Vísir - 30.04.1975, Blaðsíða 5

5
Vísir. Miðvikudagur 30. april 1975.
LÖND I MORGUN UTLÖNDI MORGUN ÚTLÖND í MORGUN UTLÖND Umsjón Guðmundur Pétursson
I
VIITCONG
f FORSETA-
HÖUINNI
í SAIGON
Bandarikjamenn hafa á siðustu tveim vikum flutt um 50.000 vfetnamska flóttámenn burt frá
Suður-Vietnam, en margir verða fyrst um sinn að hafast við I tjaldbúðum áborð viðþessar sem hýsa um
20.000 Vietnama á eyjunni Guam i Kyrrahafi.
Saigonstjórnin
gafst upp
Duong Van Minh for-
seti skoraði i morgun á
hermenn Suður-Viet-
nams að leggja niður
vopn sin og hætta að
berjast. Hann kvaðst
reiðubúinn til að afsala
Vietcong öllum völd-
um.
Minh forseti flutti
yfirlýsingu sina i út-
varpinu og skoraði
hann á Vietcong að
hætta blóðsúthelling-
um, en borgarbúa
hvatti hann til þess að
halda sig innan dyra.
Áskorun Minhs kom i kjölfar
brottflutnings siðustu Banda-
rikjamanna, sem fluttir voru
með þyrlum frá sendiráðinu. —
Skömmu áður hafði Minh forseti
farið fram á vopnahlé, en fengið
kaldar undirtektir.
Uppgjöfin leiddi af stórsókn
kommúnista, sem hófst i marz.
Möluðu herir kommúnista undir
sig varnir Saigonhersins og
hröktu hann úr miðhálendinu og
suður með allri ströndinni, unz
komið var að Saigon. Eftir viku
umsátur, sem kommúnistar
notuðu til að draga að meira lið,
hófst lokaáhlaupið i fyrrinótt
méð stórskotahrið og eldflauga-
árás.
Slik árás hófst aftur i birtingu
I morgun og tóku þá að birtast i
útjöðrum borgarinnar flokkar
Vietconga.
Upplausn varð i borginni i
morgun og þúsundir hunzuðu
útgöngubannið. Hermenn, lög-
regluþjónar og óbreyttir
borgarar voru á þönum á hverju
þvi farartæki, sem þeir komust
yfir, að reyna að flytja ætt-
menni sin á staði, sem taldir
voru öruggari.
Siðustu landgönguliðar
Bandarikjahers höfðu naumast
fyrr yfirgefið sendiráðið en
hundruð manna brutust inn i
bygginguna og létu greipar
sópa. Kveikt var i húsinu.
öngþveiti varð á síðustu
minútum brottflutninga Banda-
rikjamannanna, þegar Viet-
Óstöðugur á fótunum stigur
vietnamski drengurinn fyrstu
skrefin I nýja landinu, eftir aö
hann og foreldrar hans komu til
Kaliforniu, landflótta frá Viet-
nam. Ýmsir Bandarikjamenn
hafa miklar áhyggjur af þvi, að
þeir geti ekki aliö önn fyrir
þessum nýju borgurum sinum.
Skömmu eftir að Sai-
gonstjórnin hafði út-
varpað yfirlýsingunni
um uppgjöfina, renndu
skröltandi skriðdrekar
sér inn i hallargarðinn,
sem umiykur forseta-
höllina i Saigon. Utan á
þeim héngu hermenn
Vietcong veifandi fán-
um þjóðfrelsis-
hreyfingarinnar.
Siðustu metrana fengu vagn-
stjórarnir naumast þumlungað
þessum striðsvélum vegna
fagnandi fólks, sem safnazt
hafði að.
1 fagnaðarkveðjunum, sem
mættu grænklæddum hermönn-
um Vietcong, kenndi feginleika
yfir þvi, að stríðið, sem stund-
um hefur verið kallað „striðið
endalausa”, virðist núloksvera
á enda.
Fréttamaður Reuters i Sai-
gon, Nayan Chanda, gekk með
ljósmyndavél si'na nær fyrstu
hermönnum Vietcong, sem
komu inn i borgina, til þess að
ná betri fréttamyndum og var
þá heilsað glaðlega af brosandi
ungmennum i einkennisbúning-
um Vietcong.
En mikil ringulreið rikti i
borginni. Gripdeildir og morð á
þeim, sem sáust reyna að flýja
hana. Sögðu starfsmenn alþjóð-
lega Rauða krossins, að margir
hefðu leitað til þeirra til að láta
búa um skotsár, sem þeir höfðu
hlotið i slikum væringum.
Minh forseti heyrðist segja i
útvarpinu, að hann biði fulltrúa
bráðabirgðastjórnar þjóðfrels-
ishreyfingarinnar til þess að af-
sala sér formlega völdum og
reyna að afstýra frekari blóðs-
úthellingum.
namar reyndu aö ryöjast inn i
sendiráðið og grátbændu um að
fá að fara með. En þyrlurnar
tóku sig upp af þaki sendiráðs-
byggingarinnar.
Nokkrir vietnamskir her-
menn hleyptu af byssum sinum
á þyrlurnar I bræði sinni og von-
brigðum.
Alls voru um 6.500 manns
fluttir brott siðasta daginn, og
þar á meðal voru um
5.500 Vietnamar. — Þannig hafa
Bandarikjamenn aðstoðað um
55.000 Vietnama við að flýja
land á siðustu tveim vikum.
Byssusmellir kváðu viða við á
strætum Saigon i morgun. En
margir þeirra, sem á ferli voru
þrátt fyrir útgöngubannið, ætl-
uðu að freista þess að komast i
Mekongóshólmana. Nokkrir
tóku sér bólfestu i gistihúsum i
von um að nærvera erlendra
blaðamanna mundi fæla Vfet-
cong frá þvi að vinna þeim
mein.
Samkomulagið, sem aldrei var virt
Duong Van Minb, forseti, lýsti uppgjöf Saigonstjórnarinnar I morg-
un og bauðst til að fela fulltrúum bráðabirgðastjórnar Vietcong
völdin i hendur.
Friðarsamkomulagið,
sem gert var i Paris i
janúar 1973 og leiddi til
þess, að Bandarikjaher
varð á burt úr Vietnam,
án þess að friður héldist,
staðfesti tilveru tveggja
Vietnamrikja.
1 samkomulaginu, sem undir-
ritað var af Norður-Vietnam,
Vietcong, Saigonstjörninni og
Bandarfkjunum var lögð áherzla
á rétt suður-vietnömsku þjóðar-
innar til sjálfsákvörðunar.
Þar var gert ráð fyrir, að Suð-
ur-Vietnamar skyldu ákveða póli-
tiska framtið sina I frjálsum lýð-
ræðislegum kosningum, sem færu
fram undir alþjóða eftirliti. —
Aðilar urðu sammála um, að
Bandarikjamenn mundu hætta
hernaðaraðild sinni og afskiptum
I innanrikismálum Suður-Viet-
nams.
Samkomulagið gerði þó ráð
fyrir, að bæði rikin i Vietnam
sameinuðust, þegar fram liðu
stundir — i áföngum og með frið-
samlegum hætti, en án afskipta
erlendra aðila.
Tekið var þar fram, að vopna-
hléslinan eftir 17. breiddarbaug
væri aðeins bráðabirgðamörk en
ekki varanleg landamæri.
1 einu mikilvægu ákvæði samn-
ingsins, þar sem Saigonstjóminni
og Vietcong var ætlað að ákveða i
sameiningu, hve marga hermenn
hvor um sig hefði i Suður-Viet-
nam, var alveg látið ósagt um, að
her Norður-Vietnama yrði á brott
úr Suður-Vietnam.
Annað ákvæði fól i sér, að sér-
stök alþjóðleg eftirlitsnefnd
fylgdist með þvi, að vopnahléð
yrði virt af öllum aðilum.
En þegar litið er um öxl, sést,
að öll fyrirheit voru svikin og ná-
lega ekkert ákvæði samninganna
haldið — nema það, að Banda-
rikjaher varð á burtu.