Vísir - 03.10.1975, Blaðsíða 7

Visir. Föstudagur 3. október 1975
7
laaaaiaaaBaaaaaaBBBBBBaBaBaaaaaMaBaagaaBamaaaHi
laaBaaBaaBaaBaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaiaaBaaaBaaaai
hótað að koma fleirum i vanda i
stjórnarherbúðunum.
Engum hefur samt svo ég viti
dottið i hug að bendla Indiru
sjálfa né hennar nánustu sam-
starfsmenn við slikt ódæði,
heldur er rætt um óprúttna
hópa neðar i röðum manna
hennar.
Indira dœmd
Eftir þetta lögðu stjórnarand-
stæðingar kapp á að sanna sök á
Indiru sjálfa fyrir misferli i sið-
ustu alrikiskosningum, og dóm-
ur féll henni i gegn. Þar var þó
um litilvæg atriði að ræða miðað
við annað. En sá dómur leiddi til
þess að Indira setti á herlög,
fangelsaði helstu andstæðinga
sina, setti á ritskoðun og hóf að
stjórna sem einræðisherra.
Sannarlega hefur Indira af-
sökun fyrir ráðstöfun sinni þótt
menn greini á hve sú afsökun sé
mikilvæg.
Hún er sú að landið hafi
rambað á barmi byltingar.
Stjórnarandstæðingum hefði
ekki nægt að koma henni sjálfri
frá, þeir hefðu haldið áfram og
reynt að finna einhverja fjöður
á fati þess sem tekið hefði við
stjórnartaumum.
Enginn maður var þess
megnugur að hleypa af stað
byltingu annar en hinn aldni
Jaya Prakash Narayan. En
hann vill ekki taka þátt i venju-
legri borgaralegri stjórn, hann
vill sameina þjóðina i þvi sem
hann kallar „algera byltingu”.
Hann telur að allt vald sé vont,
og fólk spjari sig best þegar það
er látið i friði. Hann vill sem
sagt ekki sterkt miðstjórnar-
vald, og fyrir þvi er búist við að
hans bylting hefði fljótlega farið
útum þúfur.
Marxistar
Nú er það staðreynd að annar
kommúnistaflokkurinn, Marx-
istar (hlynntir kinverskum
kommúnisma) hefur sýnt til-
burði i þá átt að vilja vinna með
Narayan og jafnaðarmönnum
(sem eru helstu fylgismenn
Narayans), og þess vegna telja
ýmsir að hinn vel skípulagði
Marxistaflokkur hefði fljótlega
étið byltingu gamla mannsins
upp til agna og tekið við stjórn-
inni. Narayan er lika orðinn
gamall maður.
Vafalaust hefur Indira hug á
að endurvekja lýðræði og mann-
réttindi. Annað væri geysilegur
álitshnekkir bæði fyrir hana og
Indland á Vesturlöndum, og
indverjar hlusta mjög á það
sem sagt er i Evrópu.
En hún verður þá að láta
hendur standa framúr ermum.
Ef spilling er ekki upprætt og
framtak við áveitur og annað
slikt stóraukið, ef afkoma ekki
skánar, eða a.m.k. hættir að
versna, er hætt við að sami leik-
urinn hefjist á ný: stjórninni
verði fremur álasað fyrir slæm-
an móral en deilt sé við hana um
leiðir.
Viss mannréttindi, einsog til
að mynda skoðana- og
tjáningarfrelsi, eru rótgróin i
indverskri hugsun. Það verður
prófsteinn á stjórnvisku og
framkvæmdalipurð Indiru
hvort lýðræði og mannréttind- '
um verður komið á að nýju.
Ef ekki, er hætt við að
einflokksræði og kommúnistisk
bylting verði á stjórnarfarinu
ánþess nokkur bylting verði a
vefnaði samfélagsins og i hug-
um fólksins — þveröfugt við það
sem gamli maðurinn Narayan
óskar þjóð sinni til handa.
522S22S2SS5S22SS!S22222!5SS"B"BB""5!"!5S!"B,M"B"B"B"B"BB""BBBB“*■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■aaBaBBBBaBaBBBaBBBBBBBBBaaBaBBBBBBBBBBBBaBBBBi
cTVIenningarmál
Góð úrvinnsla á
aðkallandi efni
Stjörnubíó:
Vandamál lifsins (I never
sang for my father)
Leikátjóri: Gilbert Cates
Aðalhlutverk: Melvyn Dougias<
Gene Hackman, Dorothy
Stickney, Estelle Parson.
Bandarisk.
Þegar góður leikur, athyglis-
vert efni og vönduð efnismeð-
ferð fara saman, er verulega
ánægjulegt að sitja i áhorfenda-
sal kvikmyndahúss. Athyglin
vakir og uppíifun myndarinnar
gefur áhorfandanum eitthvað áf
efni sinu, þannig að hann er
breyttur maður þegar sýningu
er lokið. Honum hefur bæst ný
reynsla, ný þekking eða stað-
festing og skýring á áður feng-
inni þekkingu. Væntanlega er
hann heldur betri maður, skiln-
ingsrikari og viðsýnni.
Kvikmyndin „Vandamál llfs-
ins”, sem Stjörnubió hefur nú til
sýninga, er einmitt slik. Sögu-
Faðirinn (Melvyn Dougias)
virðist I fljótu bragði valdur
_að vandkvæðum fjöiskyld-
unnar. Þegar til kemur á
sonurinn (Gene Hackman)
þó ef til vill ekki slður sök á
og ef til vill eru báðir jafn
saklausir.
þráður hennar felur að visu ekki
I sér miklar likamlegar svift-
ingar og spenna myndarinnar
er ekki af þvi tagi sem við eig-
um að venjast. Engu að siður er
myndin viðburðarik og á sinn
máta spennandi, þvi i henni er
hvergi að finna dauðan punkt.
„Hasar” er ekki að finna I henni
og þeir sem vilja sjá blóð og
bardaga ættu að halda sig I
hæfilegri fjarlægð en hinir sem
sjá vilja mannlegt Hf og mann-
leg vandamál I nekt sinni, eru
hvergi betur geymdir en einmitt
i Stjörnubiói nú.
Kynslóðabilið
Kvikmynd þessi fjallar um
kynslóðabilið frá sjónarhóli,
sem sjaldan er horft af. I henni
eru allar klysjur og fyrirfram
merktir áfangar látnir lönd og
leið en þess i stað grafist fyrir
um vandamál I sambúð tveggja
kynslóða þegar þau komast I
brennipunkt.
Þegar rætt er um kynslóðabil
er i flestum tilvikum átt við
vandkvæði foreldra og
unglinga. Þvi hefur ekki verið
gefinn verulegur gaumur, að
þótt unglingarnir vaxi úr grasi,
giftist og flytjist að heiman frá
foreldrum, þá er ekki tryg'gt að
vandamálin hjaðni eða hverfi.
Kynslóðabilið er ekki hægt að
merkja inn á landakort, þvl það
fylgir hvorki dölum né fjalls-
brúnum. Það er ákveöinn þáttur
i sambúðarvandamálum nútim-
ans og einskorðast þvi ekki við
neitt timabil i sögu hvers ein-
staklings.
Kynslóðabilið getur verið jafn
djúpt milli fimmtugs sonar og
áttræðs föður, eins og milli
fimmtán ára sonar og fertugs
föður.
Hatur eða
leit að ást.
t myndinni er einnig farið
höndum um fleiri vandamál
mannsins. Hatur sonarins verð-
ur stökkpallur i leit að orsökum
ástleysis og leitað er skýringa á
þvi hvers vegna samband for-
eldra og barna er svo oft dæmt
til að verða báðum aðilum til
eymsla.
Faðirinn hataði föður sinn og
þvi hlýtur hann að hatast af syn-
inum. Þau forlög eru fyrirfram
sett og þeim hlýtur hann að
beygja sig fyrir. Viðhorf hans
festa einnig rætur I huga sinar-
ins, sem siðan lifir allt sitt lif
með kvalda samvisku vegna
þess sem honum var áskapað.
Leit þeirra hvort um sig hefur
einungis uppskorið þeim hatur
og illsku. Þó var það ást sem
þeir leituðu að.
Ellin eilifa
Það, sem myndin skilur
sterkast eftir sig, er þó ekki
Imynd kynslóðabilsins. Hún
fjallar um það á þann veg, að j
þau vandamál, sem virðast
skapa bilið, standa áhorfandan-
um fyrir hugsjónum sem sér-
stæð og afmörkuð.
Ellin er eitt þeirra. Þessi timi
mannsins, þegar hann breytist
úr virkum og vel metnum þátt-
takanda I lifinu I bagga, sem
iþyngir umhverfi sinu. Myndin
bendir á hvert leið baggans
liggur og hver forlög biða hans I
nútima þjóðfélagi.
Sú bending er þörf.
Sjón er sögu rikari
Það er þó ekki vert að rekja
mynd þessa nánar, þótt óneitan-
lega hún gefi tilefni til. Þar er
nær að hver sjái og dæmi fyrir
sig. Full ástæða er þó til að
itreka fyrri hvatningu til kvik-
myndaunnenda og annarra
þeirra er áhuga kunna að hafa,
að þeir sjái mynd þessa. Þar er
á ferðinni verulega vel gerð
Sonur og dóttir (Estelle,
Parson) ræða um föður sinn.
Þau greinir á I orði en I raun
vilja bæði losna við þau
óþægindi að hugsa um hann i
ellinni.
mynd um vandamál, sem eru I
brennipunkti i dag. Vandamál
þessi eru og svo viðtæk, að
brennipunkturinn meiðir og
undan honum sviður.
Þess utan er myndin svo
reglulega vel leikin. Sérstak-
lega er Douglas góður I hlut-
verki föðurins, en Hackman,
Stickney og Parson skila sinum
hlutverkum einnig með mikilli
prýði.
—HV
KVIKMYNDIR
Halldór Valdimarsson
Sonurinn, sem er ekkill, vill kvænast aftur og kynnir hann verðandi
eiginkonu fyrir föður slnum. Henni finnst gamli maðurinn athyglis-
verður en það breytir ekki afstöðu sonar hans.
cTVfenningarmál