Tíminn - 12.07.1966, Blaðsíða 9

' ' v '■'

Hermenn fyrir utan Spandau-fangelsið að gæta þriggja manna.
ÞRJÐJTJDAGUR 12. júlí 1966
TÍMIWW
án þess að þurfa vegabréfaáritan
ir. Við getum áreiðanlega þakkað
það því, að sovézki sendiherrann
hér á landi lagði okkur tii mjög
góð meðmæli.
— Kórinn hefur ferðazt mjög
víða á þessum fjörutíu árum, sem
hann hefur verið starfandi'
~ Já, við höfum ferðazt mjog
víða innanlands og þetta verður
7. utanferðin. Og þá höfum
við heimsótt allar heimsálfur ut-
an Ásfralíu. 1953 fórum við í mjög
skemmtilegt söngferðalag með
Gullfossi, og þá heimsóttum við
margar borgir við vestanvert Mið
jarðarhaf og víðar og héldum
marga tónleika. Meðal annars
sungum við fyrir Píus páfa í Vati
kaninu og var það einn kórfé-
iaganna, Guðbrandur heitinn Jóns
son. prófessor, sem því kom til
leiðar. Hann átti mjög góðan vin
í páfagarði, Sindler að nafni, og
var hann mikils virtur danskur
rithöfundur. Fyrr á árum hafði
hann stundað fiskveiðar við ísland
á færeyskum kútterum.og þannig
höfðu þeir Guðbrandur kynnzt.
Það var ákaflega heitt að syngja
þarna í Vatikaninu, og ekki veit
ég annað en páfa hafi líkað söng
urinn vel, en skömmu síðar fékk
hann þó hiksta og dó.
Þá höfum við farið tvær afar
strangar söngferðir til Norður-
Ameríku. Önnur var farin 1960,
sungum við þá í mörgum borgum
í Bandaríkjunum og Kanada. Að
þessum tónleikum var gífurleg að
sókn, fólkið hefur kannski hald
ið, að þarna væru Eskimóar á ferð
og stormað í hrönnum til þess að
líta á gripina. Við sungum alltaf
Ragnar Ingólfsson
en söngurinn okkar. Var skemmst
frá því að segja, að við sungum
fyrir troðfullu húsi, utan einu|fyrjr svo til galtómu húsi, því að
sinni, en til þess lágu líka góðar; allir, sem vettlingi gátu valdið,
og gildar ástæður. Þetta var þeg foru til að hlu^ta á þennan mekt
ar kosningabaráttan milli Kenn-
edy og Nixon stóð sem hæst, og
þegar við kó'mum til borgarinn
ar Rochester í Bandaríkjunum,
var annar kominn þangað á und
an okkur, nefnilega Johnson, nú
verandi Bandaríkjaforseti. Hann
bjó meira að segja ’ sama hóteli
og við og margir okkar tóku í
höndina á honum, til þess að
styrkja hann í baráttunni. Jæja,
kvöldið, sem tónleikarnir voru,
hélt hann ræðu á kosningafundi,
og það vakti miklu meiri athygli
armann.
Okkar fyrri ferðir hafa allar
verið skipulagðar af dr. Sigurði
Þórðarsyni, stofnanda kórsins, en
hann hefur verið megindriffjöðrin
i öliu starfi kórsins, all. til þessa
dags, en fer nú í fyrsta skipti
með sem skemmtiferðamaður.
Stjórnandi núna er Páll Pam-
pichler Pálsson og við höfum með
okkur einsöngvarana Svölu Niel
sen og Guðmund Guðjónsson. Und
irleikari hjá okkur verður Guð-
rún Kristinsdóttir.
Rætt viS Ragnar ingólfsson um för Karlakórs
Reykjavíkur til Sovétríkjanna, sem verður fjöl-
mennasta hópferð frá íslandi.
SEXTUG I DAG:
Guðveig Stefánsdóttir
í dag er sextug frú Guðveig Stef
ánsdóttir frá Siglufirði, nú til
heimilis að Meðalholti 13. Reykja
vík.
Hún er fædd í Málmey a ySkaga
firði. Foreldrar hennar voru þau
hjónin Dýrleif Einarsdóttir og
Stefán Pétursson. sem nú eru
bæði látin. Þau bjuggu Lngi í
Skagafirði, um 3 áratugi. ýmisfí
Málmey, að Litlu-Brekku eða Nöf
en síðar i Siglufirði.
í bókinni „íslenzkar kvenhetj-
ur“. sem frú Guðrún Björnsdóttir
frá Kornsá hefur skrifað og út-
kom árið 1948. ritar hún um frú
Dýrleifu, mann hennar, sem lengst
af var rúmliggjandi sjúklingiu og
börn þeirra. Þar er brugðð upp
ógleymanlegum myndum. annars
vegar um hvað lífið fyrir og um
aldamótin gat verið erfitt og misk
unnarlaust, og hins vegar hvað ís
lenzkar konur gátu verið kiark
miklar stórhuga og kærle'ksrík-
ar —sannir sigurvegarar —■
Frú Guðveig, sem í dag minnist
merks áfanga í lífi sínu við arinyl
minninga liðinna ára og innan
veggja fallegs heimilis. hefur ekki
ætíð gengið á rósum, eins og þeir
vita, sem lesið hafa frásögnina,
sem ég vitnaði til, en hún er eigi
' að siður hamingjunnar barn. Hún
i leysti öll viðfangsefni sem við
1 henni blöstu með ágætum, hvort
I þau voru stór eða smá Hún reynd
! ist, mjög ung að árum, einstök
I dóttir sem hjúkraði lömuðum föð
ur sínum um áratugi. svo að orð
I var á gert. Guðveig reyndist einn
j ig móður sinni vel alla tíð. meðan
Var ofsdttur af nazistum
- nú trúnaðarmaður Þeirra
Fyrir 23 árum átti Jan Boo.n
fótum fjör að launa, þegar hóp-
ur ungnazista hittu hann á
götu í Berlín, gerðu sig lík-
1 lega til að myrða hann, en
hann tók á sprett og komst
undan — með naumindum. Nú
gegnir hann því lítt eftirsókn-
arverða starfi að hjúkra þrem
verstu óþokkum þýzka nazista-
ríkisins, Rudolf Hess staðgengh
Hitlers, Albert Speer vopna-
málaráðherra og Baldur von
Schirach æskulýðsleiðtoga, sern
geymdir eru hver í sínum klefa
í hinu skuggalega Spandau
fangelsi í Berlín.
í viðtali við erlendan blaða-
mann fyrir nokkru sagðist Jan
Bonn m.a. svo frá um feri!
sinn í Þýzkalandi:
„Ég er fæddur og uppalinn
i Hollandi, hef nú fjóra um
fimmtugt. Skömmu eftir að
Þjóðverjar hernámu land mitt
1940, tóku nazistarnir mig ti!
fanga og sendu mig í þræla-
vinnu í Þýzkalandi. Þá hófst
hræðilegt tímabil í ævi minni,
með miskunnarlausu striti frá
morgni til kvölds og lítíð sem
ekkert til að borða. Þjoðverj-
ar litu á okkur sem hinar
ómerkilegustu lífverur, sem
sjálfsagt vœri að misþyrma eða
myrða hvenær sem þeirn þókn
aðist.
. \
Á þessu fékk ég óþyrmi’ega
að kenna einn góðan veðurdag
í maí 1943, þegar ég var á
gangi eftir götu í Berlín. Ég
hef víst verið meira en lítið
niðursokkinn í hugsanir mín-
ar, því að ég veitti ekki at-
hygli sveit ungnazista, sem kom
þrammandi með hakakrossfán-
ann í fararbroddi. Allt í einu
heyrði ég þá öskra: „Berjum
; hann til bana, þetta hollenzka
; svín!, út því að hann hefur
ekki fyrir þvi að heilsa þýzka
fánanuim" Þeir hafa þekkt mig
á verkamannsfötunum, sem ég
klæddist. Og á augabragði þustu
þeir að mér með gúmmíkylfur
á lofti. Eg hentizt á harða-
spretti eftir götunni, og mér
tókst að sleppa, en aldrei hef
ég samt verið eins nærri dauð-
anum.“
Þegar styrjöldinni lauk 1945,
Jan Boon að ganga tll starfa sinna í Spandu-fangelsi.
hefði Jan Boon vitaskuld get-
að haldið heim til Hollands, en
hann ákvað samt að vera kyrr
og hjálpa við að sinna hundr-
aðþúsundum sjúkra og særðra
manna, kvenna og barna. Einu
og hálfu ári síðar, í árslok 1946,
voru þeir Hess, Speer og von
Sdhirach færðir til geyimslu ein
ir fanga í Spandau-fangelsið,
eftir úrskurði dómstólsins í
Niirnberg — og hernámsyfir-
völd Bandamanna sneri sér þá
til Boons og spurði, hvort hann
mundi fáanlegur til að taka að
sér að hjúkra þessum þrem
stríðsglæpamönnum og vera
þeim til aðstoðar.
„Ég hafði hjúkramenntun“
segir Jan Boon „og mér fannst
ég vera fær um að taka þetta
að mér og féllst á það. Síðan
hef ég á hverjum einasta degi
annazt þessa menn, hjúkrað
þeim þegar þeir hafa verið
lasnir, en auðvitað er læknir
til taks, verði þeir alvarlega
veikir. Ég sker líka hár
þeirra . . .“
Og það er af þessum daglegu
samskiptum við þessa fyrrver-
andi forsprakka nazistanna, að
Jan Boon hefur unnið traust
þeirra.
hún lifði, og það mætti segja mér
að systkinum sínum og þeirra
börnum hafi hún verið og v> á
margan hátt einstakur bakhjarl.
Guðveig Stefánsdóttir flutti til
Siglufjarðar með fjölskyldu sinni
árið 1920 og bjó þar til hún
giftist Agli Egilssyni, fyrrv. frkv
stj. í Njarðvíkum, hinum ágætast.a
manni, og bjuggu þau þar í nokk
ur ár. en eru nú búsett í Reykja-
vík, og vinnur Egill Egilsson á
Skattstofunni hér.
Frú Guðveig hefur búið manni
ínum fallegt og gott heimUi. Og
allir. sem þekkt hafa Guðveigu
Stefánsdóttur norðanlands og
sunnan bera hlýjan hug til henn-
ar fyrii mannkosti hennar. Fjöl
skylda mín er þar á meðal og send
um við henni og manni nennar í
dag beztu heillaókir.
Jón Kjartanssnn.
„í fyrsta lagi fundu. þeir
mesta fróun að fá mig til að
þvaðra við um hvað eina til
að drepa einmanakenndina. En
það kemur líka fyrir, að þeir
fái innilokunaræðisköst eða
verði gripnir iðrun út af ferli
sínum — og þá verð ég oft
að sitja tímum saman og
hlusta á örvæntingarrausið i
þeim. Það var líka samið svo
um milli mín og hernaðaryfir-
valdanna, að ég skyidi vera til
taks jafnt á nóttu sem degi,
ef einhver fanganna óskaði að
varpa af sér farginu með þvi
að tala við mig. Jú, það er
hVerju orði sannara, að ég gæti
skrifað bækur um það, sem ég
hef fengið að vita hjá þessum
mönnum — en ég er bundinn
þagnareiði.“
Margir hafa orðið til að láta
í Ijós undrun sína yfir því við
Jan Boon, að hann skuli hafa
tekið að sér þetta starf, að
vera hjúkrunar og trúnaðar-
maður þeirra, sem sátu einu
sinni um líf hans.
„Já, það þykir víst undar-
legt“ svarar Jan Boon. „ En
samt er það svo að ég hef
aldrei borið kala til þessara
manna.“