Tíminn - 25.03.1966, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 25. marz 1966
TÍMINN
snjóbrautin verður þá strax hörð
og þétt. Þessi mikli styrkleiki í
samanþjöppuðum, krömum snjó,
stafar af hárpípukrafti.
Þjöppuð snjóbraut fær fljótt
furðumikinn burðarmátt, jafnvel
þótt farartækið, sem þjappar sé
létt. En það er vegna þess að
þjöppunin eykur og hraðar um-
myndun í snjónum, sem leiðir til
aukins styrkleika.
Styrkleikinn er háður þéttleika
brautarinnar og hitastiginu. í ný-
þjappaðri braut er eðlisþunginn
0,3 til 0,4 og þá er þol hvers fer-
sentimetra um 10 kg. þegar frostið
er eitt stig en um 15 kg. I 10
stiga frosti. Skjótt vex eðlisþungi
snjóbrautarinnar upp í 0,5 til 0,7
og þá hefur burðarmátturinn meira
en tvöfaldast.
Belta-dráttarvélar og snjóbílar
sem þrýsta aðeins með 0,1 til 0,3
kg á hvem cm2 eiga að sjálfsögðu
greiðan gang eftir slíkum vegum,
en einnig tveggja og þriggja drifa
hljólabifreiðar, meira að segja
venjulegar vörubifreiðar, en þó því
aðeins að frost séu stöðug, enda
segir reynsla Norðmanna „í hér-
uðum þar sem vetrarveðrátta er
breytileg, er ekki rétt að ráðleggja
hjólafarartæki á þjöppuðum snjó-
brautum."
Af þessu má draga þá ályktun,
að þjappaðar snjóbrautir eiga fyrst
og fremst rétt á sér á Norður-
og Austurlandi og í öðrum lands-
hlutum inn til dala.
Hagkvæmustu farartækin við
þjöppun snjóbrauta eru dráttarvél-
ar á svonefnd. hálfbeltum og slkíð
um að framan í stað framhjóla.
Miðj a vegu milli fram- og aftur-
hjóla sitja belgvíð gúmmíhljól, sitt
á hvorri hlið; yfir afturhjólið og
þetta aukahjól (boggihjól) er belt-
ið sett, það nefnist hálfbelti. Þenn
an útbúnað má setja á allfiestar
dráttarvélar bænda. Þá þrýsta þær
niður í snjóinn með þunga frá 100
til 150 gr. á hvern cm2, þ.e.a.s.
aðeins það hálfa á við gangandi
mann, og eiga auðvelt með að kom
ast áfram í lausum snjó. Nú er
einnig að koma á markaðinn svo-
nefnd heilbelti. Þau hafa það um-
fram hálfbeltin, að þau lykja um
framhjólin líka. Þar með eru skíð-
in úr sögunni og er það mikill
kostur, því að skíðaútbúnaður hæf
ir ekki ísl. staðháttum og skal
vikið að því síðar.
Fram til þessa hefur allur belta-
útbúnaður bæði á dráttarvélum og
snjóbílum verið nokkuð fálmkennd
ur, en nú hefur reynsla sýnt, hvað
þarf að varast. Þegar snjórinn er
fínkornóttur og hitastigið í honum
—3 til 5°C og lofthitinn örlítið
lægri, t. d. +5 til —7°C, þá er
hætta á að snjór hnoðist innan á
beltin, svo að vandræði hljótist af.
Vatnshimna er á snjókornunum og
en svo, að snjó festist í beltunum.
Ef eigi er að gáð, getur svo fariðj
að beltin slitni eða öxlar bogni inn
á við.
Þorbjörn Arnoddsson, Seyðisfirði
Ihsfur nokkra undanfarna vetur ann
ast mjólkurflutninga ofan af Hér
aði til Seyðisfjarðar. Yfir hinn ill-
ræmda fjallveg Fjarðarheiði er að
fara. Fyrst framan af hafði Þor-,
björn visil, sem er skriðbíll á heil- j
beltum, sömu tegundar eins og,
Fransk-ísl. Vatnajökulsleiðangur-
inn notaði 1951. Það kom æði oft
fyrir, að í undirhlíðum Fjarðar-
heiðar hlóðst snjór í beltin, svo
að allt virtist ætla að stranda, en
svo getur átt sér stað örlítil bráðn
un undir beltunum vegna þrýstings
og núnings, vatnið frýs svo aftur
uppi í kalda loftinu. Til þess að
losna við þennan ókost mega belt-
in ekki hafa neinn sléttan málm-
flöt að innanverðu, heldur þurfa
allir málmfletir að vera ávalir. T.
d. eru bombardierbeltin, sem eru
Kanadisk, laus við þennan hvim-
leiða galla.Þau eru úr tveim gúmmí
reimum, sem sveigjast og teygjast
og sprengja af sér allan ís og snjó,
líkt og ísingarvari á flugvélum. Á
milli gúmmíreimanna eru íhvolf
stálþverbönd og snýr bungan inn.
Nokkrar nýjar tegundir belta með
keðjum í stað gúmmíreima hrinda
snjónum einnig frá sér. Þegar drif
hjól beltavéla eru úr málmi og
griptennur beltanna sömuleiðis, er
hætta á, að snjór hnoðist á drif-
hljólið þegar frost er nokkru meira
áfram tókst Þorbirni þó að þokast,
og nokkuð uppi í hlíðarslakkanum
losnaði snjórinn úr beltunum, en
þá tók ekki betra við, því að snjór-
inn hlóðst á tennur drifhljólsins,
loks uppi á háheiðinni var bezta
færi. Fjarðarheiði er 600 m há,
hitamismunur þar og á Seyðisfirði
getur verið allt að 10 stigum. Þor-
björn setti sköfu á skriðbíl sinn
til að skafa snjóinn úr drifhjólinu
og losnaði á þann hátt við þau
vandkvæði. Nú á Þorbjörn Bom-
bardier-snjóbíl á breiðuim beltum
og snjór hleðst aldrei
í þau. Samt hefur Þor-
björn tjáð mér, að enn mætti bæta
farkostin'n. Það væri nauðsynlegt,
að snjóbilar, sem notast eiga á
fjallvegum hafi hliðartengsl, því að
þá væri unnt að fara meiri hliðar
halla heldur en á þeim snjóbílum,
Framhald á bls. 13.
DALSHEIÐI
OG EFTIRlflTIR
— Svar til Guðmundar P. Ásmundssonar, Krossi.
Hvað er rétt? spyr Guðmundur
á Krossi í grein í „Tímanum" 1.
marz s.l. Það er ekki allt rétt,
sem hann skrifar í þessa smágrein
sína. Hann tínir saman frétta-
klausur og býr til úr þeim skáld-
sögu, byggða á sannsögulegum
heimildum.
Þá er fyrst að taka fréttirnar
um eftirleitir. Þær vory í bæði
skiptin farnar á Vesturöræfi, aust
an Jökulsár á Dal, sem er afrétt
Fljótsdalshrepps og Jökuldæling-
ar, sem ferðirnar fóru.
Mér þykir ólíklegt, að Fljóts-
dælingar skilji eftir fé að gamni
sínu, og ómaklegt finnst mér, að
Jörgen heitinn Sigurðsson gangna
foringi þeirra um árabil, sem and
aðist eftir fyrstu göngur í haust
er leið, fái svona eftirmæli af ó-
viðkomandi mönnum.
Þeir menn, sem farið hafa í þess
ar eftirleitir hafa ekki tekið krónu
í fundarlaun. Þeir hafa látið sér
nægja ánægjuna af að fara inn á
öræfi og bjarga fé frá að verða
tófu að bráð eða deyja hungur-
dauða í illviðrum. Það eru til
menn á íslandi, sem hugsa ekki
eingöngu í krónum.
Grenjavinnsla á Vesturöræfum
heyrir undir Fljótsdalshrepp og
hef ég enga hugmynd um, hvemig
henni er háttað og hef aldrei sent
neinar fréttir þar að lútandi. Eins
vil ég taka það fram, að þau tólf
ár, sem við erum búin að búa í
Kiausturseli, hefur tófa aðeins
einu sinni legið í greni í landi
Klaustursels og hafði aðeins drep
ið fá lömb áður en grenið var
unnið með skotvopni.
Menn úr Fellahreppi smala
hluta af Klausturselsheiði og mun
þeim tæpast nokkur akkur í að
skilja eftir fé viljandi til að finna
í eftirleitum. Hér er verið að leita
að fé í heiðum allt haustið og
aldrei tekin borgun fyrir það sem
fannst.
Tófumergð er mest í Jökuldals
heiði vestan .Jökulsár á Dal, svo
að milli þeirra atriða. sem fram
koma í grein Guðm. eru engin
tengsl.
Eg vil að iokum segja þessum
velþenkjandi Dalamanni, að hann
ætti að taka að sér grenjavinnslu
í Jökuldalsheiði eitt eða tvö vor
og smala nokkrar göngur a Vest-
uröræfum og Fljótsdalsheiði, en
þær yrðu að takast betur en smaía
mennskurnar í Dalahólfinu virð
ast hafa tekizt. Hann gæti þa
kannski áttað sig á landafræðinni
í Múlasýslum.
Um sálarlíf dýrbítsins ræði ég
ekki. Hef enga þekkingu á því, en
Framhald a 14 síðu
MINNING
Ingibjörg Jónsdóttir
(Stella Steingríms)
Fædd 8. 10.. 1913
Dáin 20. 3. 1966
Stella Steingríms var hún ævin
lega kölluð.
Nú, þegar leiðir okkar Stellu
skilja í bráð, finn ég til sárs sökn
uðar.
Með fáum fátæklegum orðum vil
ég flytja henni þakkir fyrir dásarn
lega samfylgd, allt frá því, p hún
sem lítil stúlka, ársgömul, var tek
in í fóstur af foreldrum mtnum.
við lát móður sinnar.
Foreldrar hennar voru Jón Ól-
afsson, rafvirki og fyrri kona
hans Jóhanna Jónsdóttir. Var Jó-
hanna heitin alin upp hjá móðm
ömmu sini.
Það var mikill hátíðisdagui hjá
okkur systrunum, sem vorum svo
miklu eldri, þegar við eignuðumst
þessa yndislegu litlu fóstursystur
og ég á margar dýrmætar minn-
ingar frá þeim dögum. Hún var
sólargeisli á heimilinu, fósturfor
eldrunum og okkur systrunum
svo innilega kær.
Ti! hinztu stundar hefur þetta
nána samband ríkt okkar í milli.
aldrei borið þar skugga á
Árín liðu við störf og nám, eins
og gengur., Svo eignaðist Stella
sitt eigið heimili, er hún 21. 5.
1938 giftist eftirlifandi manni sín
um, Leifi Þórhallssyni, sem reynd
ist henni traustur og ástríkur lífs
förunautur. Er því sár harmur
kveðinn að honum og sonunum
tveim, Steingrími og Þórhalii
Steingrímur er kvæntur Björgu
Ingólfsdóttur, og eiga þau 4 mán
aða dóttur, sem var augasteinn
ömmu sinnar þann stutta tima,
sem hún fékk að njóta hennar
Stella átti mjög gott með að
blanda geði við annað fólk, hún
var að eðlisfari kát og glaðvær,
eignaðist því marga vini og var
allsstaðar aufúsugestur. — Hún
var alltaf reiðubúin og hafði yndi
af að rétta hjálparhönd og gera
öðrum greiða ef með þurfti Vil
ég nú þakka henni margv'slega
hjálp og aðstoð veitta á mínu
heimili við ýmis tækifæri.
Sú ástúð og umhvggja, sem hún
ávallt sýndi mér, náði einnig tii
barna minna og barnabarna og
annarra ættingja svo sem systur
dóttur minnar og hennar ijöl-
skyldu.
Við leiðarlokin viljum við ást-
vinir þínir sameinast í þakklæti
i fyrir það, sem liðið er, og þær
I björtu minningar, sem við eigum
! um þig, elsku Stella mín.
Blessun Guðs og friður umvefji
þig í þínum heimkynnum.
Vigdís Steingrímsdóttir..
Stella, eins og hún ætíð var
kölluð fæddist 8. október 1913 dótt
ir Jóns Ólafssonar rafv.m. og konu
hans Jóhönnu Jónsdóttur. Þegar
móðir hennar lézt frá þreim ung-
um börnum var Stella tekin í fóst
ur til hjónanna Steingríms Guð-
mundssonar byggingarmeistara og
Margrétar Þorláksdóttur. Jóhanna
móðir Stellu hafði verið alin
upp hjá Ingibjörgu móður Mar-
grétar. Margrét og Stella áttu
sama fæðingardag.
Á heimilinu að Amtmannsstíg
4 naut hún sérstaks dálætis, enda
var hún þó nokkuð yngri en syst-
urnar Sigríður og Vigdís dætur
Margrétar og Steingríms. ’lóðr
mín Vigdís segist aldrei gleyma
hvílíkur gleðidagur það var, þeg-
ar þær systur sóttu litlu stúlk-
una. Hún óx upp og varð sú vnd
islega manneskja sem svo ríku-1
lega launaði, þessu góða fólki fóstr
ið.
Á skrifstofu lögreglustjóra vann
hún og þótti einkar hæf við vél-
ritunarstörf.
Hún giftist Leifi Þórhallssyni
deildarstjóra hjá S.Í.S. Þau
byggðu sér fljótlega hús við
Karfavog og nutu þess að hugsa
um sinn eigin garð og þar undi
Stella löngum á góðum sumardóg
um.
Manni sínum var Stella óvenju
mikill félagi og flestar frístundir
áttu þau sameiginlegar í kyrrlátri
ró fagurs heimilislífs.
Tvo syni eignuðust þau, Stein
grím Jóhannes nú 22 ára og
Þórhall nú 18 ára.
Stella bjó yfir mikill hæfni við
matargerð og bakstur. Ef vinur
eða venzlafólk þarfnaðist aðstoðar
við undirbúning mannfagnaðar, þá
var hún strax mætt, óbeðin'i til
að hjálpa.
| Stella var svo létt og kát, hún
' átti heima þar sem líf var og
gleði. Á góðri stund var hún ær-
inginn sem hreif aðra og þess
vegna var hún hinn eftirsótti fé-
lagi á vinafundum.
En um leið var hún svo mikill
þátttakandi með öðrum og alltaf
fyrst til þar sem hún vissi að
erfiðleikar steðjuðu að.
Ég hef enga manneskju séð
hafa eins góð áhrif á þá, sem
minna máttu sín í lífinu eins og
Stellu, allir þeir smáu hændust
að henni. Hún veitti svo vel af
gnægð hjarta síns.
Við megum víst ekki líta á lífið
sem einhvern fyrirfram gefinn
I rétt, rétt til þess að lifa úillan
mannsaldur. Nei, hvert árið er
gjöf. Og þar fékk Stella rúm 52
ár og þau var hún æ öðrum til
yndis.
Er meiri lífshamingja til?
Tilverum okkar lýkur á mislöng
um tíma, en hvað leggjum við mik-
ið gott til þann tíma? Lítið barn
sem deyr, getur lagt jafn mikið
gott til og maður á heilli ævi..
Stella lagði margfalt meira gott
til en margur maður gerir á langri
ævi. Henni á ég óendanlega mikið
að þakka, hún var mér svo margt
i senn.
En núna þegar við stöndum
frammi fyrir þeirri miklu raun að
missa Stellu okkar finn ég hugg-
un i orðum Biblíunnar:
„Allt megna ég með hjálp
hans. sem mig styrkan gjörir.‘‘
Svo færi ég fram þakkir fyrir
þann tíma sem við fengum að •
njóta þess að hafa Stéllu hjá okk
ur.
Pálína Hcrmannsdóttir.