Tíminn - 13.09.1966, Blaðsíða 8

8
Guðbrandur Magnússon:
Frásögn af ársfundi
Skógræktarf él. íslands
TfMINN
ÞRIÐJUDAGUR 13. september 1966
Jón Rögnvaldsson: Samþykkt
hefur verið að styrkja skjólbelta
rækt. Birkið er svo duglegt, að
bjarga sér. Alls hafa 1500 mismun
andi gróðurtegundir verið fluttar
inn. Hvað vissum við um gróður-
ríki landsins til skamms tíma. ís-
lenzka birkið er stórkostleg for-
ustuplanta.
Simson: Burnirót kallast á
sænsku Rosenrot, má geyma inni
heilan vetur, og gefur hún þá rósa
ilm í híbýlin. Lýsti, hvernig klippa
mætti birki. Fuglar í görðum
halda þeim hreinum.
Formaður Hákon Guðmunds-
son, sem sjálfur stjórnaði fundi,
ávarpaði Simson, þakkaði fyrir
hans víðkunnu ræktunarstörf og
bað fundarmenn að rísa úr sætum
og hylla hinn 75 ára öldung, sem
svo kunnur væri orðinn af sínum
ræktunarstörfum, og þá einkum
á sviði skógræktar.
Var Simson síðan hjartan-
lega hylltur af þingheimi.
Sigurður Jónasson skógarvörð-
ur Skagfirðinga: Grasvöxtur þreng
ir kosti æðri plantna. Höfum reynt
graseyðingu með lyfjum, en hún
er vafa- og varasöm.
Höfum þess í stað komizt á lag
með að nota pappaspjöld og hylja
með þeim tilsniðnum svörðinn
kringum hverja einstaka plöntu.
Spjöldin eru 33x33 m. Hvert
slíkt pappaspjald kostar kr. 1,40.
Er kringlótt gat í miðju fyrir
stofn plöntunnar, en út frá þvi
skorðið eða skurður á einn veg
til þess að sveigja megi spjald
ið um ung-plöntustofninn!
Hákon Bjarnason: Daníel vék
að vinnuflokkum. Þeir eru styrkt
ir af Landgræðslusjóði, en sér-
hverju félagi ætlað að borga
kostnað við þá að öðru leyti.
Nefndi skógarreit á Reykjanesi
sem lítt eða ekki hefði verið sinnt
um lengi, þar sem sitkagreni væri
orðið um 5 metra á hæð» en önn-
ur tré sömu tegundar berðust fyr-
ir lífi sinu niður í grasi, og voru
bitin árlega.
Við munum halda áfram að gera
út vinnuflokka, og efla þá.
Skógræktin eflir trúna á land-
ið, og gefur af sér bein verðmæti,
en þó enn meiri óbein og ófyrir-
séð!
Oddur Andrésson: Vestfirðir
eru kjörið skógræktarland og
þurfa því að fá sinn elgin skóg-
ræktarráðunaut!
Bjarni Helgason: Ranglátt, að
villifénaður eigi rétt á sér, og
þeir, sem skógrækt stunda þurfi
að víggirða jarðir sínar! Sitka-
grenið stóðst veðrið! Spurning,
hvort ekki ætti að gróðursetja
eldri plöntur, en hingað til hefur
tíðkazt.
Sveinbjörn Jónsson: Ég tel,
að skógræktarmenn verði að girða
sín lönd. Við stöndum á rétti
okkar. Girðum! Óviðeigandi er
sauðfjáreign í borgum og bæjum,
og beita síðan á aðra.
ísberg sýslumaður las tillöguna
um sauðfé í borgum og bæjum.
Ræddi um lög og reglur, sem um
það gilda. Lagði ráð á um að fara
hér með hægð. Sérhver eigandi
gæti síns búpenings. „Þið megið
hafa kindur, en þið verðið að
gæta þeirra sjálifr."
Ég hleypi hér að orði, sem sessu
nautur minn, Jón Rögnvaldsson,
forstöðumaður Lystigarðsins á Ak
ureyri fræddi mig um.
„f Lystigarði Akureyrar eru
2400 gróðurtegundir, þó vantar
þangað enn 10 — 15 Islenzkar teg
undir. Enskur stúdent, sem legg-
ur fyrir sig grasafræði bað um
vinnu í Listigarði Akureyrar um
tíma í sumar.
Haukur Ragnarsson skýrði frá
Skógræktarstöðinni að Mógilsá.
Þrem fjórðu hlutum af þjóðar-
gjöfinni norsku skyldi varið í til-
raunastöð um skógrækt. Gerði
grein fyrir staðarvalinu. Höfð
væri sambönd við aðrar athugun-
arstöðvar. Staðurinn valinn með
hliðsjón af jarðhita og ■ öðrum
náttúruskilyrðum. Rafeindaheil
inn veitir aðstoð. Nú ljóst orðið,
að hin mismunandi afbrigði —
„kvæni” — eru atriði, sem máli
skipta, þegar um skógrækt er að
ræða.
Ræðumaður lýsti tilliti til veð-
urlags og náttúrufars, sem til væri
tekið, þegar valin væru afbrigði
— kvæni, hinna ýmsu trjáplantna.
Komizt skyldi með tilraunum áð
því, hvað „bezt“ getur vaxið á
hverjum stað. Vaxtarmælingar
verða nákvæmar og þær gerðar á
plöntum í gróðurstöðvum.
Þetta á að leiða til þekkingar
á því, hvaða tegundir hér verði
Skógræktarfundarfólk hvílir að Vágeirsstöðum á suöurleið.
LOKAGREIN
bezt komnar. Ræðumaður minntist
„veðurlagsins", sem hér olli mestu
tjóninu nýverið. Þarna höfum við
aðstöðu til að framkalla mismun-
andi veðurskilyrði og náttúruskil-
yrði, sem valda sköpum fyrir smá
gróður.
Safnað er fræi af völdum trjám
hvar sem er á landinu.
Nefndi atriði, sem gera þyrfti
tilraunir og athuganir um. Leitað
væri að köfnunarefni, sem gæfi
frá sér áhrifin, það er áburðinn,
á lengri tíma.
Lýsti rannsóknaratriðum og nið
urstöðum þeirra. Tæki til fræ-
rannsókna reynast mjög gagnleg.
„Ykkur er ljóst, hve mörg atriði
athuga þarf“ og hét á hlutdeild
skógræktarfólks og almennings
við þessi störf.
Formaður, Hákon Guðmunds-
son, ítrekaði þörf á samstarfi og
samstöðu um skógræktarmál!
Guðmundur Marteinsson: Minnt
ist á trén, sem lifað hafa lúsina
af. Hvort hægt væri að fá afkom-
endur af þessum fáu trjám.
Kjartan Sveinsson: spurði, hvort
ekki yrði plantað í Mógilsárland?
Hvað á að gera gegn meindýr-
unum, og þá m.a. furulúsinni?
Skógræktin væri komin lengra
en grasræktin, enda hefði hún átt
góðan forustumann, Hákon skóg-
ræktarstjóra.
Bjarni Helgason: Ekki hefur ver
ið greint frá þeim gróðurteigum,
sem starfræktir hafa verið víðs
vegar um landið. Óskaði, að ekki
yrði Iegið leng'i á upplýsirigum —
niðurstöðum!
Haukur Ragnarsson vék að at-
riðum, sem komið höfðu fram í
ræðum manna. Greindi frá, að vel
hefði reynzt að taka plöntur upp
snemma og geyma í kæli. Einnig
hefði tekizt að geyma plöntur í
plasti. Þá hefði gefizt vel að planta
í potta.
Stjórnarkosning.
Hákon Guðmundsson og Einar
E. Sæmundsen voru endurkosnir
samhljóða. í varastjórn voru kosn
ir Einar Ágústsson og Daníel
Kristjánsson.
Fundurinn stóð að Laugaskóla
og fór þar mjög vel, bæði um
fundahaldið og fundarmenn.
En móttökur Þingeyinga leiddu
þá einnig í 1 jós, að þeir hafa
einnig skógræktina á hægra armi!
En héraðið sjálft hafði þá einnig
upp á sitthvað að bjóða, svo sem
Uxahver, sem minnti á sinn stóra
bróðui), Geysi í Haukadal. Kom
gosi sínu álíka heitu álíka hátt, en
hafði ekki úthald á við hann, með-
an sá gamii var upp á sitt bezta.
Þá var komið að Grenjaðarstað,
sem stendur með ummerkjum og
hefur safnað til sín þjóðminjum,
svo að þarna er þá eins og tví-
eflt byggðasafn Þingeyinga.
Loks var setin veizla undir for-
sæti Jóhanns Skaftasonar, sýslu-
manns, en Karl Kristjánsson þing
maður Þingeyinga ávarpaði að-
komumenn og fræddi.
Loks er þess að geta, að hið
merka aldna kaupfélag, sem nú
hefur flutt í ný og glæsileg húsa-
kynni, leiddi gestahópinn í gegn-
um sínar deildir allar og aðal
vistarverur. Varð einum gestin-
um að orði að lokinni þessari för,
að hér gæti átt heima nafnið „Mag
azin du Nord“, en það er frægt
verzlunarheiti í höfuðborg okkar
gamla sambandslands.
Ég hef hvergi á landinu séð
jafnmarga og þá jafnframt vöxtu-
lega bæjarskóga eins og í Þing-
eyjarsýslu, enda vantar á að ég
hafi komið í allar byggðir. Og
loks var haldið heim, en Þingey-
ingar kvöddu ekki gesti sína fyrr
en í Vaglaskógi. Sá, sem þessa
frásögn skrásetur, gat ekki orða
bundizt og minntist þess, þegar
hann fyrir rúmum sextíu árum
var með í för ungs fólks frá Akur
eyri I Vaglaskógi og miðaði breyt-
inguna, sem orðin væri á skóg-
inum við það, að þá hefði ekki
orðið að reigja höfuðið aftur á
herðar til þess að ná að sjá upp
í trjátoppana, eins og hann varð
að gera nú, þar sem hann stóð!
Sá, sem þetta ritar, minntist
þess, er hann fyrir nokkrum ár-
um lagði um lágnættið frá Sauð-
árkróki með ísleifi skógarverði til
Akurayrar, en fékk þar ekki rúm
í gestaherbergjum, svo að þegið
var að fylgjast með húsbóndan
um að Vöglum og gista þar, það
sem lifði nætur.
Og nú hugðist maður vera að
kveðja Þingeyinga!
En sú varð ekki raunin. Heldur
var haldið norður Fnjóskadal, sem
nú hefur fengið sínar vegbætur
og það allt til Dalsmynnis, og
þaðan inn Eyjafjörð austanverðan
allt til Svalbarðseyrar, og hefur
Þjóðvegakerfið þarna nýlokið
enn einni lykkju á leið sinni
um okkar blessaða land.
En á þessari leið er frægðar-
setrið Végeirsstaðir, ættaróðal Sig
urðar Sigurðssonar, búnaðarm,-
stjóra, en bróðursynir hans eigend
ur jarðarinnar, eru að gera þenn
an ættargarð að höfuðbóli í skóg-
ræktarbúskap með því að gróður-
setja nytjavið í sem mest af landi
jarðarinnar.
En við slíkan búskap verða ekki
alheimt daglaun að kvöldum.
Fundarstaðurinn.
Sérhver bær á sína sögu! Og
sagan verður sögulegri að Litlu-
Laugum, þegar þær verða að skóla
setri.
En fundarstaðurinn sjálftir, fund
arsalurinn, gjörði betur en að eiga
sögu, hann sagði sögu! i
Efst á öllum fjórum veggjum
fundarsalarins, voru stækkaðar
myndir — allar jafnstórar, af nafn
kunnu fólki þingeyzku!
Og þar kom — að mikið vill
meira-
Þegar í fundarhlé hafði veri?'
gengið með öllum veggjum, or
nöfn og myndir virtar fyrir sér
varð gestinum einum að orði:
„Hugsa sér ef hér væri kornini:
Þorgeir Ljósvetningagoði o>
Ófeigur í Skörðinn.
GJAFABRÉF
rHÁ SUNDLAUQAHSOÓOl
skAlatúhsheimilisims
»ETTA BRÉF ER KVITTUN, EN »6 MIKIU
FREMUR VIDURKENNING FTRIR STUÐN-
ING VID GOTT MÁLEFNI.
GJafabréí sjóðslns eru setd a
skrlfstofu Stryktarfélags vangeflnna
Laugavegl 11, á Tborvaldsensbazar
i Austurstrætl og t bókabúð Æskunn
ar, Kirkjuhvoll
Fréttabréf af Héraði
Tíðarfar hefur verið fremur
stirt hér á Upp-Héraði um nokkurt
skeið. Þann 22. júlí s. 1. gerði hér
ofsaveður af norðri, sem reyndar
landsfrægt er orðið, með rigning-
arslytringi af og til í byggð, en
snjókomu til fjalla. Stóð veður
þetta í fjóra sólarhringa, nærri
samfleytt, og olli margs konar
tjóni, t. d. fauk meira og minna
af heyi á flestum bæjum, þak-
plötur af húsum o. s. frv. Kartöflu-
grös stórskemmdust, urðu víða
nærri svört, en ekkert sá á bygg-
akri Fljótsdælinga á Valþjófsstaða-
nesi, og spáir það vel fyrir korn-
ræktinni hér. Vegirnir um Möðru-
dalsöræfi og Fjarðarheiði urðu ó-
færir vegna snjókomu um tíma,
og varð að ryðja þá. Mjög er
veður sem þetta óvenjulegt svo
snemma sumars, og muna menn
varla annað eins.
Síðan óveður þetta leið, hefur
verið hér ríkjandi norðaustlæg
átt, oft með rigningu og kulda,
stundum hefur jaðrað við
næturfrost. Þó komu nokkrir góðir
þurrkdagar í kringum 14. ágúst,
og núna i rúma viku verið sunnan
átt og hlýindi og ágæt heyskapar-
tíð, sem miklu hefur bjargað.
Sen að iíkum lætur hefur hey-
skapur gengið stirðlega i sumar,
þrátt fyrir mikla grassprettu, og
hey hrakizt. Almennt munu menn
þó hafa náð inn miklu af heyjum,
en misjöfnu að gæðum. Háarvöxt-
ur verður lítill sem enginn vegna
kuldanna, en heyskapur mun þó
treinast fram eftir næsta mánuði.
í skemmtanahaldi er ævinlega
„gróska" á þessum árstíma, og má
í því sambandi minna á tvær vel
heppnaðar skógarsamkomur i Atla
vík, þá seinni um verzlunarmanna-
helgina, en báðar samkomur þessar
voru vínlausar og fóru fram með
menningarbrag. Af þeirri reynslu,
sem komin er af slíku fyrirkomu-
lagi síðan í fyrrasumar og saman-
burði við fyrri Atlavikursamkomur
er sýnt, hvert stefna skal, og flestir
eru sammála um, að hér sé stigið
stórt spor fram á við í samkomu-
málum. Föstudaginn 29. júlí s. 1.
sýndi Leikfélag Reykjavikur leik-
ritið „Sjóleiðin til Bagdad" í
héraðsheimilinu Valaskjálf á Egils
stöðum. Fannst viðstöddum það
góð stund og eftirminnileg, en
allt of fáir sáu sér þó fært að
mæta. Með tilkomu Valaskjálfar
aukast mjög möguleikar á heiiri-
sóknum listafólks, sem flytur gott
og uppbyggilegt efni, og slíkt
héraðsheimili ætti þá ekki síður
að leysa úr læðingi andlega orku
fólksins sjálfs, sem á þetta hús,
og verða alhliða lyftistöng menn-
ingarlífi á Héraði, svo sem til er
ætlazt.
í júní flutti sr. Marinó Kristins-
son prestur í Vallarnesi burt á-
samt fjölskyldu sinni og var settur
prestur á Sauðanesi. Marinó var
mjög vinsæll af sóknarbörnum sín-
um og öllum, sem til hans þekktu,
en hann hefur um langt skeið
þjónað hér á Héraði, bæði Valla-
nesi og Valþjófsstað, en var áður
prestur á ísafirði. Hlýhugur fólks
til prestshjónanna og barna þeirra
kom einkar skírt í ljós, er þeim
var haldið kveðjusamsæti á Iða-
völlum, félagsheimili Vallamanna,
og færðar gjafir.
•ÓH.