Lesbók Morgunblaðsins - 22.05.1927, Page 7

LÍáSBÓK MORGUNBLAÐSÍNS
járnbraut til Eamonton í Kanada
o^: .síðan niður Mackenzie-fljótið
fram að ósi. Þar áttuni viö að liitt-
ast. En skipið kom aldrei, og þann-
ig atvikaðist J>að, að jeg var nauð-
beygður til þess að hafa vetrarsetu
með Skrælingjum og þaö varð til
])ess aö gjörbrevta lífsstefnu niinni.
Ilin nána viðkynning viö Skræl^
ingja varð til J>ess, aö mjer fór
að Jjykja vænt um ])á. Mjer baföi
aldrei liðiö' betur og aldrei liafði
jeg verið hraustari heldur en meö-
an jeg dvaldi hjá þeim. Og þá
lío'mst jeg að því, að jeg mundi
geta ferðast um Ishafið þvert og
endilangt, án þess að treysta á
nokkuð annað en eigin hyggindi,
að jeg gæti aflað mjer fæðis og
sl«eöa, farið livert sem jeg vildi
og liðið ágætlega.
Jeg liefði líklega aldrei uppgötv-
að þetta, ef jeg hefði liaft roitt
eigiö skip, eins og flestir noröur-
íarar. Jeg dvaldi meðal Skrælingja
í rúmt ár í þetta skifti, en alls hefi
jeg dvalið rúm 11 ár norður í lieim
skautalöndunum, liefi farið '2'20(K)
mílur gangandi, fundið ýms ný
lönd og farið miklu lengra norð-
ur í höf á ísi en nokkur annar
n aður. Jeg feröaðist alt þetta í
mestu makindum og leið ágætlega
og hafði ofan af fyrir mjer á sanni
hátt og Skrælingjar; en að jeg
lærði þá list, var því að þakka, að
skip Leffingwells kom aldrei. -Jeg
býst við því, að jeg hafi drepið
fleiri livítabirni en nokkur annar
hvítur maðiw. Birnir ráðast eltki
á menn nehia í sjálfsvörn. Hafi
maður riffil, er engin hætta að
)na*ta bjarndýri. Það er álíka mik-
iö fítegðarverk að skjóta bjarndýr
nf skipi, eins og að skjóta kú.
.Stundum, var jeg 700 mílur frá
mannabvgð, án þ(‘ss að hafa neitt
nesti meðferðis og einu sinni var
jeg í 19 roánuöi langt frá forða-
búri okkar og Jrfðum vjer fjelagar
(<g hundarnir eingöngu á veiðum á
Jæim slóðum þar sem menn höfðu
fortekið, að nokkur lifandi skepna
hefðist við. Altaf liöfðum við nóg
að bíta og brenna og töfðumst að-
eins einn dag af tilviljun.
Aðalveiðidýrið - er selurinn og
veiðin batnar altaf eftir því sem
nær dregur pólnum. En sú stað-
reynd, að margir norðurfarar sál-
ast ]>ar. nvrðra er því að kenna. að
Í59
þeir liaga sjer eins og fávitar. Það
er liætt við því, ef bændur, sem
aldrei liafa sjeð sjó, íæru að róa.
að býsna margir þeirra færust. Það
er ekki hættulegra að ferðast norð-
ur í Isliafi, ef menn kunna að
liaga sjer skynsamlega, heldur en
hjer í New York. Hjer kentur varla
l'yrir sá dagur, að bifreiðir sýni
mjer ekki banatilræði.
Malmaison.
Fontainbleau var nppáhald^stað-
ur Napoleons mikla, en nafn hans
niun þó fremur vera tengt við
Malmaison, litla höll, sem er
skarat frá París, rjett hjá þor|)-
inu Rueil. Það er svo sem ekki
merkileg bygging, en mun lengi
verða fræg vegna þeirra minninga
úr æfi keisarans fræga, senr við
hana eru tengdar.
Josephine hafði fengið ágirnd
á höllinni þegar hún eyddi hveiti-
brauðsdögunum ásaint fyrra
manni sínum, de Beauharnais
greifa, í Croissy, sem er andspam-
is Malmaison, hinum megin við
Signu. Meðan Napóleon vitv í Eg-
yptalandi, festi Josephine kaup á
höllinni. Hafði hún þó ekki nægi-
'legt fje til að borga með, varð að
fá þeninga að láni lijá ráðsmann-
inum þar á staðnum, og gefa auk
þess út skuldabrjef fyrir 210.000
frönkum. Napoleon varð fokreið-
ur, 'er ha'nn kom heim aftur, og
komst að því, að Josephine hafði
steypt sjer í skuld. Sagði hann
lienni óþyrmilega tii syndanna, en
því lauk eins og vant var með þv>,
að hún fór að gráta og þá rann
Napoleon reiðin. Og svo fór hanu
með henni til þess að líta á eign-
ina, og varð þá jafn hrifinn af
kaupunum og hún.
Malmaison varð síðan einka a(-
livarf hans. ÞangHð fór liann jafn-
an til þess að hrista af sjer áhvgg-
jur stjórnarstarfana.Þangað komu
aðeins einka vinir þeirra hjón-
anna. Þar var öllum kreddum og
hirðsiðum slept. Þar skemtu menn
sjer við það að segja drauga-
sögur, fara í málsháttaleik, l'ésa
liátt Ijóð og leikrit og þar fram
eftir götunum. Stundum var farið
í útileiki og þá aðallega þann leik
er nefnist „les borres“, er líkist
stórfiskaleik. Þar bar llortense
stjúpdóttir' Napoleons af öllum
vegna þess, livað hún var frá á
fæti. ILat'ði það verið gaman að
sjá Napoleon eltast við liana. Var
maðurinn stuttur og feitlaginn, en
kappsamur íu.jög og þótti þart að
verða að láta hlut sinn. En livern-
ig sem hann spertist við, giit haun
aldrei náð Ilortense.
í Malmaison leið sæluvikii lijii-
skaparlífs þeirra Napoleons og
Josephine. Og þegar Napoleon rak
Josephine frá sjðr, hvarf hún til
Malmaison og settist þar að. Vur
þá alt með daufara mófi þar en
áður. En uokkrum árum seinn.i
var aftur t'arið í stórfiskaleik í
hallargarði Malmaisoií. Voru þar
margir hinir sömu og áður, e.i
mi var það ekki Napoleon, sem
átti að elta u)>pi liina hindfættu
Hortense, heldur var það Alex-
ander J., yfirdrotnari allra Riissa.
Hann hafði lialdið innreið sína í
París sem signrherra daginn áður
Josephine var ekki nieð í leikn-
um, heldur sem áhorfandi. Varð
lienni þá kalt um kvöldið og d
sú ofkæling hana til dauða. 2.
júní 1814 var hún borin lík út úr
Malmaison. Meðfram veginum til
Hueil stóð heiðursvörður her-
manna,' en það voru ekki franskir
hermenn, heldur rússneskir, her-
mennirnir, sem stevpt höfðu manu
inum hennar, keisaranuni mikla,
af stóli. En þeir *feiigu varla að
sjá kistuna, því að 2 þúsund hvíl-
klæddar stúlkur höfðu slegið
skjaldborg um hana, eins og til
að varna því að keisaraekkjan
skýldi verða fyrir þeirri niður-
lægingu, að gráðugar glyruur >#g-
urvegara manns liennar stiirðu á
kistu hennar boriía til grafar. A
eftir þessuni fríða hóp gengu 2(X)<)
fátækíingar, sem Josephine liafði
einhverntíma r.jett hjálparhöml.
f>ar á eftir kom hið franska stór-
menni, ’furstar, marskálkar og
herforingjar.
Eftir lát -losephine fór mesti
glansiun af Malmaison. Hölllnni
hrörnaði. því að enginn hjelt
henni við, og að lokum lagðist
hún í eyði og varð svo óvistleg
að flækingar og landshornanienn
gátu jafnvel ekki fengið af sjer
að gista þar.