Lesbók Morgunblaðsins - 26.05.1929, Side 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
163
skurðum. Veturinn er mildur og
sumarið ekki of heitt, vegna haf-
golunnar. Fyrir utan kornjurtir
svo sem hveiti, bygg, maís og
lirísgrjón, vaxa þar margskonar
ávaxtatrje, gullapaldrar, eplatrje,
sítrónuviðir, granatar, hnetur og
möndlur o. fl. o. fl. Hæðirnar eru
þaktar olíuviðarrunnum og vín-
görðum.
Frá því á dögum Rómverja
hefir þetta svæðið verið mjög
þjettbýlt og nú búa þar yfir 150
manns á hverjum ferkílómetra. —'
Stærsta borgin er Reus (30 þús.
íb.), miðstöð vefnaðariðnaðarins.
En höfuðborgin er Tarragona (á
stærð við Reykjavík). Hún var til
löngu áður en Rómverjar komu
til Spánar, og enn sjást leifar
hinna hrikalegu varnarmúra, sem
bygðir voru umhverfis hana á
forsöguöldinni. — En Rómverjar
geiðu Tarraco að hernaðar- og
menningarlegrí miðstöð sinni á
Spáni, og blómgaðist þá svo hagur
hennar, að fáar borgir stóðu henni
á sporði. En á öllum sviðuin hef-
ir borginni hnignað stórum, þótt
íbúar hennar stundi enn töluverð-
an iðnað og verslun. Þar eru búin
til alþekt matvín, áfengi og krydd-
vín, eins og t. d. hinn frægi ,líkör‘,
sem Chartreuse-munkarnir halda
áfram að búa þar til, eftir að þeir
voru útlægir gerðir iir Fralcklandi.
Verslunin fer æ minkandi eins
og í öðrum hafnarborgum í grend-
inni, t. d. Salou og Combrils, sem
áður voru siglingamiðstöðvar. —
Stórborgin Barcelona er svo ná-
lægt, að verslunin hlýtur meir og
meir að færast í hennar hendur,
enda hafa þar nú allar stærstu
skipalínur bækistöðvar sínar.
II.
Barcelona er stærsta borg Spán-
ar. Með úthverfum telur hún rúma
miljón íbúa, og af þeim eru um
250 þúsundir starfandi í verk-
smiðjum hennar. Hún stendur á
eiði milli ánna Besos og Llobregat.
Við ósa þeirra eru sjóböð (Bar-
celonetta = litla Barcelona).
Sunnanvert við bæinn stendur
200 metra hamraberg við sjóinn,
hið illræmda Montjuich. A því er
kastali sem notaður hefir verið
fyrir fangelsi; þar hafa pólitískir
fangar verið pyndaðir og lcvaldir
til dauða með sömu píslartækjum
og áður voru notuð í þágu trúar-
rannsóknanna (Inquisición). Fyrir
ofan borgina er fjallið Tibidabo
(500 m. hátt). Þangað má komast
í strengbraut. Þaðan má fá gott
útsýni yfir borgina og hið blóm-
lega hjerað í kring. Þó er sjald-
gæft að maður geti verið svo hepp
inn með veður, að ekki sjé mistur
í lofti og mökkur yfir þjettustu
verksmiðjuhverfunum.
Tibidabo! Þetta nafn er merki-
lega til orðið, ef leggja skal trúnað
á þá upprunaskýringu, sem Kata-
lónar gefa því. Þeir segja nefni-
lega fullum fetum, að upp á þetta
fjall hafi Satan leitt Jesú til að
sýna honum öll ríki veraldarinnar
og ]>eirra dýrð og freista hans
með þessum orðum: tibi dabo im-
perium mundi = jeg mundi gefa
þjer völd yfir öllum heimi o. s.
frv.) Til minningar urn þennan
raerkilega atburð hafi svo hinir
trúuðu Katalónar skírt fjallið „tibi
dabo“ — þótt öll setningin, senni-
lega full löng og óþjál í meðferð-
inni, þegar að því er gætt, hvað
þeir þurfa oft að nefna þetta fjall.
Þeir halda eins mikið upp á það
og heilagan anda. Og hjeraðið í
kring finst þeim eftir þéssu svo
ósambærilega fagurt, að enginn
blettur á jarðríki átti að vera betur
til þess' fallinn að freista sonar
Guðs.
Það er þriggja tíma ferð frá
Barcelóna til hins einkennilega
fjalls Montserrat, sem svo er kall-
að vegna þess að tindar þess eru
margir og keilulaga og tilsýndar
eins og tennur í sög. Upp í því,
í 2500 feta hæð, er frægt klaustur
og bænahús með Maríulíkneski,
sem gerir kraftaverk, að sögn. —
Koma þangað árlega um 100 þús.
pílagríma.
í Barcelona er verið að byggja
gríðarmikla dómkirkju, sem á að
heita í liöfuð heilagrar þrenningar.
Það tæki aldrei enda, ef maður
ætti að fara að telja ujij) alt, sem
vert er að sjá í borginni, því að
það er svo mikið og margt. —
Hinar svonefndu „ramblas“, þess-
ar breiðu, sólríku götur, faldaðar
pálmum og sígrænum laufviðum,
eru til beggja handa prýddar
glæsilegum stórhýsum, þar sem
nöfn stórkaupmannanna, bank-
anna og skipalínanna standa utan
á með gleiðu gullletri eða iðandi
ljósstöfum. Umferðin er hvarvetna
geysimikil; sporvagnar, stræta-
vagnar og bílar bruna látlaust
fram og aftur. Hvergi næstum
óvinnandi maður. Kaffihúsin fá-
menn, nema á morgnana og seinni
part daga eftir skrifstofutíma. —
Þegar heitt er, fá menn sjer þá
„horchata“ = einskonar melónu-
safa. Vín er yfirleitt drukkið mjög
í hófi.
Flestir útlendingar, sem komið
hafa til Barcelona munu kannast
við Kolumbusar-súluna niður við
höfnina og hið ágæta útsýni, sem
fæst þaðan yfir fjölförnustu stræti
borgarinnar: Rambla del Centro
og San José, þar sein standa vöru-
hús hins stóra firma ,,E1 Siglo“,
og Vía Layetana; nokkru austar
getur að líta hinn fagra Cindadela-
skemtigarð með tjöruum, fossum
og gosbrunnum, og inni í miðri
borginni aðaltorgið, sem kent er
við Katalóníu. Katalóníutorgið er
hjarta borgarinnar, á sinn máta
eins og Puerta del Sol er mið-
punktur Madridar; þar er mesta
umferðin og þaðan liggja flestar
sporvagnalínurnar.
Hingað til hefir Barcelona verið
óspænskust allra spænskraborga og
miðstöð sjá Ifst jórnarhreyfingar-
innar katalónsku; eins og áður
hefir verið drepið á hefir húu
jafnan unað illa sterkri miðstjórn
í Madrid. lín síðan Primo dc
Rivera tók við stjórnartaumunum,
hefir hann gert alt, sem á hans
valdi stóð, til að kveða niður
metnaðarkritinn milli borganna,
og hefir tekist það með því að
stilla svo til, að Barcelona yrði
nokkurskonar útvörður spænskrar
menningar og merkisberi spænskra
áhrifa erlendis.
Ein stórfenglegasta tilraunin í
þá átt er heiinssýningin, sem nú á
að fara að opna eftir margra ára
erfiðan og kostnaðarsaman undir-
búning. Ekkert hefir verið sparað
til að gera hana sem best úr
garði. Þessi sýning á að standa
yfir frá maí-byrjun og fram í des-
ember. Munu þeir, sem hana sa*kja,
enga fýluför fara. Þeir munu geta