Tíminn - 25.06.1966, Síða 5

LAUGARDAGUR 25. júní 1966
TÍIVIINN
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gíslason. Ritstj.skrifstofur í Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur, Bankastræti 7. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523. Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 105.00 á mán.. innanlands — ís1
lausásölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Aðeins tjaldað til
einnar nætur
Samninganefndir atvinnurekenda og verkalýðsfélag-
anna hafa birt fréttatilkynningu þess efnis, að nefndirn-
ar hafi orðið sammála um „að skuldbinda sig til þess, að
því, að kjarasamningar hinna almennu verkalýðsfélaga
verði framlengdir til 1. okt. n.k. á þeim grundvelli, er í
samkomulaginu felst”. Efni samkomulagsins segjast
nefndirnar hins vegar ekki hirta fyrr en fjallað hafi verið
um það í félögum aðilanna, og er því ekki opinbert,
hvernig það er.
Þar sem samningarnir eru nú gerðir til svo stutts
tíma, aðeins þriggja mánaða, er ekki líklegt, að hér sé
um verulegar kjarabreytingar eða kaupbreytingar að
ræða, og samkomulag, sem gert er til nokkurra vikna,
getur auðvitað ekki talizt venjulegir kjarasamningar, og
fyrir alla aðila —launþega, vinnuveitendur, þjóðina og
ríkið — er slíkt tjald til einnar nætur að sjálfsögðu óvið-
unandi með öllu. Þegar svo stendur, geta atvinnuvegirn-
ir ekki gert neinar starfsáætlanir fram í tímann, laun-
þégarnir búa við óviðunandi öryggisleysi um kjor sín,
og ríkisbuskapurinn verður hjól, sem veltur stjórnlaust.
Sú staðreynd, að samninganefndir kjósa nú þann
kostinn helzt að gera slíkt stundarsamkomulag, sem
raunar þýðir ekki annað en rísa upp frá samningaborðinu
að ósömdu, bera aðeins augljóst vitni um ástandið í
stjóm landsins og hraðann á hverfanda hveli verðbólg-
unnar í þjóðarbúskapnum með öllum þeim ófarnaði,
sem við blasir. Samninganefndir verkalýðsfélaganna og
atvinnurekenda hafa ekkert samningaborð, engan samn-
ingsgrundvöll. Ríkisstjórnin, sem ber að leggja til slíkt
samningaborð, hefur algerlega brugðizt í því smiðshlut-
verki og húkir í þes stað á brotahrúgu síns eigin borðefn-
is.
Sá grundvöllur þjóðarbúskaparins og efnahagslífsins,
isem nauðsynlegur er til þess að unnt sé að gera kjara-
isamninga, og æðsta skylda ríkisstjórnarinnar er að
(treysta, er algerlega brostinn og orðinn að feni, sem ekki
tverða reistir á neinir kjarasamningar.
j Þrátt fyrir þetta tjald til einnar nætur, sem nú hefur
vierið reist, eru kjaramálin alveg óleyst enn. Allt situr
sem áður í svipaðri sjálfheldu, og skráð daglaun verða
jalfnfjanri því sem áður að vera þurftarlaun. Afkoma at-
viinnuveganna er einnig jafnfjarri því og áður að geta
risið undir því dagvinnukaupi, sem starfsfólk þeirra
vei'ður að fá til þess að geta framfleytt sér sómasam-
legja án niðurlægjandi vinnuþrælkunar. Eins og frá hef-
ur^verið skýrt, sýnir síðasta neyzlurannsókn Hagstofunn-
ar, | að útgjöld meðalheimilis fimm manna fjölskyldu er-u
nú | um 250 þúsund á ári, eða allt að helmingi hærri
en I árstekjur verkamanns af dagvinnutíma. Sýnir þetta
bezfc, hver samningsgrundvöllurinn er.
Hiver mánuður, sem líður svo, að þjóðin sé laus við
böl rvíðtækra vinnudeilna og verkfalla, ekki sízt um há-
sumarið, er auðvitað ómetanlega mikilvægur. og því er
það tfagnaðarefni að geta horft fram á þrjá verkfalls-
mánw.ði, en engu að síður má enginn gleyma því. að enn
ef all't óleyst, þetta er aðeins frestur — og ríkisstjórn-
inni aðeins gálgafestur.
NICHOLAS TOMLIN:
Oshólmasvæðið í Víetnam
erfiöasti stríðsvangurinn
ÚRSLIT um sigur eða ósig-
ur í Vietnam-stríðinu verða
ráðin á foræðaflatneskjunni,
þar sem Mekong-áin rennur til
hafs. Séu frá taldir íbúar stór
borganna, — sem stjórnin í
Saigon ræður yfir hvort sem
er, er meira en helmingur þjóð
arinnar búsettur á þessum ós-
hólmum. Þetta er frjósamasta
hrísgrjónaræktarsvæði heims
ins og þess vegna eru matvælin,
sem það gefur af sér, báðum
striíðsaðilum bráðnauðsynleg.
Aðstæður fyrir nútímahernað
Bandaríkjamanna gætu varla
verið óhagstæðari en þær eru
þarna. Vegna þess, hve byggðin
er þétt, verður naumast við
komið sprengjuárásum með
B 52, og svæðið má heita ófært
yfirferðar, alþakið leðjublönd-
uðu vatni, sem hersveitir Viet
Cong liggja faldar undir og
anda gegn um bambusrör, allt
er sundur skorið af hálf-huld
um ám, sem óvinirnir r.ota
sem samgönguleiðir, bæð; með
liðflutninga og birgðaflutninga
til hersveita sinna.
Meðan á stríðinu í Indókína
stóð mátti heita að Frakkar
létu óshólmana eiga sig. Af-
leiðingarnar urðu þær, að þeir
voru að lang mestu leyti á
valdi Viet Cong. Þeir hafa sin
eigin stjórnarvöld, sína eigin
héraðsstjóra, sín eigin nöfn
á borgum og byggðarlögum og
eigið skattheimtukerfi.
Núna lítur stríðslandabréf ós
hólmanna út eins og yfirlits-
mynd um útbreiðslu skaðvæns
húðsjúkdóms á háu stigi. Land
svæðin, sem hver aðili um sig
ræður yfir, liggja að, um-
hverfis, framhjá-og inn í land
svæði hins aðilans í óbotnandi
vafningum og flækjum. En
Bandaríkjamenn halda fram, að
þeir og samherjar þeirra ráði
yfir um það bil helmingi svæð
isins, Viet Cong ráði yfir
fjórðungi þess, en ágreiningur
sé um yfirráðin yfir einum
fjórða hluta, (en það þýðir,
að Bandaríkjamenn og sam-
herjar þeirra hafi völd á svæð
inu á daginn, en hinir á nótt
unni).
ÍBÚAR óshólmanna eru gædd
ir mjög miklu stolti, sem staf
ar af því, hve þeir hafa ávallt
verið sjálfum sér nægir. Æðsti
yfirmaður hers Suður-Vietnama
á óshólmasvæðinu, Quang hers
nöfðingi, neitar jáfnvel enn að
þiggja aðstoð bandarískra her-
sveita. Hann er bæði borgaleg
ur og hernaðarlegur yfirmaður
líður bandaríska „ráðgjafa" og
þyrilvængjur vegna hernaðar-
legrar gagnsemi, en annað eða
meira vill hann ekki hafa.
Fullt af þjóðsögum hefur
spunnizt um Quang, þennan ak
feita, fjörmikla rómversk-kaþ-
ólska hershöfðingja. Sumir
segja, að hann vinni fyrir
Bandaríkjamenn á daginn en
Víet Cong á nóttunni. Aðrir
benda á, hvernig hann hafi
auðgazt á lénsvaldi sínu meira
en nokkur annar herstjórn-
andi. Hann og kona hans ráða
yfir nálega öllum arðbærum
viðskiptum á óshólmasvæðinu.
Af skiljanlegum ástæðum neit-
ar Quang hershöfðingi að yf-
Munkurinn Thich Qaung, sem undanfarið hefur svelt sig
til stuSnings kröfum Búdda-munka um aS. ky hershöfðingi fari frá.
Hér er aS honum hlúð eftir að hann hefur fallið í öngvlt.
irgefa allt þetta fyrir erfiðis-
og áhættusaman frama við
stjórnmálastörf í Saigon.
Á óshólmasvæðinu eru um
40 þúsund hermenn úr her
Vietnam-lýðveldisins („Arvins"
eða Army of the Republik of
Vietnam Troops) og 40 þús-
und héraðshermenn, undir
beinni stjórn Quangs hershöfð
ingja. „Arvin“-liðið hefir ekki
mikið orð á sér fyrir dug.
Skyndiárása- og fallhlífasveitir
þess eru afbragðsgóðar, en und
an gengnar vikur hefir þein)
einkum verið beitt í barátt-
unni gegn búddatrúarmönnun-
um og við að kveða niður ó-
eirðir. Almennar liðssveitir
þessa hers eru þekktar að því
að vilja helzt ekki leggja til at-
lögu fyrri en að búið er að
þjarma að andstæðingunum
með sprengjuárásum og stór-
skotaliðsárásum.
EN SVQ mótsagnakennt, sem
það kann að virðast, þá lánast
bandarískum leiðbeinendum, —
einmitt vegna vöntunar á bar
áttuvilja og hugrekki meðal
hermannanna á óshólmasvæð-
inu, — að koma þar á einu hern
aðarnýbreytninni í Vietnam,
eða hreyfanlegum hernaði úr
lofti. Við þessa hemaðaraðferð
byggist allt á þyrilvængjunni.
Hollingsworth hershöfðingi
beitir þessari aðferð og með
honum flaug ég að staðaidri í
viku tíma um daginn. Svo ijla
vildi til, að þyrilvængja hers
höfðingjans hrapaði sunnudag-
inn 5. þessa mánaðar og hann
brenndist illa á báðum fótum.)
Hinar frægu hersveitir Banda
ríkjamanna í norðurhluta lands-
ins beita einnig þessarri að-
ferð.
í hreyfanlegum hemaði úr
lofti er ekki um neina fasta
víglínu að ræða. Flogið er
um með sveit hermanna, búna
vopnum og skotum, en engu
öðru, og þeim er hleypt niður
á jörðina hér og hvar, þar sem
henta þykir til þess að koma
óvinunum á óvart.
Þessar sveitir eru virkari en
fallhlífahersveitir, þar sem
hermennirnir geta verið í
skipulegri fylkingu og byrjað
ir að berjast um leið og þeir
hafa fast land undir fótum.
Þeir geta ýmist stigið upp í
vélina og flogið á burt eða
lent aftur og hafið bardagann
að nýju, og með þeim hætti
haldið áfram bardaga við Viet
Cong-hersveit, sem er að tvístr
ast til þess að forðast bardaga.
Þegar slíkar sveitir lenda í
höggi við staðbundnar fylk-
ingar andstæðinganna og bar
dagi dregst á langinn er fyrst
komið með stórskotabúnað,
sprengjuvörpur og færanlegar
hjálparsveitir á vettvang, einn
ig flutt með þyrilvængjum.
Þegar þessari aðferð er
beitt er alveg óhjákvæmilegt,
að hjálparsveitirnar og hjálp
artækin séu á lofti samtímis
árásarsveitunum sjálfum. Þeg
Framhald á bls. 15

í