Tíminn - 15.09.1966, Blaðsíða 5

FIMMTUDAGITR 15. septcmber 1966
Útgefandi: FRAMSÓKNARIFLOKKURINN
Framkvœmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gíslason. Ritstj.skrifstofur í Eddu-
húsinu, símiar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523. Aðrar skrifstofur,
sími 18300 Áskriftargjald kr. 105.00 á mán. innanlands. — í
lansasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f.
Skömmtunarflokkarnir
Nú er ekki aðeins Morgunblaðið farið að afneita höft-
unum, heldur er Alþýðublaðið byrjað á því líka. íslend
ingar væru búnir að missa kýmnigáfuna, ef þeir gætu
ekki brosað að því, þegar málgagn Emils Jónssonar, sem
hefur verið réttnefndur skömmtunarseðlaráðherrann,
bætist í þennan afneitarahóp!
Þessar afneitanir munu þó lítið duga Mbl. og Alþbl.
Það er flestum enn í minni, að hin víðtækustu innflutn-
ings- og fjárfestingarhöft, sem verið hafa á íslandi,
skömmtunarseðlahöftin á árunum 1947—49, voru sett að
frumkvæði þessara flokka og framkvæmd af þeim. Stjórn
þeirra og kommúnista á árunum 1944—46 hafði komið
fjárhagnum í slíkt öngþveiti, að nauðsynlegt þótti að
skammta hinar brýnustu nauðsynjar á árunum 1947—49.
Viðleitni Mbl. og Alþbl. til að eigna Framsóknarflokkn-
um þessi höft, er með öllu vonlaus. Framsóknárflokkur-
inn var utan ríkisstjórnar, þegar það öngþveiti var skap
að, sem gerði þessi höft afsakanleg. Þingtíðindin geyma
þau ummæli Bjarna Benediktssonar, að búið hafi verið
að bjóða kommúnistum upp á enn róttækari höft áður
en viðræður voru hafnar við Framsóknarflokkinn um
þátttöku í ríkisstjórn 1947.
En haftaferli Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins
lauk ekki með höftunum á árunum 1947—49. Það er
síldinni og erlendum mörkuðum að þakka, að nú eru ekki
innflutnings-, og gjaldeyrishöft. En Sjálfstæðisflokkurinn
og Aiþýðuflokkurinn geta ekki án hafta verið. Þeim
finnst, að þeir þurfi alltaf að vera að skammta. Þess
vegna hafa þeir nú innleitt hin óhagstæðustu höft fyrir
atvinnlivegina, lánsfjárhöft, með því að ,,frysta“, í Seðla
bankanum verulegan hluta sparifjárins, énda þótt lög
Seðlabankans mæli svo fyrir, að það eigi að vera aðalhlut
verk hans að tryggja atvinnuvegunum hæfilegt lánsfé.
Það eru þessi höft, sem standa nú öðru fremur í vegi
þess, að atvinnuvegirnir njóti góðærisins og eflist
[ samræmi við það. Það eru þessi höft, sem leggjast nú
eins og köld og dauð krumla á framtak athafnamanna í
landinu.
Og svo berja forustumenn þessara flokka sér á brjóst og
látast véra á móti höftum! Emhvemtíma hefði verið um
þetta sagt: Heyr á endemi!
Þögn stjórnarblaða
Mbl. og Alþýðublaðið níða nú vinstri stjórnina í einum
kór. En jafnframt keppast þau við að þegja við eftirfar-
andi spurningum Tímans:
Eru erlendu skuldirnar lægri nú en 1958? Er afkoma
atvinnuveganna betri nú er 1958? Eru opinberar álögur
hlutfallslega, lægri nú en 195lp Er kaupmáttur tíma-
kaups verkamanna meiri nú en 1958? Er húsnæðisskort-
urinn minni nú en 1958? Er jaínvægið í byggð landsins
landsins traus’tara nú en 1958?
Fyrir flokka, sem hafa stjórnað landinu í mesta góð-
æri í sögu þess, ætti ekki að vera erfitt að svara þessum
spurningum. ef allt væri með felldu. En bæði Mbl. og
Alþýðublaðið steinþegja við þessum spurningum. Sú
þögn má vera mönnum lærdómsrík. í henni fellst þungur
áfellisdómur sjálfra stjórnarblaðanna um það, hve illa
ríkisstjórninni hefur tekizt að notfæra góðærið til hags
fyrir þjóðina.
TÍMINN
ERLENT YFIRLIT
Lærir Johnson af Ne Win?
Ne Win hefur sannað gildi hlutleysisstefnu í Suðaustur-Asíu.
U THant tók fyrstur manna á móti Ne Win, er hann kom til
Bandaríkjanna í síðastl. viku.
í VIKUNNI, sem leið, fékk
Johnson forseti heimsókn í
Hvíta húsið, sem hann ætti að
hafa lært talsvert af varð-
andi málefni Suðaustur-Asíu.
Gestur hans að þessu sinni var
Ne Win hershöfðingi, sem sein
ustu fjögur árin jiefur farið
með einræðisvald í Burma.
Burma hefur 1200 míkia landa
mæri við Kína og nefur þó
haft sæmilega sambúð við Kín-
verja undanfarin ár. Þetta hef
ur Ne Win tekizt með því að
ve>ra „hlutlausastur allra hinna
hlutlausu leiðtoga í Asíu“, eins
og New York Times komst ný
lega að orði í forust.ugrein.
Fyrst eftir að Né Win kom
til valda í marzmánuði 1962
með því að steypa af stóli
hinni löglega kjörnu stjórn U
Nus, sem verið hafði bæði
g lærimeistari U Thants og Ne
Wins, var það álit flestra vest
rænna blaðamanna, að Ne Win
myndi leiða Burma beint í
fang kommúnista og Kinverja.
í Washington var litið á hann
sem fullkominn fylgisyein
kommúnista- Bandarískir stjórn
málamenn fóru að sætta sig
við þá hugsun, að Burma yrði
bráðlega lýst kommúnistískt.
ÞAÐ VAR heldur ekki óeðli
legt ,þótt þannig væri litið á
málin í Washington, þar sem
löngum hefur ríkt sá andi, að
sá, sem 'ekki er allur með
mér, er allur á móti mér. Að-
farir Ne Wins eftir valdatök
una ,voru ekkert álitlegar, þeg
ar Iitið var á þær frá amer
ískri sjónarhæð. Hann afþakk
aði alla efnahagslega aðstoð
frá Bandaríkjunum og sentíi
alla ráðunauta þeirra heim.
Jafnhliða hafnaði hánn efna-
legri og tæknilegri aðstoð fró
Burma hefur landamæri við
Kína, sem eru 1200 mílna löng.
Það hefur jafnan verið talið að
Thailand myndi fljótt fara
sömu leiðina. ef Kínverjar
næðu Burma á vald sitt. Þá
myndi og aðstaða Indlands
stórversna. Meðfylgjandi upp-
dráttur sýnir ljóslega, hve
mikilvæga herðnararlega þýð.
ingu Burma getur haft sökum
legu sinnar.
öllum öðrum. Hann tók eignar
námi allar eignir útlendinga í
Burma með því að þjóðnýta
verzlunina, bankastarfsemina og
rekstur stórfyrirtækja. Hann
innleiddi stranga ritskoðun og
þjóðnýtti blöðin. Hann neitaði
mánuðum saman að tala við
bandaríska sendiherrann, eins
og undantekningarlaust alla
aðra erlenda sendiherra. Með
því vildi hann árétta hlutleys
isstefnu sína.
Það var ekkerf óeðlilegt, þótt
Bandaríkjaimenn drægju þá á-
lyktun af öllum þessum að
förum Ne Wins að þær væru
upphafið að valdatöku komm
únista í Burma.
NÚ er viðhorfið hins vegar
svo breytt, að Johnson forseti
hefur ekki um langt skeið feng
ið heimsókn í Hvíta húsið, sem
hefur sennilega glatt hann öllu
meira en heimsókn Ne Wins.
Ástæðan er sú, að Banda
ríkjamenn eru að komast á þa
skoðun, að með hinum róttæku
aðgerðum hafi Ne Win raun
verulega stefnt að því að hindra
valdatöku kommúnista í Eurma
og að honum hafi heppnazt
það, a. m. k. fram að þessu
Ástandið var þannig í Burma,
þegar Ne Win braust til valda,
að kommúnistar hefðu getað
'gripið völdin með lítilshattar
aðstoð Kínverja hvenær, sem
þeim hefði þóknazt. Kommún
istar höfðu þá orðið sterk sam
tök í landinu, hin borgaralega
stjórn U Nu var getulítil og
athafnalítil. og hafin var upp-
reisnarstarfsemi ýmsra ætl-
flokka, sem kröfðust sjálf-
stjórnar og jafnve] fulls sjálf
stæðis. Framundan virtist okk
érf annað en upplausn og
stjórnleysi. sem hefði skapað
kommúnistum ákjósanlegt tæki
færi til að gripa völdin-
Þótt margt hafi tekizt mis-
jafnlega hjá Ne Win, eru flest
ir sammála um, að þessi hætta
WIUMIflMmuraiHWlMIW—3TR-~
sé stórum fjarlægari nú en hún
var fyrir fjórum árum síðar.
Þá hafa bæði Bandaríkja-
menn og Bretar uppgötvað það,
að þótt allmiklar eignir amer-
ískra og brezkra auðliringa
væru gerðar upptækar í
Burma, áttu Kínverjar þar
miklu meiri eignir, sem hafa
einnig verið gerðar upptækar
Kínverjar voru hálfgerð yfir-
stétt í Burma, þangað til þessi
eignataka fór fram.
Ne Win hefur sýnt, að það
er hægt að vera í sambýli við
Kínverja, án þess að gerast
leppur þeirra eða vera varinn
amerískum vopnum. Þetta út-
heimtir hins vegar að fylgt sé
algerri hlutleysisstefnu í deil-
um stórveldanna. Það hefur
honum tekizt til þessa. Svo
strangt var hlutleysi hans fyrstu
misserin, a'ð hann talaði yfir-
leitt ekki við erlenda sendi-
herra. í fyrra breytti hann
nokkuð um starfshætti, en þá
fór hann f heimsókn til Peking
og Moskvu. Til þess að halda
jafnvæginu, heimsótti hann
Bandaríkin í ár.
ÞEIRRI SKOÐUN eykst n.ú
mjög fylgi, að vænlegasta leið
in til friðar í Vietnam, sé að
koma á þeirri skipan, sem
tryggir hlutleysi ríkjanna þar.
Bandaríkjamenn margir fallast
á þetta í orði, en hafa enn í
huga þann fyrirvara, að stjórn
in í Suður-Vietnam verði að
aðhyllast áfram svipað efna-
hagskerfi og er í Bandaríkj
unum. Viðræður þeirra Johns
ons og’ Ne Wins hefðu reynzt
gagnlegar ,ef þær hefðu sann
fært þann fyrrnefnda Um það,
að það, sem hentar Banda-
ríkjunum bezt, þarf ekki end
anlega að henta bezt í Víetnam.
í Suðaustur-Asíu er hin sjálf
stæða hlutleysisstefna Ne Wins
vafalítið miklu heppilegri öíl-
um aðilum en leppstefna Kys
marskálks. Þ.Þ. p