Lesbók Morgunblaðsins - 03.11.1929, Blaðsíða 6

350
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Loftfarinu fylgdu þrjár flug-
vjelar. Póru þær ótal hringa og
sveiflur í kring um loftfarið til
þess að fara ekki fram úr því,
vegna þess að þær voru miklu
hraðfleygari.
Loftfarið var á sveimi yfir höf-
uðborginni eina klukkustund og
sneri síðan norður á bóginn og
Það tekur langan tíma að und-
irbúa sjálfstæði heillar þjóðar. —
Sjálfstæð getur þjóð því aðeins
orðið, að hún sje hraust, heilbrigð
og mentuð. Sjálfstæði þjóðarinnar
er því jafnt að þakka skólament-
un liennar og líkamsment.
Fyrir Tjekkóslóv'akiu var svo
komið, fyrir 200 árum, að hún
hafði týnt frjálsræði sínu fyrir
sundurlyndi landsmanna, enda og
sökum andlegra og líkamlegra aft-
urfara. Það er engu að þakka
öðru en hugsjónaþreki bestu
maima þjóðarinnar, að hún vann
aftur sjálfstæði sitt.
Þyngst á metunum hefir án
efa Sokolhreyfingin orðið. Það
eru nú um 60 ár, síðan Miroslav
Tyrs háskólakennari og Indrich
Fúgner vinur hans stofnuðu þetta
íþróttasamband. Sambandið vann
sjer brátt marga meðlimi og Tyrs
ritaði bók um íþróttir, sem hann
útbýtti meðal sambandsfjelaganna.
Arið eftir var tala fjelagsmanna
orðin svo mikil, að nauðsynlegt
var að bvggja hús lianda því, og
bygði þá Fúgner húsið á eigin
kostnað. Það var um þetta leyti, að
sambandið fjekk nafnið Sokol (þ.
e'. Fálkinn). Þar eð hjer hefir ver-
ið skýrt nokkuð frá starfsemi
fjelaganna og viðgangi, er óþarfi
að rekja nánar andstöðu Austur-
ríkismanna og allar þær hindran-
ir, er þeir lögðu fyrir vöxt og við-
gang hreyfingarinnar.
Fimleikaæfingar voru tvisvar i
viku fyrir nemendur frá 5—14 ára
aldurs. Þeim var skift í stóra
flokka. í einum flokknuni voru
börn 5—6 ára, öðrum •—8 ára,
klukkustund uðar hafði það lagst
við festarturninn í Cardington.
Það er sagt, að hreyflarnir hafi
reýnst vel og verið mjög hávaða-
litlir. Loftfarið flaug með 40—53
km. hraða á klukkustund og var
dáðst að, hve ljett væri að stýra
því. B.
o s. frv. Æfingarnar voru í þess-
ufti flokkum hafðar Við hæfi barna.
Voru mikið af þeim Ieikar. Aðrir
fiokkar voru fyrir eldri nemend-
ur, 14—18 ára, og fullorðna yfir
18 ára aldri. Öll þátttaka í leik-
fímisæfingum hefir frá fyrstu tíð
verið frjáls.
Utbreiðslustarfsemi fjelaganna
hefir verið happasælust á allsherj-
armótunum, sem haldin eru fimta
hvert ár. Þau standa yfir í þrjá
daga í lok júní- og byrjun júlí-
mánaðar. í þessum mótum taka
næstum eingöngu fullorðnir fje-
lagar þátt. Mót fyrir yngri fjelaga
er halclið á öðrum tíma.
f sambandinu er nú um hálf
miljón fullörðinna meðlima, 77
þús. af unglingum og 151 þús.
börn. Aðalmót þess, sem haldið
var 1925, var eitt hið stói-kostleg-
asta, se'm haldið hefir verið. Þar
sýndu leikfimi 120 þús. menn með
við einstök fjelög. Hún er alger-
lega frjáls. Menn borga uppilialcf
ið í Prag, en fá húsnæði í skólum
sambandsins og leikfimissölum. —
Ferðir allar verða þátttakendur
ennfremur að borga, en hvergi
heyrist möglað yfir því.
Eins og áður hefir verið sagt,
hefir Sokolhreyfingin haft hin
bestu áhrif á velmegun og sjálf-
stæði þjóðarinnar í heild sinni.
Meðlimir sambandsins voru hinir
fyrstu til að' yfirgefa merki Aust
urríkisma nna og ganga í lið með
fjandmönnum þeirra, Serbum,
Rússum, Itölum, Frökkum, Eng-
lendingum og Ameríkumönnum,
og stuðluðú þannig' be'inlínis að
falli þeirra. Þeir' meðlimir sam-
bandsins, sem heima sátu, — voru
of gamlir til að berjast —, studdu
cinnig af lcappi aadstöðuna gegn
valdliöfunum.
Það leið að því, að Sokolsam-
bandið yrði bannað að löguin. Það
hafði að vísu slæm áhrif á viðgang
þess, en það starfaðí engu að
síður. Fundir þess 'og æfingar
voru ‘ haldnar í heimahúsum á-
hugasamra meðlima. Meðal áhuga-
sömustu stýrktarmanna sambands-
iris, var einnig Masarvk, hinn nú-
verandi forseti Tjekkóslóvakíu,
sem vann alían tímann, meðan á
heimsstýrjöldinn stóð, að því að
stórveldin samþyktu að Tjeklcó-
slóvakía vrði sjálfstætt ríki. Hann
dvaldi í Sviss, því að hann hafði
verið gerður útlægur frá fóstur-
jörðinni. Þetta tókst með ötulli
hjálp annara stjórnmálamanna, og
28. okt.\1918- fjekk ríkið sjálf-
stæði sitt.
Sokolhreyfingin vinnur með
starfi sinu í átt hugsjóna og sið-
gæðis meðal fjelaga sinna. Alt sein
gert er, er gert fúslega og af á-
huga fyrir hugsjón hreyfingarinn-
ar. Sambandið lætur sig engu
skifta stjórnmál og dægurþras. —
Það vinnur til hags og heilla fyrir
þjóðerni og þjóð. Meðlimir þess
lifa í innilegu bræðralagi, hvort
sem þeir eru háslcólakennarar,
ltaupmenn eða verkamenn. Það er
fjarstæða að halda, að sambandið
bindi starfsemi sína eingöngu við
Á siðustu tíu árum hefir verið
samið • fimleikakerfi fyrir kve'n-
fólk-. Er það samið af A. Ocensek,
sem hefir haft umsjón með fegurð-
argildi þess, og dr. Weigner há-
skólakennara, sem sjeð hefir um
heilsufræðilega hlið kerfisins. Inn-
an sambandsins er nii mikill á-
hugi vaknaður fyrir því að reisa
íþróttaháskóla í Prag, með það
fyrir augum, að allar þjóðir geti
hagnýtt sjer fimleikakerfi Sokol-
sambandsins.
Þannig eru áhrif hreyfingarinn-
ar. Þau hertaka alla þjóðina og
beina starfi hennar inn á braut
samvinnu-og bróðerni. Hrevfing*n
Sokolhreyfingin í Tjekkóslóvakíu.
Eftir Jan Masek leikfimiskennara.
hljóðfæraslætti 180 míanna hljóm- íþróttir. Það iðkar líka sönglist,
sveitar. Þátttakan er ekki bundin málanám og ýmiskonar leika.