Tíminn - 09.02.1966, Blaðsíða 5

MIÐVIKUDAGUR 9. febrúar 1966
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar- Þórarinn
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og lndriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar- Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gíslason Ritsti.skrifstofur i Eddu-
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur Bankastræti 7 Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur.
sfml 18300. Áskriftargjald kr. 95.00 á mán ínnanlands — f
lansasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Frumkvæði stúdenta
í %ær afhenti framkvæmdanefnd háskólastúdenta
ft >.c:ta sameinaðs Alþingis áskorun til Alþingis um „að
það sjái um, að sjónvarp frá herstöðinni verði takmark-
að við hana eina nú þegar eða í síðasta lagi um leið og
ísienzkt sjónvarp tekur til starfa“. Áskorun þessi er
undirrituð af sex hundruð stúdentum, eða mikium meiri
hluta þeirra sem nú eru við nám í háskólanum. Er skýrt
nánar frá þessu á öðrum stað hér í blaðinu f dag.
Með þessu myndarlega átaki hafa háskólastúdentar
sýnt, að þeir skilja hið mikiivæga hlutverk sitt í menn-
ingar- og þjóðernismálum og eru staðráðnir í því að
bregðast því í engu. Þeir hafa gengið fram fyrir skjöldu
með mjög lofsverðu fordæmi og bent á leiðina, sem þjóð
in á og verður að fara til þess að koma þessu máli í
viðunandi höfn, eða losa það með þeim farsælasta hætti,
sem völ er á héðan af. úr þeirri „andstyggilegu sjálf-
heldu, sem það er í, eins og formaður útvarpsráðs orð-
aði það fyrir nokkru.
Þá ber einnig á það að líta, að undirskriftir stúdent-
anna sýna, að meðal þeirar er þetta ekkert flokksmál.
Þar standa sarnan stúdentar úr öllum floKkum og með
sundurleitar þjóðmáiaskoðanir. Hið sama’mun gilda um
þjóðina alla?
Eins og kunnugt er liafa menntamálaráðherra og jafn-
vel fleiri talsmenn ríkisstjórnarinnar, svo sem formað-
ur útvarpsráðs, látið það álit sitt uppi fyrir alllöngu, að
þeir teldu að sjónvarp hersins ætti á ný að takmarka við
herstöðina eina, þegar íslenzkt sjónvarp tekur til starfa.
Um þetta liggja þó ekki fyrir hreinar yfiriýsingar ríkis-
stjórnarinnar eða meirihluta Alþmgis enn. Þó er ekki
ástæða til að ætla annað, að óreyndu, en meirihluti Al-
þingis sé fylgjandi þessu. En hrein yfirlýsing þess og
stjórnarinnar þarf að fást sem fvrst. Og hún ætti að
geta fengizt án flokkslegra átaka. Það væri mikill ávinn
ingur, ef svo sjálfsagt þjóðernismál ætti greiða sigurleið
utan hatrammra átaka miUi flokka.
Hrein svör
Áskorun mikils meirihluta háskólastúdenta er bend-
ing til þings og stjórnar um það. hvers ætlast er til af
henni, og óhætt að fullyrða, að samstaða stúdentanna
að þessu sýni rétta mynd af vilja þjóðarinnar. Ef þing
og stjórn draga ekki rétta ályktun af áskorun stúdenta,
hlýtur þjóðin að halda áfram baráttu þeirra og sýna
Alþingi vilja sinn með fjöldaáskorunum. Miklu væri
þó,, æskiiegra. að þing og stjórn þvrfti ekki slíkra spora
við, heldur gæfi þjóðinni ótilneytt þau hremu svör, sem
hún væntir í þessu máh, svör, sem hún bíður nú eftir.
Þjóðin mun hins vegar fagna bví mjög, að stúdentarn
ir, vaxtarbroddur menningarlífs bióðarinnar ný mennta
kynslóð stendur svo trúan vörð um bjóðernismál henn-
ar, og skilur ábyrgð sína svo glöggum skilningi Hún
veitir því líka athygli, að þarna standa menn saman utan
flokksmarka fólk úr öllum flokkum Forvstumenn úr
öilum flokkum hafa og lýst yfir að þeir vilji fara þá
leið, sem stúdentarnir hafa sameinazt um Þetta mál er
ekki flokksmál og á pkki að vera það heidur íslenzkt
þjóðernismál. Hvað æ'tti þá lengur að tefja skýlaus svör
þeirra, sem þjóðin hefur falið forustu mála?
___TÍIVI8MM__________________________!___________
ff"**"**^ ...... II ■ — —»^iiwmiin.iiw II .111 III
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál:
Skoðanir Bandaríkjamanna mjög
1 skiptar um stríðið í Vietnam
Aðeins opinskáar umræður geta aukið einingu þjóðarinnar
Loftárás á Norður-Vietnam.
ÞEGAR forsetinn segir, að
samkvæimt samþykktinni frá
7. ágúst 1964 hafi hann fullt
umboð þingsins til „að gera all
ar nauðsynlegar ráðstafanir"
gagnvart Vietnam, setur hann
sjálfan sig í sömu aðstöðu og
manninn, sem treystir í blindni
á bökstaf skuldbindingar, án
tillits til þess ,hvað hún táknaði
þegar hún var gefin út. Enginn
vafi leikur á, að orðalag sam
þykktarinnar er forsetanum
sem óútfyllt en undirrsikrifuð
ávísun. En á hinu leikur held
ur enginn efi, að þegar þessi
óútfylllta ávísun var afhent
með samþykkt í ágúst 1964 var
verið að veita hana manni, sem
barðist við Goldwater öldunga
deildarþingmann um forseta-
kjör, og Goldwater mælti þá
einmitt með þeirri hernaðar-
stefnu, sem Johnson forseti
fylgir nú. Af þessu leiðir, að
sé lagaheimild samþykktarinn
ar skoðuð í réttu sögulegu ljósi
hefir forsetinn hvorki lagaleg
an né siðférðilegan rétt fram
ar til að rita á hina óútfylltu
ávísun frá því í ágúst 1964
hvaða ákvarðanir, sem honum
sýnist að taka árið 1966.
Vitanlega er ekki unnt að
ógilda samþykktina frá í ágúst
1964. En hitt liggur í augum
uppi, að aðgerðir ríkisstjórn
arinnar ganga langtum lengra
en upphaflega meining þessar
ar samþykktar. Vegna þessar
ar beinu, óyggjandi ástæðu ber
tvímælalaust að kanna og rök
ræða markmið og rekstur hins
mikla stríðs áður en við erum
teymdir út í enn meiri og víð
tækari styrjöld.
Á þessu atriði ætti ekki að
þurfa að hamra í lýðræðislandi,
þar sem stjórn lýtur réttum.
eðlilegum lagareglum. Forseti.
sem verður þess vísari, að
ábyrgir leiðtogar í hans eigin
flokki, jafnt sem andstæðing
ar, draga vald hans í efa, hafnar
ekki rökræðum. Hann hlyti að
krefjast rökræðna og fagna
þeim. Með því eina móti getur
forseti fylgt anda laga í athöfn
um sínum að neita að treysta
f blindni á bókstaf þeirra.
ALRANGT er að halda á-
fram að nota óútfylltu ávísun
ina frá 1064 eftir að margir
þeirra, sem veittu hana með
atkvæði sínu. eru farnir að
segja. að samþykktin nái ekki
til þess. sem forsetinn fram
kvæmi samkvæmt henni árið
1966. — og fara þar alveg efa
laust með rétt mál, sögulega
séð. Ennfremur er mjög ó-
hyggilegt að teygja bókstaf
laganna á þennan hátt
Meðal þjóðarinnar eru mjög
svo og hættulega oeildar mein
ingar um stríðið i Vietnam
Framundan eru erfiðir dagar
og klofningurinn hlýtur að
aukast og gerast enn alvarlegri
ef forsetinn oeitar um þá með
ferð. sem ein getur læknað slík
an klofning meðal friálsrar
þjóðar. en það eru abyrgar rök
ræður. bvggðar á fullri fræðslu
Tvö alvarleg tormerki eru
á að slíkar rökræður fari
fram. Annað heyrum við ærið
oft rætt, eða að andstæðingarn
ir stælist við væntanlegar ræð
ur og blaðagreinar og sannfær
ist um, að Bandaríkjamenn
heykist á að þreyja þorrann og
góuna, taki saman dót sitt og
hypji sig heim. Enginn efi er
á, að sundurlyndið hér heima
fyrir er fróun fyrir óvin okkar
erlendis.
En bótin við þessu méini er
ekki í því fólgin að þegja um
sundurlyndið. Sundurlyndið
verður ekki þaggað niður. Mik
il blekking væri að gera ráð fyr
ir, að sundurlyndið standi
hvergi rótum nema i hugum
fárra öldungadeildarþingmanna
og blaðamanna. Það stendur
rótum meðal þess fjölda banda-
rískra þegna, sem er ekki sann
færður um, að stríðið í Vietnam
sé háð til þess að verja brýna
hagsmuni Bandaríkjamanna.
ÞJÓÐIR berjast ekki öaflát
anlega nema þær séu sannfærð
ar um, að brýnir hagsmunir séu
í veði. Þó Kóreustríðið hæfist
við miklu hagstæðari aðstæður
en Vietnamstríðið, bæði sið
ferðilega og lagalega, hötuðu
Bandaríkjamenn Kóreustríðið
áður en lauk. Orsök þess var,
að þeir trúðu ekki að hagsmun
ir Bandaríkiamanna á megin
landi Asíu væru nógu brvnir til
að réttlæta þær mannfórnir,
sem færðar voru i Kóreu.
Hitt tormerkið á. að sameina
þjóðina um þióðlegan tilgang i
Indó-Kína stafar af því, að for
setinn og ráðgjafar hans hafa
aldrei skýrt tilgang okkar og
markmið sem þjóðar með öðru
en mjög óljósum athugasemd
um um árás og frelsi. Megin H
hluti þjóðarinnar gæti samein
azt um stefnu, sem fæli f sér
takmarkaðar aðgerðir til að
koma fram takmörkuðum áform
um. Þjóðina er ekki unnt að
sameina um að fórna lffi
Bandaríkjamanna fyrir líf Asiu
manna á meginlandi Asíu til
þess að gera Ky hershöfðinga
eða eftirkomanda hans að
stjórnanda alls Suður-Víetnam.
Sundrung þjóðarinnar heldur
einfaldlega áfram að magnast
með auknu mannfalli og aukn
um kostnaði án þess að við sé
um nokkru nær stríðsmarbmið
um okkar og lok stríðsins eru
jafn fjarlæg og fyrr.
Endurskoðun stefnu okkar í
Vietnam — endurskoðun á að-
ferðum, framlagi, pólitískum til
gangi og ætlun. — er ófrávíkj
anlegt skilyrði raunverulegrar
einingar þjóðarinnar heima
fyrir og samins friðar ytra þeg
ar þar að kemur. Látbragð, á-
róður, opinber kynning, loftárás
ir og meiri loftárásir hrökfcva
ekki til. Verði stefna okkar ekki
endurskoðuð öll, — stríðsmark
miðin, eins og Rusk utanrfkis
ráðherra lýsir þeim, og hern
aðarreksturinn, sem McNamara
varnarmálaráðherra aðhyllist,
— rekur forsetinn sig á það
fremur fyrr en síðar, að hann
er lentur inni í lokuðu sundi.