Tíminn - 26.10.1966, Blaðsíða 7

MBÐVIKUDAGUR 26. októfcer 1966
ÞINGFRETTIR
TÍMINN
ÞINGFRETTIR
AFLA VERDUR VIDURKENN-
INGAR A
SLANDS
TIL LANDGRUNNSINS ALLS
Ólafur Jóhannesson flytur ásamt
Jóni Skaftasyni, Helga Bergs,
Ingvari Gíslasyni og Eysteini
Jónssyni tillögu til þingsálykt
unar um að kosin verði á Alþingi
7 manna nefnd til að vinna ásamt
ríkisstjórninni að því að afla við-
urkenningar á rétti íslands til
landgrunnsins, svo sem stefnt var
að með Iögunum um vísindalega
verndun fiskhniða landgrunnsins,
frá 1948, sbr. ályktun Alþingis
frá 5. maí 1959 og yfirlýsingu rik-
isstjórnarinnar nr. 4 frá 1961.
í greinargerð með tillögunni
segja flutningsmenn:
Lögin um vísindalega vernd
un fiskimiða landgrunnsins, nr.
44/1948, _ byggjast á þeirri hugs-
un, að íslendingar eigi rétt til
landgrunnsins alls og að þeir fari
þar með fulla lögsögu og yfirráð.
Ilafa reglugerðir um útfærslu
landhelginnar verið settar með
skírskotun til þeirra laga, svo sem
kunnugt er. En þó að það sé_ sjálf
sagt réttiætismál í augum íslend
inga, að iandgrunnið með öllum
þess gögnum og gæðum, þar með
talin fiskimið á landgrunninu, til-
heyri íslandi, hefur sú regla, að
strandríki hafi einkarétt til fiski-
miða landgrunns þess, ekki enn
náð viðurkenningu sem þjóðréttar
regla. Það hefur Alþingi verið
ljóst. Hinn 5. maí 1959 samþykkti
Alþingi svohljóðandi þingsálykt
un um landhelgismál:
„Alþingi ályktar að mótmæla
harðlega brotum þeim á íslenrkri
fiskveiðilöggjöf, sem brerk stjórn
arvöld hafa efnt til með stöðugum
ofbeldisaðgerðum brerkra her-
skipa innan íslenrkrar fiskveiði-
landhelgi, nú nýlega hvað eftir
annað, jafnvel innan fjögurra
mílna landhelginnar frá 1952. Þar
sem þvílíkar aðgerðir eru augljós-
lega ætlaðar til að knýja íslend-
inga til undanhalds, lýsir Alþingi
því yfir, að það telur ísland eiga
ótvíræðan rétt til 13 mílna fisk-
veiðilandhelgi, að afla beri viður
kenningar á rétti þess til land-
grunnsins alls, svo sem stefnt var
að með lögunum um vísindalega
verndun fiskimiða landgrunnsins,
frá 1948, og að ekki komi til mála
minni fiskveiðilandhelgi en 12 míl
ur frá grunnlínum umhverfis land
ið.“
Þessi þingsályktunartillaga var
Tillaga Framsóknarmanna og skipulagðar og markvissar
aðgerðir til að afla rétti íslands til nýtingar og verndar
fiskimiða landgrunnsins
flutt af utanríkismálanefnd og ' ^™“~rsnBUr
sam])ykkt samhljóða á Alþingi.
Eins og Ijóst er af henni, telur
Alþingi, að ísland eigi ótvíræðan
rétt til 12 mílna fiskveiðilandhelgi
þ.e., að sú landhelgisráðstöfun,
sé í fulíu samræmi við þjóðrétt-
arreglur svo sem nú mun raunar
almennt viðurkennt. En jafn-
framt lýsir Alþingi yfir þeim vilja
sínum, „að afla beri viðurkenn-
ingar á rétti þess til landgrunns-
ins alis, svo sem stefnt var að
með lögunum um vísindalega
verndun fiskimiða landgrunnsins,
frá 1948.“ í þessari viljayfiriýs-
ingu Alþingis felst auðvitað áskor-
un til ríkisstjórnarinnar um að
reyna að afla þeirrar viðurkenn-
ingar.
í samningnum við Breta, um
lausn fiskveiðideilunnar frá 1961,
sbr. auglýsingu m\ 4/1961, segir
svo: „Ríkisstjórn fslands mun
halda áfram að vinna að fram-
kvæmd ályktunar Alþingis frá 5.
maí 1959 varðandi útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar við fsland, en
mun tilkynna ríkisstjórn Bret-
lands slíka útfærslu með sex mán-
aða fyrirvara, og rísi ágreiningur
um slíka útfærslu, skal honum,
ef annað hvor aðili óskar, skot-
ið til Alþjóðadómstólsins."
Hér áskilja Íslendingar að vísu
rétt til einhliða útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar, hvort heldur er , ,,
til landgrunnsins alls eða tiltek- iln®ar natturuauðlmda þar.
inna svæða þess, svo sem stefnt i-----------------------------
var að með ályktun Alþingis frá I
5. maí 1959, og landgrunnslögun-i
um frá 1948 en báðir samnings-'
aðilar skuldbinda sig til að hlíta i
úrskurði Alþjóðadómstólsins um |
lögmæti útfærslunnar, ef til ágrein |
ings skyldi um hana korna.
Ljóst er af þessu, að möguleikj
ar íslendinga til frekari land-
helgisútfærslu og til friðunarað-
gerða á landgrunninu eru mjög
komnir undir því, hver þróun þjóð
réttarreglna verður á þessu sviði.
Skipti því miklu, að fylgzt sé sem
allra bezt með réttarþróuninni í
Ólafur Jóhannesson
þessum efnum og reynt sé með
öllum tiltækum ráðum að
stuðla að hagstæðri réttarþró-
un. En á því leikur enginn vafi,
að á undanförnum árum hefur
þróun þjóðréttarreglna um land
helgi verið okkur fslendingum hag
stæð bæði um víðáttu eiginlegr-
ar fiskveiðilandhelgi og um rétt
ríkja yfir landgrunninu, en nú
mun viðurkenndur umráðaréttur
rikja yfir hafsbotninum
á landgrunninu, hvort heldur
er til rannsókna eða nýt-
Hitt
er einnig víst, að með staðfastri
baráttu sinni í landhelgismálinu
áttu fslendingar drjúgan þátt í
þeirri þróun.
Þó að mikið hafi áunnizt með
útfærsíu landhelginnar, fer því
fjarri, að framtíðarhagsmunum ís
lenzku þjóðarinnar á því sviði sé
þar með fullnægt. Þar er ekki full
ur sigur unninn, fyrr en viður-
kenndur hefur verið réttur þjóðar-
innar yfir fiskimiðum landgrunns
ins, svo að hún geti sett þær
reglur um fiskveiðar þar og frið
unaraðgerðir, sem þönf er á til
verndunar fiskstöfnum og varn-
ar gegn ofveiði. En það mun nú
samdóma álit allra, sem gerzt
þekikja til að veiði á uppeldis-
stöðvum fiskstofnanna á land
grunninu utan núgildandi land
helgislínu, gangi langt úr hófi
fram. Er þar mikil og alvarleg
hætta á ferð, jafnvel svo að lífs-
hagsmunnir þjóðarinnar eru í
húfi. Nútíma veiðitækni hefur stór
aukið þá hættu, Rannsóknir
munu sýna, að íslendingar veiða
ekki nema örlítið brot af þeim
ungfiski, sem þar er um að ræða.
Það er því orðin brýn og að-
kallandi þörf framkvæmda á grund
velli ályktunar Alþingis frá 5.
maí 1959, sbr. yfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar í auglýsingu nr.
4/1961. Það þarf að tryggja fs-
landi fulla lögsögu yfir landgrunn
inu. Undirbúning þess máls þarf
að hefja sem skjótast. Ákvarðanir
í því máli þarf að undirbúa vand-
lega og á svipaðan hátt og land-
helgisútfærslan var undirbúin á sin
um tíma. Setja þarf kunnáttumenn
til að kynna sér mál þessi ÖU
og réttarþróunina sem rækilegast
svo og til að kynna öðrum þjóð-
um málstað fslands og stuðla
með öllum tiltækum úrræðum að
þeirri réttarþróun, sem stefnt er
að með framangreindri Alþingis-
ályktun. Það er þjóðarnauðsyn, að
um mál þetta og allar ákvarðan-
ir sé sem allra mest samstaða
stjórnmálaflokkanna og þjóðar-
innar allrar. Framgangur máls-
ins er ekki hvað sízt undir því
kominn, að um það og þær leið-
ir, sem ákveðið verður að fara,
skapist fullur einhngur innan
lands- Þess vegna er hér lagt til,
að Alþingi kjósi 7 manna nefnd
til þess að hafa forystu í þessu
máli ásamt rítósstjórninni. Með
því er bezt tryggð samstaða. AHar
framkvæmdir verða, eins og áður
er sagt, að byggjast á vandlegum
undirbúningi. Það þarf að^ leggja
höfuðáherzlu á sérstöðu fslands,
í þessu máli. Það þarf að safna
saman og hafa tiltæk öll
rök fyrir málstað íslands,
hvort heldur eru siðferðislegs,
sögulegs, efnahagslegs eða laga
legs eðlis. En höfuðatriðið er, að
eins og málum nú er komið, þolir
það enga bið, að þegar í stað sé
farið að vinna að því með festu
og á skipulegan hátt að tryggja
fslandi fulla Iögsögu yfir land-
grunninu, svo sem stefnt var að
með þingsályktuninni frá 1959,
og landgrunnslögunum frá 1948.
Þess vegna er þessi þingsálykt’
unartillaga flutt.
Sumarheimili kaupstaða-
barna í sveit
★★ l’ingmenn Norðurlands vestra hafa lagt fram fyrirspurn til sjávar
útvegsmálaráðherra svohljóðandi: Hvað er að frétta af rannsókn þeirri
sem samkvæmt ályktun Alþingis var hafin 1965 á því, hvort tímabært
sé að byggja lýsisherzluverksmiðju hér á landi?
★★ Ingólfur Jónsson mælti fyrir frumvarpi um lax og silungsveiði.
Frumvarp þetta var einnig flutt á síðasta þingi en varð ekki útrætt.
Skúli Guðmundsson beindi ábendingum til nefndar um atluigun á
ákvæði frumvarpsins um upptöku réttinda landeigenda, er iand eiga að
sió í námunda laxveiðiáa. Einhverjar bætur yrði að ætla þessum mönn
um, en hvergi væri minnzt á það í frumvarpinu.
★★ Ingólfur Jónsson deildi lengi á Alþingi í gær við Hannibal Valdi-
marsson og Eðvarðs Sigurðsson um bráðabirgðalögin til lausnar deilu
framreiðslumanna við veitingahúsaeigendur í sumar.
Einar Ágústsson, Sigurvin Ein
arsson og Ingvar Gíslason flytja
þingsályktunartillögu um sumar
heimili kaupstaðabarna í sveit.
Tillagan er svohljóðandi:
og skal hann vera formaður nefnd
arinnar.
Nefndin skili áliti fyrir næsta
reglulegt Alþingi.
Kostnaður af störfum nefndar
Aiþingi ályktar að fela ríkis-! innar greiðist úr ríkissjóði.
stjórninni að skipa fimm manna
milliþinganefnd til þess að gera
tiHögur um stofnun sumarheim-
ila í sveitum fyrir börn úr kaup-
stöðum og kauptúnum.
Skal að því stefnt, að á slík-
um sumarheimilum hafi börnin við
fangsefni, er geti orðið þeim að
sem mestum andlegum og líkam
legum þroska, þ.á.m. ræktunar-
störf, gæzla húsdýra og umgengni
við þau.
Nefndin skal hafa samráð við
borgarstjórn Reykjavíkur, bæj-
arstjórnir kaupstaða, sveitar-
stjórnir kauptúnahreppa og barna
verndarráð íslands.
Ráðherra skipar fjóra nefnd’ar
menn eftir tilnefningu þingflokk
anna, einn frá hverjum, en fimmta
nefndarmanninn án tilnefningar,
I greinargerð segir:
Það var lengi háttur kaupstaða
búa að koma börnum sínum í
sumardvöl á sveitaheimili. Var
það eftirsóknarvert og þótti hollt
og þroskavænlegt fyrir bömin.
Nú er öldin önnur, hvað snert-
ir möguleika á slíkri sumardvöl
fyrir börn í sveit. Því veldur hin
mikla fólksfækkun, sem orðið hef
ur á svo að segja hverju einasta
sveitaheimili. Þar er ekki lengur
sá vinnukraftur innanhúss, sem
með þarf til að sinna þörfum
aðkomubarna. Þörfin fyrir sumar-
dvöl kaupstaðabarna í svéit er þó
ekki minni en áður, þvert á móti
vex hún óðfluga með fólksflutn
ingum til þéttbýlisins. Ýmis fé-
lagasamtök í landinu hafa á virð-
ingarverðan hátt leitazt við að
bæta nokkuð úr þessari þörf, og
á vegum Reykjavíkurborgar hef
ur verið starfræktur vinnuskóli,
sem innt hefur af hendi ágætt
starf, en þetta hvort tveggja leys
ir ekki nema að mjög takmörk-
uðu leyti það viðfangsefni, sem
hér um ræðir.
Af þessu hefur það leitt, að for
eldrar í kaupstöðum nafa neyðzt
til að koma börnum sínum á
barnaskólaaldri til starfa á hin-
um almenna vinnumarkaði ,þegar
ekki er um skólagöngu þeirra að
ræða. Eru mörg dæmi þess, að
börn hafa verið sett til þeirra
starfa, sem ekki verða talin þeim
holl eða hættulaus, hvorki andlega
né líkamlega.
Hér er tvöföld hætta á ferðum.
Annars vegar sú, að kaupstaða-
börn missa af þeim skóla, sem
sveitin og sveitalífið hefur verið
börnum landsins, hins vegar ráð-
ast þau til þeirra starfa við sjáv-
arsíðuna, sem jafnvel geta verið
þeim viðsjárverð, eða þau hafa
engin sérstök viðfangsefni við að
fást.
Framhald á bls. 15.