Vísir - 27.07.1974, Qupperneq 6

6
Vísir. Langardagur 27. júll »74.
visir
Ctgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Kitstjóri:
Fréttastjóri:
Kitstjórnarfulltrúi:
Frcttastj. ei>l. frétta:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiðsla:
Kitst jórn:
Askriftargjald 600 kr
í lausasölu 35 kr. ein
Keykjaprent hf.
Sveinn K. Kyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Pétursson
Haukur Ilclgason
Björn Bjarnason
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Hverfisgötu 32. Simi 86611
Siöumúla 14. Simi 8661 1. 7 linur
á mánuöi innanlands.
takið. Blaðaprent hf.
Merkasti minnisvarðinn
Ekki er unnt aö minnast ellefu alda búsetu i
landinu á verðugri hátt en væntanlega verður
gert á Þingvöllum á sunnudaginn. Þá mun
nýkjörið Alþingi koma þar saman til að sam-
þykkja fimm ára landgræðsluáætlun, er á að
bjarga þeim jarðvegi og gróðri, sem nú er i
hættu, og snúa vörn i sókn.
Forfeður okkar komu hér fyrir ellefu öldum að
gróðursælu landi, viði vöxnu milli fjalls og fjöru.
Þessi landgæði hefur þjóðin smám saman verið
að taka út á ellefu öldum, sér til lifsviðurværis.
Þeim hefur verið eytt, án þess að nokkru hafi
verið skilað i staðinn
Nú er svo komið, að gróðursvæði landsins hafa
rýrnað um helming að flatarmáli og miklum mun
meira að gæðum. Þrátt fyrir umfangsmikla
sandgræðslu undanfarinna áratuga hafa upp
blástur og gróðureyðing ekki látið af sókn sinni.
Við getum ekki álasað forfeðrum okkar fyrir
meðferðina á landinu. Sultur og harðindi hafa
fylgt þjóðinni mestan hluta búsetu hennar i land-
inu. Menn hjuggu skóginn og ofbeittu landið til að
halda lifi frá ári til árs. Þeir höfðu ekki aðstöðu til
að lita til fjarlægrar framtiðar.
Nú er þjóðin hins vegar skyndilega orðin rik og
býr þar að auki yfir mikilli þekkingu, meðal
annars i vistfræði. Við getum litið yfir vitahring
forfeðranna og vitum, hvað við eigum að gera til
að skila landinu aftur þvi, sem tekið hefur verið
frá þvi. Og siðast en ekki sizt höfum við ráð á að
greiða ellefu alda gamla skuld okkar við landið,
Landgræðsluáætlunin er itarleg 211 siðna bók.
Þar eru sundurliðuð þau verkefni er brýnust
eru. Kostnaður við þau er áætlaður einn
milljarður króna, sem skiptist i 200 milljónir
króna á ári i fimm ár.
Takmark áætlunarinnar er að stöðva upp-
blástur, sandfok og aðra jarðvegseyðingu: koma
i veg fyrir hvers konar gróðurskemmdir og
gróðurrýrnum, koma gróðurnýtingu og beit i það
horf, að gróðri fari fram; friða þau skóglendi,
sem þess eru verð og tryggja,að þau gangi hvergi
úr sér; leggja grundvöll að nýjum skógum til
fegrunar, nytja, skjóls og útivistar, þar sem það
hentar; stuðla að endurgræðslu örfoka og
ógróinna landa, sem æskilegt er, að breytist i
gróðurlendi; og efla rannsóknir á þessum
sviðum, þannig að sem traustastur grundvöllur
sé undir öllu , sem gert er til að ná þessum
markmiðum.
Káðgert er að skipta fjármagninu á þann veg,
að 705 millj. renni til sandgræðslu á vegum
Landgræðslu rikisins, 165 milljónir til skóg-
ræktar, 80 milljónir til rannsókna og 50 milljónir
til landnýtingarmála.
Þetta fimm ára átak á að nægja til að snúa vörn
i sókn i gróðri landsins. Þar með er ekki sagt, að
staðar verði numið eftir fimm ár. Miklu fremur
er ástæða til að gera þetta að samfelldu átaki
næstu áratuga, þannig að um næstu aldamót
getum við sagt, að verulegur hluti skuldar
þjóðarinnar við landið hafi þegar verið greiddur.
Lanagræösluáætlunin er aðalsmerki þjóð-
hátiðarinnar á Þingvöllum á sunnudaginn. Hún
markar timamót i viðskiptum Islendinga við um-
hverfi sitt i landinu,
—JK
Gríkkir feta sig á
braut lýðrœðis
imiiiiiiii
fl®
umsjón BB
Eftir sjö ára ein-
ræðisstjórn eru Grikkir
byrjaðir að feta sig
aftur inn á braut lýð-
ræðislegra stjórnar-
hátta. Þegar herfor-
ingjarnir gátu ekki
einu sinni staðið sig i
striði, voru dagar
þeirra taldir i valda-
sætunum i Aþenu.
Gamlir stjórnmála-
menn voru kallaðir á
vettvang og beðnir að
leiða þjóð sina út úr ó-
göngunum. Þótt þeir
hefðu verið i útlegð eða
fangelsum á valdatim-
um herforingjanna,
hlýddu þeir kallinu og
komu þjóð sinni til
bjargar. Menn minnast
ekki eins mikilla fagn-
aðarláta i Aþenu siðan
heimsstyrjöldinni lauk
og urðu, þegar herfor-
ingjarnir féllu.
Mönnum létti ekki aðeins i
Aþenu við fall einræðisherr-
anna. Alls staðar var þvi fagnað
sem miklum gleðitiðindum.
Samaðilum Grikkja að Atlants-
hafsbandalaginuer nú sú skylda
á höndum að hlúa að nýju
stjórninni og gera henni kleift
að sigrast á þeim miklu vanda-
málum, sem við henni blasa. í
þvi efni duga ekki orðin tóm.
Efnahagsbandalag Evrópu var
óvenju fljótt að taka við sér,
þegar það dró sérstakan samn-
ing sinn við Grikki úr þeim
hirzlum , þar sem hann hafði
veriö geymdur i tið herforingj-
anna, og sagðist reiðubúið til
samstarfs við nýju stjórnina.
Konstantin Karamanlis, hinn
nýi forsætisráðherra Grikkja, er
reyndur stjórnmálamaður.
Hann er hægri sinnaður og
þekktur fyrir stuðning sinn við
vestrænt samstarf. Hann var
forsætisráðherra Grikkja frá
1955—1963 en komst fyrst á þing
1933. Þegar Ioannis Metaxas,
hershöfðingi, varð einvaldur i
Grikklandi 1936, sýndi
Karamanlis andstöðu sina með
þvl að draga sig út úr stjórn-
málum. Páll heitinn Grikkja-
konungur fól Karamanlis að
mynda stjórn, þegar Papagos,
sem verið hafði forsætisráð-
herra Grikklands frá lokum sið-
ari heimsstyrjaldarinnar, lézt.
Fjórum mánuðum siðar stofn-
aði nýi forsætisráðherrann sinn
eigin flokk, Þjóðlega róttæka-
sambandið, og vann hreinan
meirihluta á þingi.
1 apríl 1963 lenti Karamanlis
upp á kant við Pál, konung, og
sagði af sér. Vonsvikinn fól
Óvissa rlkir um framtlð Konstantlns, fyrrum konungs Grikkja. Hann
hefur ekki látið mikið til sln heyra eftir fall herforingjanna. A þriðju-
daginn ræddi hann við Ilaroid Wilson, forsætisráðherra Breta.
Aþenubúar fagna falli herforingjastjórnarinnar með þvl aö hylla mynd
af nýja forsætisráðherranum, Konstantin Karamanlis.
orðið að ósk sinni fimm árum
slöar, og það kemur nú i hans
hlut að leiða Grikki aftur til lýð-
ræðis.
Karamanlis hefur heitið þjóð
sinni umbótum á stjórnskipun
rlkisins og almennum kosning-
um, þegar tekizt hefur að leysa
vandamálin, sem skapazt hafa
á Kýpur. Hann segir, að breyt-
ingar verði gerðar á rikisstjórn-
inni og fleiri pólitiskum öflum
hleypt inn I hana, þegar sér
fyrir endann á Kýpur-deilunni.
Þetta er andsvar hans við þeim
röddum, sem strax hafa heyrzt
um það, að i stjórn hans sitji
engir fulltrúar vinstri aflanna i
landinu.
Það kemur i hlut Geores
Mavros, nýskipaðs utanrikis
ráðherra Grikklands og vara-
forsætisráðherra, að ná fram
viðunandi lausn á Kýpurmálinu
fyrir Grikki. Á fimmtudags-
kvöldið settist hann við samn-
ingaborðið með utanríkisráð-
herrum Breta og Tyrkja i Genf.
En ráðherrarnir eru fulltrúar
þeirra þriggja rikja, sem eru á-
byrg samkvæmt alþjóðasamn-
ingi fyrir sjálfstæði og hlutleysi
Kýpur. Nýja stjórnin i Grikk-
landi hefur lýst þvi yfir, að hún
telji Makarios löglegan forseta
Kýpur. Það eittdugar þó ekki til
lausnar deilunni, þvi að Tyrkj-
um hefur ávallt verið i nöp við
Makarios. Þótt þeir hafi gert
innrásina á eyjuna undir þvi
yfirskini, að þeir vildu koma
honum á ný til valda, á raun-
verulegur vilji þeirra til þess
eftir að koma i ljós. Hvað um
það, Mavros hefur nú tekið að
sér það erfiða verkefni að rétta
hlut þjóðar sinnar út á við eftir
mistök og frumhlaup herfor-
ingjanna, sem sendu hann til
fangaeyjunnar Jaros.
Phaidon Gizikis, hershöfðingi,
er enn forseti Grikklands. Hann
komst til valda i nóvember s.l.,
þegar herinn steypti Seorgi
Papadopoulosi, sem stóð fyrir
byltingu herforingjanna 1967. Sú
spurning vaknar, hve lengi
Gizikis muni sitja i forsetaemb
ættinu og hvort Konstantin,
fyrrum konungi, verður aftur
boðið að setjast i höll sina sem
þjóðhöfðingi landsins. Nýja
rikisstjórnin hefur ekki enn sagt
neitt um það. Konstantin situr i
London og lætur litið fyrir sér
fara, þótt hann hafi gengið á
fund Harolds Wilson, forsætis-
ráðherra, og rætt við hann gang
mála i Grikklandi.
Dimitrios Ioannidis, yfirmað-
ur herlögreglunnar i Grikklandi
og hvatamaðurinn að gagnbylt-
ingunni á siðasta ári, hefur ver-
ið sviptur völdum. Hann var
maðurinn á bak við byltinguna á
Kýpur og valdamestur á bak við
tjöldin hjá herforingjastjórn-
inni. Ioannidis situr nú i stofu-
fangelsi.
Nýjar aðstæður hafa skapazt i
Grikklandi. Ef sundrungin
verður ekki of mikil i landinu,
þegar kúgun herforingjanna
vikur fyrir frelsinu, verður þess
ekki langt að biöa, að griska
þjóðin skipi aftur veglegan sess
meðal lýðræðisþjóða heims.
hann Panayiotis Kaneliopou-
losi, vara-forsætisráðherra, for-
mennsku i flokkknum og fór til
Parisar. Þegar ekki var nema
mánuður til þingkosninga 1963,
fengu flokksmenn Karamanlis
hann til að snúa aftur heim til
Grikklands og gefa kost á sér til
þingsetu. Hann kom með hálf-
um huga, flokkur hans tapaði
meirihluta sinum á þingi og að
kosningum loknum sneri hann
aftur til Parisar. 1 sex ár lét
hann ekki opinberlega i ljós álit
sitt á þróun mála i Grikklandi.
En 1969, þegar herforingjarnir
höfðu stjórnað landinu i tvö ár,
hvatti hann til þess, að stjórn
þeirra yrði steypt. Honum hefur
Georg Mavros, utanrlkisráð-
herra Grikklands. t hans hlut
kemur að hafa forystu um lausn
Kýpur-málsins.