þyrnirósu-
svefninum, og aðsókn að þvi virð-
ist lika aðallega borin uppi af
gestum þjóðminjasafnsins og er-
lendum ferðamönnum, enda
gerist þar fátt, sem vakið gæti at-
hygli á stofnuninni.
Ellidauö sætsúpa
Ég veit ekki hvað helst er hægt
að segja um sýningu Hafsteins
Austmanns. Ég held ég hafi sjald-
an eða aldrei séð neitt flatneskju
legra. Það er ekki einu sinni hægt
að likja þessu við kunnáttuleysi
og klaufaskap sunnudagamálara.
Þeir eru þó margir alvarlega
þenkjandi i framkvæmdum sin-
um og taka þetta tómstundagam-
an sitt mjög hátiðlega. En maður
sem telur sig listmálara getur Hafsteinn Austmann við eitt verka sinna.
öðrum salnum i Klambratúns-
húsinu hefur verið skipt upp, og
.eru þar nú tvær einkasýningar,
þeirra Veturliða Gunnarssonar
og Hafsteins Austmanns. Langt
er siðan Hafsteinn hélt einkasýn-
ingu siðast, en hann hefur árlega
tekið þátt i haustsýningum F.l.M.
Veturliði héit siðast einkasýningu
í Norræna húsinu i fyrra.
Báðir þessir málarar halda
áfram á sömu braut og þeir hafa
áður markað sér, svo fátt kemur
á óvart. Flestar myndir Veturliða
eru stemmingamyndir frá
sjávarsiðunni, og það er sama
sagan og fyrr, i hita augnabliks-
ins hættir honum til að láta
stemminguna bera málarann
ofurliði. Veturliði er mikill
náttúruunnandi og margar
mynda hans eru frá átthögunum
á Vestfjörðum, en eins og oft vill
verða, þegar menn flytjast burtu,
sér hann æskustöðvarnar gegnum
ljósrauða hulu minninganna. Við-
fangsefni hans er ekki daglegt lif
útgerðarbæjanna, heldur rökkur-
kyrrð við mannlausa bátana i
fjörukambinum. Skerandi bjart
sólskin eða útsynningshraglandi
á ekki vel viö • ómantíkerinn.
ekki endalaust haldið áfram að
mála innihaldslausa útþynningu
á ellidauðri sætsúpu. Um svona-
lagað er best að segja sem fæst,
þó einhverjir kunni að telja það
fróðlegt og jafnvel nauðsynlegt að
skoða alla enda og kanta mynd-
listarinnar til að fá raunhæfan
samanburð. Það má lika vel vera
að stjórn Klambratúnshússins
hafi endurskoðað afstöðu sina, frá
þvi að hún úthýsti Ragnari Páli
og hafi því tekið þessa sýningu
inn. Sllkt er svo sem allt i íagi, ef
við fáum þá tækifæri til að gera
raunhæfan samanburð, með þvi
að skoða eitthvað annað og
merkilegra.
Alltaf á óvart
Það hefur, ekki verið hátt risið á
starfsemi hússins undanfarið, en
þá undanskil ég auðvitað Kjar-
valssýninguna sem er í salnum i
hinum enda hússins. Það er mikill
léttir að koma þangað inn, eftir að
hafa gengið i gegnum hinar
sýningar tvær. Kjarval kemur
á óvart i hvert skipti. Þar er engin
lágkúra eða tilfinningavella. Þar
er rismikill tilfinningamaður sem
beitir litum og formi af kunnáttu
Á FALLEGAN
Sinfóniuhljómsveit islands:
tónleikar i Háskólabiói, 21. mars.
Stjórnandi: Karsten Andersen
Éinleikari: Gisela Dcpkat.
Þegar Karsten Ander-
sen stjórnar sinfóniu-
hljómsveitinni er eins og
allt gangi vel. Hljóm-
sveitarmenn eru af-
slappaðir, leika af
öryggi undir röggsamri
stjórn Andersens. En á
þessum tónleikum hefði
hann mátt örva menn
betur til dáða. Mér
iannst hljómsveitin of
dauf og bragðlaus, svo
að ekki var fulla ánægju
að hafa af tónleikunum.
Hector Berlioz, þessi margum-
deildi snillingur 19. aldarinnar
var fyrstur á efnisskrá. Hann
samdi alls konar tónverk, allt frá
litlum sönglögum upp i mikil verk
eins og Sálumessuna, sem krefst
grfðarstórrar hljómsveitar, svo
stórrar, að við munum sennilega
aldrei heyra það flutt hér á landi.
En óperur hans voru mislukkaðar
að mestu, og er það undarlegt, þvi
þær virtust hæfa skapgerð hans
bezt.
Frábær cellóleikur
Við heyrðum forleikinn að
óperunni Benvenuto Cellini, þann
fyrri, en hann samdi tvo, þekktari
er Carnavai Romain, sem er for-
leikur annars þáttar. Stef þessa
fyrri þáttar eru að mestu tekin úr
óperunni sjálfri, en siðari hlut-
arnir eru byggðir á eintalsariu
kardinálans, söng trúðsins, og
ástardúetti Cellinis og Teresu.
Hljómsveitarstærðin er i engu
óvenjuleg, nema hvað slagverkið
er aukið um bassatrommu og
pákur, en Berlioz hafði mikið
gaman af miklu slagverki.
Hljómsveitin lék forleikinn af
miklu öryggi, og sérstaklega var
stef kardinálans fallega unnið.
Allt verkið var ieikið af ákveðni
og snerpu, þar sem við átti, en
einnig viðkvæmni og fegurð.
Stjórnandinn náði án fyrirhafnar
fram þvi sem hann vildi, hljóm-
sveitin var eins og vel smurð vél.
Margir reglulegir tónleikagest-
ir hafa efiaust ekki gert sér grein
fyrir hve frábæran ,1. cellista við
höfum i sinfóniunni. Gisela Gep-
kat hljóp i skarðið fyrir Gunnar
Kvaran, sem forfallaðist vegna
veikinda. Frábær tónmyndun,
Gisela Depkat.
öryggi og festa i framsögn, fall-
egar hendingar: allt þetta færði
okkur cellókonsert Roberts Schu-
manns á fallegan máta. Schu-
mann samdi fjóra konserta, fyrir
pianó, fiðlu og einn sérlega Bach-
legan, fyrir fjögur horn. Hann var
aldrei fyllilega ánægður með
celló-konsertinn, það var ekki
hans hljóðfæri, og hann var sifellt
að gera einhverjar breytingar.
Hann var fljótur að semja kon-
sertinn, hann lauk við einleiks-
hljóðfærið á einni viku, i október
MÁTA
eftir
Jón Kristin Cortez
1850, og áður en mánuðurinn var
úti, var hljómsveitarútsetningin
að mestu fullbúin. En eins og áður
sagði, var hann sifellt að breyta,
svo verkið komst ekki i prentun
fyrr en 1852. Enn tók það tvö ár að
fullkomna verkið, af sömu
ástæðum. Schumann heyrði kon-
sertinn sennilega aldrei, þvi hann
fór sjálfur á geðveikrahæli þar
sem hann lézt 1856.
Gott jafnvægi var yfirleitt i
flutningi einleikara og hljóm-
sveitar, þótt það vildi brenna við,
að miðsvið einleikshljóðfærisins
vildi kafna. Cellótónn Depkat er
ákaflega fallegur, að visu nokkuð
grannur að minum smekk, en
mjög jafn.
Vantaði neista
Beethoven samdi þriðju sin-
fóniu sina, ,,Eroica”, árið 1804. 1
sjálfu sér er ekkert undarlegt við
það ártal, nema það sé skoöað i
ljósi verka hans. Fyrstu sinfóni-
una samdi Beethoven árið 1800,
aðra sinfóniuna 1802, en eins og
fyrr segir, þá þriðju 1804. Þegar
Beethoven samdi verkið, voru
miklir umrótstimar i Evrópu.
Hann var ákaflega hrifinn af
Napóleon, og var sinfónian til-
einkuðhonum, eða þar til Napóle-
on krýndi sjálfan sig sem keisara.
Þá reiddist Beethoven gifurlega,
sem frægt er orðið, og reif titil-
blaðið i sundur, en verkið stóð
eftir, mikilfenglegt og hetjulegt i
uppbyggingu.
Hljómsveitin hefur áður leikið
þetta verk betur. Það var full-
mikil afslöppun yfir flutningnum,
vantaði þann neista sem þarf til
fullkomnunar. Strengirnir náðu
ekki tökum á upphafi annars
kafla, Sorgarmarsinum, það var
ekki fyrr en óbóið og að lokum öll
hijómsveitin var komin i spilið,
að treginn og söknuðurinn fékk
útrás. Strengirnir voru ekki góð-
ir, þeir voru ekki nógu samtaka,
það getur verið erfitt að spila
mjög veikt, sérstaklega i jafn við-
kvæmu stefi og upphafsstef Sorg-
armarsins er. öllu betur tókst
með tvöföldu fúguna, þar var
snerpan og ákveðnin mun meiri,
og er sorgarstefið kom i lok kafl-
ans, tókst mun betur tii.
Beethoven notar þrjú skógar-
horn I þessari sinfóniu. Var það
næsta fátitt á þessum timum, en
hann fór — sem vitað er ekki allt-
af eftir þvl, sem ,,átti” að gera.
Þau eru uppistaða triókaflans.
Það er ekki auðvelt að leika hrað-
ar nótnarunur á horn, en horn-
leikararnir gengu ákveðnir til
verks og tókst vel að mestu.
Karsten Andersen
FRJY JFL UGFELÆGIIVU
Radíóvirki óskast
Flugfélag íslands h.f. óskar að ráða
radióvirkja til starfa á verkstæði félags-
ins.
Umsóknareyðublöðum, sem fást á skrif-
stofum félagsins, sé skilað til starfs-
mannahalds i siðasta lagi 1. april n.k.
Upplýsingar hjá Aðalsteini Jónssyni, yfir-
manni radiódeildar.
FLUCFELAC ISLANDS