Vísir - 04.10.1975, Side 4

4
Vísir. Laugardagur 4. október 1975
KIRKJAN O G ÞJÓÐIST
FORNARLIF OG
FELAGSSTARF
Hver sem reynir aö ávinna lif
sitt mun týna þvl, en hver sem
týnir því mun varðveita þaö.
LUkasarguðspj. 17.33.
Þeir eru sjálfsagt ófáir, sem
finnst þessi orð Drottins vera
nokkuð fjarstæðukennd og erfitt
að heimfæra þau til sin og
sinnar reynslu. Hvernig getur
maðurinn áunnið lif sitt með þvi
að týna þvi? Og er þetta ekki
ósamræmi og andstöðu við
mannlega viðleitni og lifs-
stefnu? Erum við ekki alla daga
að reyna að tryggja hag okkar i
keppninni um lifsgæðin? Jú,
vissulega. En þegar dýpra er
skoðaö og við hyggjum betur að,
kemur i ljós, að hi sönnu verð-
mæti eru ekki það, sem við öfl-
um og eignum okkur heldur það,
sem viö gefum og gerum fyrir
aðra. „Sælla er að gefa en
þiggja,” segir i heil. ritningu.
Þá staöreynd hafa margir látið
sannast á sjálfum sér fundið ilm
þeirra gjafa i samskiptum sin-
um við aðra. — Fórnarlundin er
meðal þeirra dyggða, sem
okkur eru mest og best innrærr-
ar i kristindómnum: Gef þeim,
sem biður þig. — Elskið óvini
yðar.... eru alkunnar setningar
Ur Fjallræðunni?
Og svo vitnað sé til eins af
skáldum okkar, sem vissi vel
hvað það var að vera rikur og
hafa allsnægtir. Siðasta ljóðið i
Hvömmum Einars Benedikts-
sonar — Hnattasund — orti
skáldið ,,á litilli stundu, þvi að
þá vantaði á seinustu blaðsið-
una i bókinni.” Annað erindið i
þvi kvæði er þannig:
Dularlögsemur stjarnastjórnin
meðstránga dóma i eiginsök.
Skammvinnaævi þU verst i vök
þitt verðmæti gegnum lifið er
fórnin.
En til þess veit eilifðin alein
rök.
En hvort sem þessi rök eru
öðrum augljós eða dulin, eru
þau jafn sönn og traust fýrir þvi.
Þau eru rök reynslunnar, þeirr-
ar reyndlu, að heilbrigði og
hamingju lifsins byggir hver
einstaklingur einungis á
kærleiksrikri þjónustu við aðra,
sem kostar hann oft baráttu við
eigingjarnar hvatir og sjálfs-
elskutilhneigingar. Þessi þjón-
usta við aðra, þessi fórn — þessi
sjálfsagi er honum ekki i blóð
borinn, ekki eðlislægur ef svo
mætti segja — heldur verður
hann að yfirvinna sjálfan sig til
að sýna hann i verki — auðsýna
hann öðrum i stað þess að fylla
lif sitt fyrst og fremst um-
hugsuninni um eigin hag, um
það eitt hversu hann getur kom-
istfram hjá erfiðleikum og notið
sem mestra lifsþæginda. Það er
viö þessaii lifsstefnu, lifsstefnu
eigingirninnar, sem verið er að
varavið í þeim orðum Drottins
vors,sem eru yfirskrift þessara
húgleiðinga. Þau virðast við
fyrstu sýn vera öfgar og fjar-
stæöa ein: Hver sá sem hefur
fundiö lif sitt mun týna þvi, en
hver sem hefur-týnt lifi sinu min
vegna mun finna það — - - -
Já, sannarlega virðist það
vera fjarstætt allri skynsam-
legri viðleitni að týna lifi sinu til
þess aö ávinna það. — En samt
er þetta einmitt svo. I þeirri við-
leitni að vinna fyrir aðra og með
öörum til að auðga lif þeirra og
fegra, finnur maður sinn unað
og sina hamingju enda þótt
maður þurfi að fórna fyrir það
þvi, em i fljótu bragði, og i
heimsins augum virðist vera
ávinningur fyrireinstaklinginn.
Singirni og sérhyggja frá sam-
félagi sinu, verður einmana og
oft einn á kaldi braut — enda
þótt efni séu nóg og aðstaða góð
til að veita sér lystisemdir og
lifsþægindi. — SU hlýja, sem
maðurinn eignast i annarra
hjörtum fyrir fómfUst félags-
starf verður honum heilla-
drýgra skjól i vetrarhriðum
ævinnar heldur en aliur sá garð-
ur efna og auðs, sem hann fær
hlaðiðkringum sig. — Slik dæmi
Ur lifinu hefur JesUs eflaust haft
I huga þegar hann talar um aö
týna lifi sinu við það að reyna að
ávinna það og svo hina andstæð-
una að finna fyllingu lifsins og
fegurð þess við það að gleyma
eigin hagsmunum I starfinu
fyrir aðra.
Sumir kunna að hugsa að
hlutverk fórnfúsrar félags-
hyggju sé aðeins fyrir stór-
mennin, sem hafa velt björgum
Ur götu mannkynsins með sina
göfuga ævistarfi. — En slikt er
misskilningur. Þetta er hlut-
verk okkar allra, ekki aðeins
vegna náungans, sem við erum
að vinna fyrir heldur vegna
sjálfra okkar, andlegrar heil-
brigöi okkar og hamingju, sem
er undir þvi komin hvernig and-
legt umhverfi við sköpum okk-
ur, en ekki hinu hvernig við
tryggjum hag okkar á heimsins
mælikvarða.
— 0 —
Vordag einn, fyrir meira en
öld, lá ungur bóndi i rUmi sinu
inni í baðstofunni á bænum
Hallgilsstöðum i Fnjóskadal.
Hann var veikur. En hann undi
illa rUmlegunni, sem von var.
Hann var að hefja búskap og
þurfti að byggja upp flest hUs á
jörð sinni og hann hafði tekið að
sér smiði nýrrar kirkju I sókn
sinni. — Og til þess að stytta
tlmann og lina óþreyjuna tekur
hann sér penna i hönd og fer aö
skrifa hugvekju til sveitunga
sinna um gildi samtaka og
félagsstarfs. Og þegar hann
kemst á fætur kveður hann þá
saman til fundar til að stofna
félag til að efla gegn og framför
i Fnjóskadal. — 1 þeirri ræðu
eru m.a. þessar eftirtektar-
verðu setningar:
„Lif okkar er stutt, það er
ekki svo lengi sem við lifum hér,
og er þá ekki ánægjulegra að
hyggja til baka og sjá að maður
hefir gert eitthvert gagn og var-
ið nokkrum dögum, peningum '
og ómökum til að styðja að ann-
arra gagni og framförum, held-
ur en sjá að allur timinn hefir
gengið I það að strita sér, á sinu
heimili, að miklu leyti Ut Ur
mannlegu félagi og hafa þó
varla haft nauðsynjar sinar,
eður fyrir þeim, sem best geng-
ur, að þeir skilja eftir nokkra
skildinga handa erfingjum sin-
um. En við þurfum ekkimikinn
tima peninga eðaur ómök til
þess að gera hver öðrum gagn.
Það er eindreginn vilji sem
mestu ræður.sem mestu kvem-
ur til leiðar og aftur að áform
okkar stefni i rétta átt.-
Er það ákvörðun lífs vors, að
hver skuli einungis vinna að
sinu gagni og Ut af fyrir sig. Eð-
ur er það eigi fremur, að vér sé-
um settir hér I samvinnu og til
að efla hver annars gagn?” - - - -
Ungi bóndinn sem skrifaði
þessi oröátti fáa sina lika i þvi
að vinna og efla fórnfUst félags-
starf i þágu meðbræðra sinna og
málleysingja. Þetta var
Tryggvi Gunnarsson. Þótt við
komumst ekki i námunda við
hann i þvi að vinna fyrir aðra,
ber okkur öllum að taka hinni
látlausu hvatningu hans, þvi að
enn hefur engum fölskva slegið
á þá hugsjón að hagsæld manna
verði best borgið með samstarfi
þar sem hver eflir sitt eigið
gagn með þvi að stuðla að vel-
gengni annarra. -
Til þess styrki okkur góður
Guð. -
Það er að fylgja i verki hvatn-
ingu ferlsarans að ávinna li'f sitt
með þvi að gleyma eigin hag og
eigin áhyggjum I góðu og göfugu
starfi með öðrum og fyrir ðara.
Númerataflan
Hvað á að syngja? spyrja margir sjálfa sig, þegar þeir koma i
kirkju. Og um leið verður þeim litiö upp á númeratöfluna þar sem
. sálmanúmerin — aö jafnaði fimm —blasa við uppi á veggnum.
Númeratöflurnar hafa verið — og eru raunar enn — af ýmissi
stærð og gerö — allt frá svörtu reikningsspjaldi, sem skrifað er á
meö krit, til þess aö vera fagurlega útskornir gripir til verulegrar
prýði i helgidómnum.
Hér á Kirkjusiðunni I dag birtist mynd af gamalli númeratöflu.
Hún er einföld smiö, látlaus að allri gerð. Útskurðurinn setur á
hana viðfeildinn svip.
Flöturinn er með 10x10 holum eða götum. í þau voru fest sálma
númerin, hvernig sem þau hafa nú litið. Um þaö verður ekki sagt.
Þau munu cngin vera til.
Meöan tafia þessi var I notkun, var hún I kirkjunni á Staö I Grinda-
1 vlk. Nú er hún á Þjóðminjasafni. Þar ber hún safnsnúmerið 7478. En
sú tala á vitaniega ekkert skylt viö númer þeirra sáima sem Grind-
víkingar sungu I Staðarkirkju á slnum tlma!
FRÆKORN
Helgirún og heiðurs-
merki.
Mér er sérstaklega fyrir
bamsminni ein tegund erfi-
ljóöageröar, sem hann tamdi
sér I Odda. Menn voru alltaf að
biðja hann að yrkja eftir ástvini.
Og það kom oft fyrir, þegar
komið var með lik til greftrunar
i Odda kirkjugarði og fátækir
áttu i hlut, sem vildu fá Urlausn
eins og hinir, að hann klippti Ut
Ur pappirsörk dálitinn, laglegan
kross, skrifaði svo á þennan
pappirskross stutta grafskrift
með vel viðeigandi stuttu
saknaðarstefi og limdi krossinn
framantil á lfkkistulokið. Þessi
hugulsemi hans var hjartanleg
a vel þegin, — þvi kistan var
venjulega fátækleg og laus við
UtflUr ogsorglega svört, en hviti
krossinn með visunni á lokinu
prýddi vel sem bæði helgirUn og
heiðurSmerki.
Ofanritað er kafli Ur grein eft-
ir Steingrlm lækni Matthiasson,
sem hann skrifaði i Eimreiðina
árið 1931 og hann nefndi: ,,1
eftirleit kvæða og bréfa föður
mins.”
Sáttfýsin
Ef þU ert að bera gáfu þina
fram á altarið, og þU minnist
þess þar, að bróðir þinn hefur
eitthvað á móti þér, þá skil gáfu
þina þar eftir fyrir framan
altarið og far burt, sæstu fyrst
við bróður þinn og kom sfðan og
ber fram gáfu þina.
Matth. 5, 23-24
Kristur er hinn sami.
Það, sem fyrst og fremst er
tilgangur alls kristnihalds og
kirkju, er að boða þjóðunum
Krist, ekki eins og þeim sjálfum
gott þykir þá og þá, heldur Krist
sjálfan eins og vér getum með
besta móti vitað að hann var, en
til þess þurfum vér margþætta
sögurannsókn
Eimreiðin 1929
Kvöldbæn
Gef þU heimi frelsi og frið
fapir minn, þess heitt ég bið.
Láttu kærleik, samUÖ manna,
sigra og verma hjörtu manna.
Helgir englar huliösvörð
haldi um vora fósturjörð.
Besti faðir, blessun þina
breið þU yfir hvilu mina.
Hannes J. MagnUsson
Notið vel dagana.
„Notið vel dagana, sem ykkur
gefast. Þeir koma aldrei aftur.
„Kenn oss að telja dagavora, að
vér öðlumst viturt hjarta”,
stendur i helgum fræðum. Hug-
leiðið þau orð. Þau geyma mik-
inn sannleika. Við getum lika
vikið þessum orðum örlitið við
án teljandi merkingarröskunar
ogsagt : „Kenn oss að nota daga
vora, nota þá rétt, okkur sjálf-
um og öðrum til hags, heilla og
blessunar”.
(OrræðuSv. P. skólastjóra
á Akureyri við
skólasetningu I haust.)
Nám og námstimi.
Námsárangur stendur ekki
alltaf i réttu hlutvalli við tölu
kennslustunda eða skólaára,
heldur er hann árangur af með-
fæddum námshæfileikum,
ástundun og dugnaði. En góður
námsárangur er ekki heldur
sama og menning. Menning er
meira, hUn er meðfæddur
manndómur, studdur siðgæði og
þekkingu. SliTit fæst ekki með
þvi að lengja skólaskylduna.
(Or viðtali E ,M. fyrrv.
rektors i Kirkjuritinu
1967)