Tíminn - 03.05.1966, Page 5

ÞRIÐJLDAGUR 3. mai 3966
Útgetandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastióri- Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjómar- Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrlmur Gíslason Ritstj.skrifstofui > Eddu
húsinu, slmar 18300—18305 Skrifstofur Bankastræt) ? Af
greiðsluslmi 12323' Auglýsingaslm) 19523 Aðrar skrifstofur,
sfmi 18300 Askriftargjald kr 95.00 á mán Innanlands - f
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.í
Stjórnin fær þungan
áfellisdóm eigin manna
Afellisdóraur þjóðarinnar yfir ríkisstjórninni vegna
brigða hennar og uppgjafar í dýrtíðarmálunum verður
þyngri og almennari með hverjum deginum, sem líður.
Verðhæk'kanirnar dynja yfir, hver af annarri, og leiðir
þar ein hækkun aðra af sér. Hin mikla hækkun á fiski og
smjörlíki er þegar komin fram á ýmsum öðrum vörum,
og dýrtíðarhjólið snýst með æ meiri hraða.
Það blasir nú við öllum, að ríkisstjórnin hefur brugð-
izt gersamlega sínum þætti í júnísamkomulaginu í fyrra,
og alveg lagt árar í bát við að efna þau heit, sem
hún gaf þá. Launþegar skilja það æ betur, að forsenda
þess, að þeir komi fram einhverjum haldbærum trygg-
ingum í næstu samningum fyrir því, að ríkisvaldið reyni
að hafa hemil á dýrtíðinni og sýni lit á að standa við
gerða samninga við verkalýðsfélógin er að stjórnin fái
nú þegar í þessum bæjarstjórnarkosningum rækilega
ráðningu við kjörborðið. Þetta skilja stjórnarflokkarnir
mæta vel, og af þessú, stendur þeim mestur ótti nú. í
kosningabaráttunni í Reykjavík gerir íhaldsmeirihlut-
inn þar allt sem hann getur til bess að fela Sjálfstæðis-
flokkinn vegna þess, hve hann er orðinn óvinsæll í dýr-
tíðarmálunum.
Þeir, sem verið hafa í einhverjum vafa um þennan
skefjalausa ótta stjórnarflokkanna við eigin gerðir i dýr-
tíðarmálunum, þurfa ekki annað en lesa 1 maí-ávarp
undirritað af ýmsum helztu forustumönnum þeirra í
verkalýðsmálum, svo sem Óskari Hallgrímssyni og Guð-
jóni Sigurðssyni í Iðju. Þar er beinlínis ráðizt með hörð-
um orðum að ríkisstjórninni fyrir uppgjöfina í dýrtíðar.
málunum. Mun engin ríkisstjórn hafa hlotið svo harðan
áfellisdóm eigin manna um þessi mikilvægustu mál. Þar
segir m.a.:
„Því fer mjög fjarri, að verkafólk Hafi fengið þann
hlut, sem því ber af stórhækkuðum þjóðartekjum í raun-
verulegum kauphækkunum fyrir eðlilegan vinnutíma.
Því veldur cðaverðbólgan, sem hefur fært ti' fjármuni í
þjóðfélaginu verkafólki í óhag og raskar í sífellu öllum
kjarasamningum. Verkalýðssamtökin líta það mjög alvar-
legum augum, að margítrekuð loforð ríkisstjórnarinnar
um stöðvun verðbólgunnar hafa reynzt marklaus, og má
þar minna á síðustu verðhækkanir á brýnustu lífsnauð-
synjum almennings, sem bitna harðast á tekjulágum
barnafjölskyldum."
„Stórfelldur vandi“
í ávarpi verkalýðsfélaganna eru einnig eftirfarandi orð
undirrituð af forustumönnum stjórnarflokkanna í verka-
lýðsmálum, og verða að taljast harla athyglisverð-
„Stofnun erlendra stórfyrirtækja á íslandi mun leiða
stórfelldan vanda yfir landsmenn og emkanlega verka.
lýðssamtökin. sem verða nú að etja kappi við nýjan og
voldugan stéttarandstæðing i kjarabaráttu sinni*
Það fer ekki milli mála, að hér er átt við hina erlendu
álverksmiðju, og skýtur þar enn upp í stjórnarflokkun-
um Qttanum við eigin verk.
TÍMINN
f
Launþegar verða að hirta stjórn-
ina fyrir uppgjöf í dýrtíðarmálum
Ræða Óðins Rögnvaldssonar, 4. manns á B-list-
anum, á launþegafagnaði Framsóknarflokksins
að Hótel Sögu 1. maí.
Góðir samkomugestir!
Við erum hér saman komin í
kvöld til þess að minnast 1.
maí, baráttu- og hátíðisdags
verkalýðsins um heim allan. Á
þessum degi gleðjumst við yfir
unnum sigrum og setjum okk
ur ný markmið að keppa að.
Mér finnst því hlýða að
rifja hér upp baráttu verkalýðs
hreyfingarinnar fyrir hættum
kjörum í tíð núverandi ríkis
stjórnar, og síðan hvað þaö er,
sem við verðum að ieggja
áherzlu á í náinni framtíð.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
ætíð verið óspar á mörg og
fögur loforð fyrir hverjar kosn
ingar, sem hér hafa farið fram.
En honum hefur ekki verið
eins sýnt um efndirnar. I'egar
Sjálfstæðisflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn mynduðu fyrst
núverandi ríkisstjórn, voru
loforðin ekki spöruð fremur en
fyrri daginn. Stöðva átti dýrtíð
ina og bæta lífskjör manna.
Þetta voru fögur fyrirheit í
upphafi stjórnartímabils þess
ara flokka, og verkalýðshreyf
ingin gekk heil til samstarís
um úrlausnir vandamálamia, og
tók á sig fórnir til þess, því
að hún hafði hvað eftir annað
beint á hættuna af sívaxandi
dýrtíð. Krafðist hún þess, að
um leið og dýrtíðin yrði stöðv
uð yrði tryggð næg atvinna í
landinu og sanngjörn hækkun
kaupmáttar launa ár frá ári.
Síðan hélt verkalýðshreyfing
in að sér höndum í hálft þriðja
ár. Á þessu tímabili urðu engar
kauphækkanir, en kaupmáttur
launa lækkaði þó á sama tima
um rúm 23%. Fyrst var kaup
ið lækkað með löggjöf frá 1.
febrúar 1959 um 13,4%. Þegar
tekið hafði verið fullt tillit til
endurbóta á tryggingum, r.iður
greiðslum og öðrum ráðstöfun
um, sem fylgdu, var talið að
skerðing kaupsins næimi 5,4%.
í febrúarmánuði 1960 var gerð
gengislækkun, söluskattur stór
hækkaður og vextir einnig. Um
sama leyti var hætt að greiða
kaup með vísitölu. Allar þess
ar ráðstafanir læfckuðu enn
kaupmátt launa um 18% eða
samtals á þessu hálfa þriðja ári
um rúm 23%.
Þjóðarframleiðslan hafði far
ið vaxandi á þessu tímibili, og
árferði verið gott. Sú mikla bið
Iund, sem verkalýðshreyíingin
hafði sýnt, var nú á þrotum. í
júní 1961 var samiö um tl-12%
hækfcun á kaupi verkafólks.
Þessi hækkun á kaupi var þó
miklu minni en sú kauplækkun,
sem orðið hafði á undangengnu
hálfu þriðja ári eins og ég
sagði áðan, og var um 23%
En nú greip ríkisstjórnin ti)
sinna ráða. Þrátt fyrir yfir-
iýsingu hennar um að btanda
sér ekki í kaupdeilur eða
samninga milli launþega og at-
vinnurekenda, felldi hún gengi
krónunnar enn i hefndarskyni
og beinlínis til þess að gera að
engu, >'arnarkauphækkun bá,
sem verkalýðurinn hafði náð
Óðinn Rögnvaldsson
Afleiðing þeirrar gengislækkun
ar varð aknennar verðhækkan
ir á öllum sviðum. Siðan þetta
gerðist má segja, að verkalýðs
hreyfingin hafi staðið í sí-
felldri varnarbaráttu og reynt
eftir megni að verja meðlimi
sína fyrir áföllum dýrtíðarinn
ar.
Nú tók við nýtt tímabil í
baráttunni fyrir bættum kjör-
um. Hafnar voru viðræður við
ríkisstjórnina um varanlegar og
óhjákvæmilegar kjarabætur.
lögð var áherzla á það af
hendi verkalýðshreyfingarinnar
að verðtryggja kaupið, og ná
samkomulagi um örugga og
jafna hækkun á kaupraætti
launa, svo að unnt væri að
gera varanlegri samninga og
tryggja vinnufrið i landinu. í
þeim samningum, sem siðan
hafa verið gerðir. milli ríkis-
stjórnarinnar og verkalýðsfélag
anna, einkum þó í júnísamkomu
laginu í fyrra, hefur beinlínis
verið byggt á heitum ríkisstjórn
arinnar um að stöðva dýrtiðina.
En allir þekkja þær efndir.
í dag hljóta kröfurnar því að
. verða-þær, að kaup hækki-vcru
lega og megináherzla verði
lögð á að stytta hinn óheyri
lega langa vinnudag hins vinn
andi manns. Það verður ekki
gert nema með samningum við
ríkisvaldið, en af fenginni
reynslu verður nú að íreista
þess að setja miklu haldbetri
tryggingar fyrir því en aður,
að ríkisvaldið standi við smn
hluta samninganna.
í dag stöndum við frammi
fyrir því, að júnísamkomulagið
frá því í fyrra er raunverulega
að engu orðið fyrir brigðir ríkis
stjónarinnar. Hún stóð ekd við
sinn hlut samkomulagsins,
missti öll tök á dýrtíðinni svo að
hún hefur vaxið jafnt og þétt
síðasta árið, en launþegar hafa
ekki fengið nema hluta af
hækkuninni inn í kaup sitt og
aldrei fyrr en löngu eftir á.
Ríkisstjórnin klifar sýknt og
heilagt á því. að dýrtíðin stafi
af of miklum kauphækkunum,
en hver einasti verkamaður og
launþegi veit, að þetta er
rangt. Kauphækkanirnar hafa
alltaf komið á eftir verðhækk
ununum. Hálft þriðja ár fram
an af valdatíma þessarar ríkis
stjórnar hækkaði launafólk
efckert kaup sitt og tók á sín
ar herðar allar verðhækkanir,
og síðan hækkaði kaupið aldrei
til jafns við þær verðhækkanir,
sem orðnar voru, og á eftir
hverri kauphækkun dundu
hefndarráðstafanir ríkisstj órn-
arinnar yfir almenning í ein-
hverri mynd.
Með júnísamkomulaginu í
fyrra átti að verða breyting á
þessu, og. þeir.-samninigar voru
blátt áfram byggðir á því af
hálfu verkalýðsfélaganna, að
ríkisstjórnin hét statt og
stöðugt að stöðva nú dýrtíðina.
En þið þekkið öll efndimar,
verðhætokanir á verðhiækfamir
ofan, og með sí meiri hraða og
í stærri stökkum. Nú síðast hef
ur ríkisstjórnin alveg gefizt
upp. Hún hefur fellt niður nið
urgreiðslur af brýnum lífsnauð
synjum, svo að þær hækka stór
lega og hleypir þessum verð
hækkunum beina leið út í
dýrtíðina ,en launþegar fá ekki
bætur fyrir nema að hluta og
það séimt og illa. Svo fullkomn
ar eru brigður stjórnarinnar á
júnísamkomulaginu, að hún á
ekfci eimu sinni lengur þær
afsakanir að viðleitni hennar
gegn dýrtíðinni hafi mistekizt
og að hún hafi þó gert eins
og hún gat. Hún hefur nú hætt
öllum tilburðum við að reyna
að hafa hemil á dýrtíðinni,
gefizt alveg upp, fleygt frá
sér því Iitla og lélega taum
haldi, sem hún hafði á dýrtíðar
ófreskjunni og sleppt lienni
lausri á aLmenming.
Þetta skapar alveg nýtt við-
horf í launamálunum, alveg
nýjan vanda. Samningar verða
að vísu ekki gerðir til gagns
nema samið sé við ríkisvaldið.
í fyrra sömdum við upp á fyrir
heit og loforð ríkisstjórnarinn
ar. Slíkt er ekki hægt að taka
sem gilda tyggingu i næstu
samningum, heldur verður nú
að reyna að koma i samninga
þeim tryggimgum og viðurlög
um, sem knýr ríkisstjórnina til
þess að standa við samminga að
sínu leyti.
Góðir verkalýðsfélagar og
aðrir Reykvíkingar. Nú eru
bæjarstjórnarkosningar fram
undan. Við munum vafalaust öll
telja æskilegast, að í þeim kosn
ingum gætum við rætt og hugs
að um borgarmálin ein og kosið
eftir þeim, þvi að sannarlega er
þar nóg til að kjósa um. En
síðustu atburðir i dýrtíðar- og
kjaramálum knýja okkur til
þess að láta landsmálin hafa
áhrif á afstöðu okkar. Hin al-
gera uppgjöf og brigðir ríkis-
stjórnarinnar í dýrtíðarmálun
um knýja okkur til þess að
veita henni og flokkum hennar
ráðningu og duglega áminningu
við kjörborðið nú þegar en
láta það ekki bíða til kosming
anna næsta vor. Rökin fyrir
þessari nauðsyn hljóta að vera
hverjum launþega ljós, og þau
eru þessi: Ef stjórnarfloskarn
Pramhald á 14. sfðu.
ÞRIÐJUÐAGSGREININ