Lesbók Morgunblaðsins - 29.09.1929, Blaðsíða 2
306
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Frá Þjóðminjasafninu, á timburlofti Landsbókasafnsins; hin
svo nefnda „Sto£a“. Sjest hjer hve húsakynnin eru ófullnægjandi
og kitruleg. Mikið af ágætum munum, sem ættu að vera til sýnis,
eru þarna lokaðir niðri í hirslunum.
á, geta alls ekki verið til sýnis.
Sýningárskáparnir eru óhentugir
og ljelegir, svo að munir þeir, sem
tiga að heita að vera til sýnis,
koma ekki skoðendum að tilætluð-
um notum .
Þó væiú þetta alt saman viðun-
anlegra, ef kúsakynni þau, sem
safnið er í, værú eld'trygg. En svo
er alls ekki. Safnið er þarna á
timburlofti, svo það getur brunn-
ið til ltaldra kola, ef í því kviknar.
Þarf ekki að lýsa því, að slíkt
yrði til ómetanlegs og óbærilegs
tjóns fyrir þjóðmenning vora.
Vinnustofu hefir safnið enga og
er hvergi hægt að vinna að við-
haldi gripanna, nema í safninu
sjáifu. Og þeir, sem koma á safnið
til þess að nota sjer fyrirmyndir
þess, geta hvergi fengið þar við-
unandi verustað.
Hin árlega fjárveiting til þess
að kaupa gripi handa safninu hef-
ir verið all-mismunandi hin síðustu
ár, frá 500—2500 kr. Má geta
nærri, að lítið er hægt að fá til
safnsins fyrir þá upphæð, og
margt gengur úr greipum þess,
vegna þess að eigi er handbært fje
til kaupanna, þegar gripir eru fá-
anlegir. Til þess að eignast fom-
gripi þurfa menn að jafnaði að
sæta lági og grípa tækifærið þeg-
ar þeir eru falir. Eigendurnir hafa
oft tekið því ástfóstri við þá, að
þeir vilja ekki fyrir nokkurn mun
láta þá frá sjer fara og verður
þá nauðsynlegt fyrir menn, er þá
vdja eignast, að bíða þess að eig-
endaskifti hljóta að verða. Þjóð-
minjavörður verður að hafa yfir
nægilegri peningaupphæð að ráða,
til þess að hann geti gripið þau
tækifæri, sem bjóðast, er eigendur
forngripa gefa kost á þeim til
safnsins. Tilfinnanleg vöntun er
jafnan á fje til þess að gera grip-
ina svo úr garði, að þeir fái notið
sín og full trygging sje fyrir því
að þeir ekki skemmist Meðan ekki
er haigt að sjá um þetta sökum
fjárskorts, má búast við því, að
sumt af gripmn safnsins skemmist
með tímanum.
Notkxrn safnsins segir M. Þ. að
sje á síðari árum talsvert mikil.
AIls komu á safnið árið, sem leið,
9664 gestir. Næstn tvö árin þar
á undan var aðsókn svipuð. Af
bæjarbúum eru það aðallega ung-
lingar, er safnið sækja, svo og
þeir, er þangað fara til þess að
ieita sjer að fyrirmyndum fyrir
handavinnu. Fer sú aðsók-n ár-
lega í vöxt. Hannyrðakonur fá
hjer fyrirmyndir fyrir alskonar
útsaum og vefnað. Allmargt út-
lendinga kemur á safnað á sumrin
og ferðafólk úr öðrum landshlut-
um, er kemur hingað til bæjarins
til stuttrar viðdvalar, mun áð
jafnaði grípa tækifærið til þesá
að ktíma á safnið.
Mjög kvartar M. Þ. undan því,
live skilninngur sumra á verndun
þjóðminja sje enn daufur.. Torf-
kirlcja ein í Borgarfirði var t. d.
brotin niður fyrir nokkrum áruin,
euda þótt M.Þ. hefði óskað eftir að
hún yrði ekki rofin að honum forn-
spurðum, þareð hann vildi sjá svo
um, að hún fengi að standa ó-
högguð. — Nú eru aðeins eftir
fáar torfkirkjur í landinu, kirkjan
að Hofi í Oræfum, er var lagfærð
íyrir nokkrum árum, sumpart eft-
ir fyrirsögn M. Þ., kirkjan í Saur-
bæ í Eyjafirði, og Víðimýrar-
kirkja, sem þjóðminjavörður hef-
ir óskað að fá keypta og varð-
veitta á staðnum.
Lýsing þjóðmmjavarðar gefur
glögga hugmynd um hvernig á-
standið er.
Það vantax- ekki aðsókn að safn-
inu. Æskulýðurinn sækir safnið,
vill fræðast af því, vill fá þau
i^iðbeiningar til þess að fara eftir.
Þeir, sem kynnast vilja þjóðlifi
voru og menningu á liðnum tím-
um, sækja þangað fyrst og fremst.
Þeir sem æskja að búa til eittnvað
þjóðlegt fara þangað að leita sjer
fx'óðleiks og fyrirmynda.
En safnið vantar fje til að
kaupa muni, húspláss, birtu, sýn-
ingaráhöld; það vantar vinnu-
kraft —- og skilning margra, sem
hafa vald vfir munum, er varð-
veitast eiga. Kóróna vanhirðuxm-
ar og skilningsleysisins er, áð
safnið skuli vera geymt í þeim
húsakynnum. er auðveldlega- geta
brunnið.
— Það liggur í augum uppi, að
b.vggja þarf hús fyrir Þjóðmiuja-
safnið, þannig úr garði gert, að
það sje við þess hæfi — svo gripir
í safninu geti notið sín. Sjá þarf
safninu fyrir fje og vinnukrafti,
svo trygt sje, að allir munir þess
x arðveitist.
f hinni nýju byggingu þarf að
vera vinnustofa, þar sem hagleiks-
menn og hannyrðakonur geta unn-
ið eftir fyrirmyndum safnsins. -—
Ennfremur þarf þarna að vera
fyrirlestrasalur, svo hægt sje að
halda þar fyrirlestra, þar sera