Tíminn - 12.11.1966, Blaðsíða 5

LAUGARDAGUR 12. nóvember 1966
Útgefandi: FRAMSÓKNARiFLOKKURIMN
Framkvœmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: pðrarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar- Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gíslason Ritstj.skrifstofur ' Bddu
húsinu, símar 18300—18305, Skrifstofur: Bankastrætl < Aí-
greiðslusími 12323. Auglýsingasimi 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300 Áskriftargjald kr 105.00 á mán innanlands — t
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f.
Jörð og ríki
Jarðir landsins eru veigamikill hluti af stofnsjóði
þjóðarinnar. Verð þeirra og gildi er varhugavert að meta
eftir fjárgengisstundum hverrar líðandi stundar, eða láta
sveiflur á markaði dagsins ráða kaupverði þeirra. Gildi
þeirra verður að vega á aðrar metaskálar. Á þeim tím-
um, er straumurinn liggur mjög úr sveitum landsins til
þéttbýlis, fer svo, að jarðir og mannvirki þar sæta óeðli-
lega lágu sölugengi, og fást þá engan veginn aftur þau
verðmæti, sem lögð hafa verið í umbætur þar, einkum
ef jörðin er ekki talin nógu vel í sveit sett að mati sam-
tímans. Stundum verða þessar eignir lítt seljanlegar, og
fólk, sem verður að hætta þar búskap til dæmis vegna
aldurs eða heilsubrests getur ekki komið þessum eignum
sínum í réttmætt verð, og er þannig bundið í báða skó.
Þessi staðreynd dregur og mjög úr mönnum við að
leggja fjármuni sína í umbætur á jörðum sem vonlegt
er, þar sem menn mega búast við að geta ekki fengið
þessi verðmæti endurgreidd til annarra nota ,jafnvel þó
að þeim liggi lífið á að breyta til. Þetta eitt hlýtur að
vera dragbítur á eðlilega uppbyggingu og umbætur.
En auk þess hljóta jarðir landsins að hafa allt annað
verðgildi fyrir ríkið en fólk, sem býr þar hluta úr ævi,
því að tímarnir eru sífellt að breytast, og stofnsjóður
varanlegra verðmæta heldur ætíð gildi sínu. Það er sjálf
sögð stefna. að sem flestir bændur eigi ábýlisjarðir sín-
ar, en ríkið á að tryggja, að þær og umbætur á þeim haldi
gildi sínu, af því að þjóðinni allri er það lífsnauðsyn,
að umbótabúskapur sé rekinn þar. Ef hinn frjálsi mark-
aður tryggir þetta ekki, á jarðabanki ríkisins að kaupa
jarðirnar og hafa síðan til reiðu til framtíðarnytja-
Lög og reglur um jarðakaup rfkisins eru með öllu úr-
elt til þess að mæta þessu nýja viðhorfi, og þess vegna
hafa þrír þingmenn Framsóknarflokksins, Helgi Bergs,
Ólafur Jóhannesson og Ágúst Þorvaldsson flutt þingsálykt
unartillögu um endurskoðun laga um jarðakaup ríkisins
og bent á, að endurskoðunin þurfi að miðast við að auð-
velda þeim, sem hætta verða búskap, að koma bundnum
eignum sínum þar í réttmætt verð, betra skipulag á
kaupum eyðijarða, eflingu Landnáms rikisins og að
tryggja sem bezt umráða og eignarrétt bænda á jörðum
t.d. með meiri stdðningi við eigendaskipti. Þetta á allt
að miða að því að tryggja sjálfseignarbændum eðlilegt
öryggi um verðgildi eigna sinna. Þá þurfa reglur um
jarðamat til kaups eða sölu að megna að skapa meiri
festu í verðlagningu.
Heimili aldraðra
Það verður nú augljósara með hverju árinu, sem líður,
hve brýn nauðsyn er á að koma upp dvalarheimilum
víða um land fyrir aldrað fólk. Meðalaldur manna hækk-
ar, og fjöldi þess fólks, sem er yfir sjötugt, fer vaxandi.
Þetta er samfélagsverkefni og eðlilegast .að þar vinni
saman Tryggingastofnun rikisins, sveitarfélögin, sýslu-
félögin og ríkið- f því skyni að koma á slíkri samvinnu og
nálinu á rekspöl hafa nokkrir þingmenn Fram-
sóknarflokksins flutt á Alþingi tillögu um skipun sjö
manna nefndar er geri tillögur um það, hvernig hagfelld-
ast væri að haga samvinnu þessara aðila um verkefnið.
Fylgir ítarleg greinargerð. Er m.a. hreyft þeirri athyglis-
verðu hugmynd, að gerð verði lítil en vönduð færanleg
íbúðarhús, sem aldra'ð fólk geti fengið til íbúðar á þeim
stöðum, sem það kýs.
TÍMINN
Wallace fær sterkari aðstööu
ósigur Johnsons forseta í kosningunum s.l. þriðjudag
• . esBMS888amBBBaam»BEMaBWB«awBM——«——
ÞAU úrslit í kosningunum i
Bandaríkjunum, sem valda
Joihnson forseta vafalítið mest
um áhyggjum, er sigur frú
Lurleen Wallace í ríkisstjóra-
kosningunum í Alabama. Þau
þýða að öllum iíkindum, að mik
ill hluti demókrata í Suður-
ríkjunum mun í forsetakosning
unum 1968 fylkja sér um
George C. Wallace sem óháð
an frambjóðanda, og getur hæg
lega svo farið, að demókratar
missi þá öll Suðurríkin, þar
sem republikanir eru jafnframt
að festa sig þar í sessi og unnu
nú t- d. ríkisstjórakosningarnar
í Florida og Arkansas.
En það er ekki aðeins i Suð
urríkjunum, sem Wallace er
líklegur til að fá fylgi, he’.dur
einnig vdðsvegar í Bandaríkjun
um meðal þess fólks, sem ótt
ast aukinn réttindi svertingja.
Einkum er Wallare þó líklegur
til að ná slíku fylgi frá demó-
krötum.
Það var ekki aðeins, að kona
Wallace sigraði glæsilega í
ríkisstjórakosningunum , Ala-
bama, heldur vann óhæfur fy!g
ismaður Wallace einnig ríkis-
stjórakosninguna í Georgiu,
þótt flestum komi saman um,
að hann hefði litla persónulega
verðleika til að bera. Það,
sem tryggði honum sigur. var
fyrst og fremst andstaðan gegn
Johnson vegna stefnu hans í
réttindamálum svertingja.
SAMKVÆMT stjórnarskrá
Alabama, gat Wallace ekki boð
ið sig fram aftur. Hann reyndi
að fá stjórnarskránni breytt.
en það strandaði á lögskýringu
hæstaréttarins í Alabama. Wall
ace ákvað þá, að kona hans
yrði frambjóðandi í ríkisstjóra
kosningunum. Ef hún næði kosn
ingu, yrði hann áfram hinn
raunverulegi ríkisstjóri.
Margir spáðu því, að það
yrði konu hans ofraun að taka
þátt í harðri kosningabaráttu
að afstöðnu harðsóttu próf-
kjöri, þar sem hún hafði um
skeið búið við vanheilsu, er
hafði leitt til uppskurðar. Þetta
gekk þó vonum betur og hún
stóð sig yfirleitt vel. Hún hóf
alla kosningafundina með
stuttri ræðu, sem var vel
flutt, en síðan gaf hún orðið
þeim manni, sem myndi verða
nánasti aðstoðarmaður hennar,
ef hún næði kosningu. Þetta
var að sjálfsögðu Wallace.
Hann hélt síðan langa ræðu óg
kom víða við. Wallace er
snjall ræðumaður, sem kann
vel að fara með vígorð, og að
ná til tilfinninga áheyrenda
sinna.
Enginn, sem tii þekkir. efar
það, að Lurleen muni iáta
manni sínum eftir öli vöid, þótt
hún gegni ríkisstjóraembættinu
að nafninu til. Hún hefur alltaf
verið honum trú og trygg og
staðið fast við hlið hans í
blíðu og stríðu.
Lurleen Wallace er fertug að
aldri. Hún kynntist ma.nni sín
um fyrst, þegar nun var 15
ára gömul, en þá var hún
nýbyrjuð afgreiðslustört
verzlun. Þau giftust ári .síðar
og byrjuðu búskap bláfátæk,
Wallace og frú á kjörstað.
en sambúð þeirra hefur jafnan
verið góð. Þau hjón eiga fjög
ur börn, sum uppkomin. Lur-
leen hefur jafnan dáð mann
sinn mikið og er sögð hafa not
ið þess að vera með honum
í kosningabaráttunni. Þó sáust
orðið á henni þreytumerki, þeg
ar dró að kosningunum.
WALLAOE hóf oftast ræður
sínar með því að segja, að ó-
hætt væri að trúa konu hans
fyrir ríkisstjóraembættinu. Ég
þekki það bezt, sagði hann, að
Lurleen er heiðarleg og heiðar
leiki er 95% af því, sem góður
ríkisstjóri þarf til að bera. Eft
ir að hafa lýst Lurleen þannig,
rakið afrek sín sem ríkisstjóra,
og rifjað upp þau verkefni, sem
vinna þyrfti að í sérmálum Ala
bama, sneri hann sér að lands
málum. Þá var augljóst, að hér
talaði meira frambjóðandi í
næstu forsetakosningum en
fyrsti aðstoðarmaður væntan-
legs ríkisstjóra í Alabama
Wallace hóf mál sitt um
hina almennu pólitík með því
að veitast að Johnson fo.seta,
Humphrey varaforseta, Robert
Kennedy öidungadeiidarþing-
manni, Warren forseta hæsta
réttar og Nixon fyrrv. varafor
seta. Allir eru þessir msnn
miklir syndaselir að dómi hans.
Þá skammaði hann blöðin sem
væru næsta óheiðarleg í mál-
flutningi sínum. Að iokum
sneri hann máli sínu oft jöfn
um höndum gegn sósíalisma og
Chase Manhattan Bank, sem
hann lagði nokkum veginn að
jöfnu. Wallace deildi á Chase
Manhattan Bank m. a. vegna
þess, að hann taldi eigendur
hans hafa stutt áróðui gegn
sér Annars lagði hann áherzlu
á, að hann væri ekki afturhalds
maður, heldur engu siður and
vígur spilltu auðvaldi en sós-
íalisma. Það eru verkamennirn
ir, sagði hann oft, sem eru
hafðir útundan í þjóðfélagi okk
ar, og því skal verða brevtt.
Fylgi Wallace er ekki sízt
öflugt meðal verkafólks og ann
ars láglaunafólks. þvi að það

óttast aukin réttindi svert-
ingja jafnvel enn meira en
hinir, sem betur eru settir.
Wallace segist vilja styðja
ýmsar félagslegar umbætur og
því er verulegur munur á við
horfi hans og t. d. Goldwaters
til félagsmála, þegar réttinda-
mál svertingja em undanskil-
in. í þeim efnum er hann langt
til hægri við Goldwater. Hins
vegar getur Wallace næstum
nálgast Castro á Kúbu í áróðri
sínum, þegar hann fer að lýsa
ýmsum auðvaldsfyrirtækjum í
Bandarákjunum, einkum þó
Ohase Manhattan Bank. en
Rockefellersbræðumir munu
vera meðal helztu eigenda hans.
Það mun vafalítið ekki draga
úr áróðri Wallace gegn Chase
Manhattan Bank, að einn af
Rockefellerbræðrunum vann
ríkisstjórabosninguna í Ark
ansas, en sá, sem féll fyrir
honum, var eindreginn fylgis
maður Wallace.
Aðalefnið í boðskap Wallace
er annars það að auka beri
vald hinna einstöku ríkja, en
draga úr valdi samríkisins.
Hanij segir, að öll völd séu nú
raunverulega í höndum fárra
manna í Washington.
ÞEIR, sem hafa fyigzt með
stjómmáiaferli Wallace, telja
það misráðið að vanmeta hann.
Hann er snjall áróðursmaður
sem nær til fólksins. Og eins
og sakir standa, er að ýmsu
leyti góður jarðvegur fyrir
málflutning hans í Bandaríkj
unum. Fleiri og fleiri virðast
þeirrar skoðunar, að Johnson
sæki of fast að tryggja svert
ingjum full réttindi tafariaust.
Það verði heldur að lcoma stig
af stigi.
Sú hætta er hins vegar fyrir
hendi, ef hlé verður gert á
þessari sókn, að svertingjar
gerðust þá enn óþolinmóðari og
öfgamenn í hópi þeirra styrk
ist við það. Svertingjar muni
þá grípa ti’ aukins mótþróa
og óeirða, og það gæti gert
vandann enn meiri og örðugri
viðfangs. Þ.Þ.