Vísir - 12.12.1974, Blaðsíða 5

Vlsir. Fimmtudagur 12. desember 1974.
5
I MORGUN UTLOND | MORGUN ÚTLÖNDÍ MORGUN ÚTLÖNf
Umsjón Guðmundur Pétursson
IAN SMITH SEMUR
VOPNAHLÉ VIÐ
FRELSISHREYFINGAR
BLÖKKUMANNA
Endi hefur nú verið
bundinn á skæruhernað i
Rhodesiu að minnsta
kosti opinberlega. Póli-
tiskir fangar stjórnar-
innar verða látnir laus-
ir, og blakkir og hvitir
leiðtogar landsins undir-
búa nú ráðstefnu, þar
sem reynt skal að leysa
klofninginn vegna
stjórnarskrár landsins.
Þetta var boðskapurinn, sem
Ian Smith, forsætisráðherra,
flutti landsmönnum sinum i út-
varpi og sjónvarpi i gærkvöldi,
þegar hann flutti tiu minútna
ræðu.
Þykir ræða þessi marka svipuð
timamót i sögu Rhodesiu og þeg-
ar Smith útvarpaði til þjóðarinn-
ar 11. nóvember 1965, að stjórn
hvita minnihlutans hefði einhliða
lýst yfir sjálfstæði brezku nýlend-
unnar.
Um leið og kunnugt varð, að
Salisbury-stjórnin hefði gert
vopnahlé við skæruliðahreyfing-
una, tilkynntu leiðtogar
Afrikönsku frelsishreyfingarinn-
ar, Joshua NKomo og NDaban-
ingi Sithole, að þeir mundu snúa
heim frá Lusaka i dag sem frjáls-
ir menn, en þeir hafa verið 10 ár i
fangelsi. Þeir hafa verið i Lusaka
siðan i siðustu viku til viðræðna
við forseta Tanzaniu, Zambiu og
Botswana um samkomulag við
Salisbury-stjórnina. — Hafði
Smith veitt þeim fararleyfi úr
fangelsinu til þess að tala máli
sinu.
Fyrstu viðbrögð við fréttunum
um vopnahlé hafa viðast orðið á
sama veg. Stjórn Wilsons i Bret-
landi fagnaði þessum tiðindum.
„Viö fögnum hverju skrefi sem
stigið er i átt til friðsamlegs sam-
komulags,” sagði talsmaður
stjórnarinnar. — Utanrikisráð-
herra Breta fer frá London 30.
desember áleiðis til sex Afriku-
landa til viðræðna við rikisstjórn-
ir þar um spurninguna varðandi
sjálfstæði Rhodesiu.
Mario Soares, utanrikisráð-
herra Portúgals, fagnaði vopna-
hléstilkynningunni og sagðist
vonast til þess að hún gæti á sinn
hátt orðið til þess að draga úr
kynþáttaspennunni i Suður-
Afriku. — ,,Ég held, að hin nýja
stefna Portúgals, að veita ný-
lendunum sjálfstæði, hafi
hugsanlega haft einhver áhrif á
þetta,” sagði hann i viðtali við
Reuter.
Samþykkti 200
milna lögsögu
„Ég vona, aö John verði aftur settur til starfa I þágu þess opinbera,
þegar hann hefur afplánaö refsingu sina,” sagöi kona John Dean, sem
sést sitja fyrir aftan mann sinn og hlýöa á hann vitna fyrir Watergate-
nefnd þingsins. — „Playboy” birtir viötal viö þau bæöi i næsta hefti
sinu. — „Égersannfærö um, aö John getur látiö mikiö gott af sér leiöa I
almannaþágu, ef honum verður veitt tækifæri til,” sagöi frúin.
Höfnuðu notkun gálga
gegn hryðjuverkunum
John Ehrlichman,
fyrrum ráðgjafi Nixons
forseta, sagði við réttar-
höld i Watergatemálinu
i gær, að nægar sannanir
væru fyrir þvi, að hann
hefði verið blekktur af
Richard Nixon.
Visaði hann á bug fullyrðingum
saksóknarans um, að hann hefði
blekkt Nixon eða haldið leyndum
fyrir honum upplýsingum um
Watergate.
Ehrlichman sagðist litið hafa
vitaö um Watergate og að segul-
Brezka þingið hafnaði
þvi i gærkvöldi, að
dauðarefsingin yrði tek-
in upp aftur, þrátt fyrir
að þær raddir hafi verið
æði háværar að undan-
förnu, sem hrópað hafa
,,Hengið hryðjuverka-
mennina”, eða „Stillið
þeim upp við vegg og
skjótið þá”.
spólurnar mundu sýna, að hann
hafði æ ofan i æ lagt til, að allt
yrði sett fram i dagsljósið.
Timaritið „Playboy” birtir i
næsta hefti sinu viðtal við John
Dean, sem var ráðunautur
Nixons I Hvita húsinu. Segir
Dean, að stærri uppljóstrana sé
að vænta um forsetann fyrrver-
andi.
Dean situr i fangelsi og afplán-
ar eins til fjögurra ára fangelsi
fyrir að hafa hindrað gang rétt-
visinnar i Watergatemálinu.
Hann sagði: „Þessar upp-
ljóstranir munu einnig hafa áhrif
á mannkynssöguna.” — En hann
neitaði að skýra frá þvi, hvaða
uppljóstranir þetta væru.
Það haggaði heldur ekki af-
stöðu þingmanna, þegar tveir
vopnaðir menn vörpuðu sprengju
I gegnum glugga á klúbbi einum i
West End og flúðu siðan, skjót-
andi á heila hersingu af leigubil-
um, sem reyndu að veita þeim
eftirför.
Enginn meiddist i sprengju-
tilræði þessu. Grunur leikur á þvi,
að irski lýðveldisherinn (IRA)
hafi staðið að þvi.
Leigubilstjóri sá hryðjuverka-
mennina tvo og fékk hann fleiri
félaga sina i lið með sér tii þess að
reyna að króa flóttamennina af,
ekki langt frá Buckingham
Palace, þar sem Bretlandsdrottn-
ing býr. En flóttamennirnir skutu
sér þá leið i burtu.
Umræðurnar i neðri deild
brezka þingsins stóðu i 7 stundir
og lauk með atkvæðagreiðslu þar
sem þingflokkarnir reyndu á
engan hátt að hafa áhrif á, hvor-
um málstaðnum þingliðar veittu
atkvæði sin. 369 þingmenn, flestir
úr Verkamannaflokknum (en þó
55 úr Ihaldsflokknum) greiddu at
kvæði gegn þvi að taka upp
dauðarefsingu gegn hryðjuverka-
mönnum, sem valda mannsbana.
217 voru þvi hins vegar meðmælt-
ir.
Vakið var máls á þvi i umræð-
unum, að taka bæri upp dauða-
refsinguna, þvi að annars væri
ekkert i lögunum, sem hryðju-
verkamönnum stæði stuggur af,
þvi að þeir væru alltaf náðaðir og
þyrftu aldrei að afplána dóma
sina til fullnustu. — Sagði þá Roy
Jenkins, innanrikisráðherra. að
þeir þyrftu ekki að vænta seinna
náðana.
öldungadeild Banda-
rikjaþings samþykkti i
gær að víkka fiskveiði-
lögsögu USA úr 12 mil-
um út i 200 milur.
Fiskiðnaður Banda-
rikjamanna hafði sótt
það fast — og notið
stuðnings þingmanna
strandfylkja — að nýtt
frumvarp, sem fjallar
um varnir gegn ofveiði á
landgrunni Banda-
ríkjanna, yrði að lögum.
Leit frumvarp þetta i fyrsta
sinn dagsins ljós i sumar, en
bandariskir fiskimenn kviða þvi,
að áköf sókn japanskra og
rússneskra fiskiskipa á mið
þeirra höggvi of nærri fiskistofn-
um þar við strendur.
Ted Stevens, einn þingmanna
repúblikana — eindreginn
stuðningsmaður frumvarpsins —
sagöi, að samþykkis öldunga-
deildarinnar þyrfti með til að
senda „kröftug skilaboð” til
samningafulltrúa á hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna um,
að samkomulag þyrfti að nást um
takmörkun veiða og aðrar fisk-
verndunaraðgerðir.
Hann viðurkenndi, að litil
likindi væru til þess, að fulltrúa-
deildin samþykkti frumvarpið
einnig fyrir þinghlé, sem verður
eftir tvær vikur eða svo.
,,En geti samningamenn haf-
réttaráðstefnunnar ekki komið
sér saman á næsta þing fulltrúa-
deildarinnar einskis annars úr-
kosti en lýsa einhliða yfir 200
milna lögsögu,” sagði Stevens.
John Stennis, formaður varnar-
málanefndar öldunga-
deildarinnar (demókrati) varaði
við þvi, að erfitt kynni að reynast
að verja 200 milna lögsögu. Og
auk þess gætu aðrar þjóðir náð
sér niðri aftur á Bandarikja-
mönnum með þvi að banna
siglingu bandariskra skipa um
lögsögu þeirra.
Þegar frumvarpið var upphaf
lega lagt fram á þingi, spáðu þvi
allir. að það mundi aldrei ná fram
að ganga. Kemur mörgum mjög á
óvart að það skyldi þó ná
samþykki öldungadeildarinnar.