Lesbók Morgunblaðsins - 20.04.1930, Side 2
LE&BÓK MORGUNBLAÐSINS
ino 1827, er flotadeildir frá Englend
ingum, Frökkum og Rússum lögðu
til sameiginlegrar orustu gegn
Tyrkjum, og gerðu út af við flota
þeirra. Þá rann upp frelsisöld
Grikkja.
Þ. 24. júní 1827 var samningur
gerður í London, þar sem látið var
í veðri vaka að Grikkir myndu
geta öðlast frelsi. En endi var á
það bundinn með undirskrift samn
inga þar þ. 3. febrúar 1830. Þá er
talið að Grikkir fengju frelsi sitt.
Oldum saman höfðu Grikltir ver
ið undirokuð og kúguð þjóð. Þeir
höfðu lifað í strjálbýli á hrjóstug-
um Balkanskaganum. Fastheldnir
höfðu þeir alla tíma verið við hina
kristnu trú, og móðurmál sitt,
grískuna. Menningu sína höfðu
þeir varðveitt, og verndað hana
uns frelsisröðull rann.
Gríska kirkjan var sú afltaug er
hjelt þeim saman í baráttunni
gegn hálfmánanum tyrkneska,
tyikneskri trú og siðmenningu.
Barátta sú sem gríski biskupinn
Germanos hóf þ. 25. mars 1825
gtgn Tyrkjaveldi, hefir staðið yfir
fram á þenna dag. Og þaðan hefir
svafað ókyrð sú og óeirðir, sem
blossað hafa á Balkan, og sem lault
með því að Tyrkir urðu flæmdir
að mestu úr álfunni.
Þegar Grikkir fengu frelsi sitt
með tilstyrk Englendinga fyrir 100
árum voru íbúar Grikklands % mil
jón. Þjóðin var bláfátæk. Ræningj-
ar fóru ruplandi'um landið.-Land-
ið var í órækt. Reiknað var að 16
manns væru að jafnaði á ferkíló-
metra.
En Grikkir eru iðin þjóð og spar
söm. Brátt komust þeir í álnir. Við
það óx þeim hugre'kki og djörfung
Frá Aþenu breiddist rík þjóðernis-
tilfinning um landið, og áfram
langt norður í Þessalíu, Macedoníu,
til eyjanna í Egeiska hafinu og
alla leið til Smyrnu í Litlu-Asíu.
1 lok 19. aldarinnar blossaði upp
reisn upp gegn yfirráðum Tyrkja
á Krít. Varð hún til þess að
Grikkir lentu í ófriði við Tyrki
1897, er varð Grikkjum til mikill-
ar mæðu. Þá var her Grykkja rek-
inn á flóttá við Larissa. Og 25 ár-
um síðar lentu Grikkir í samskonar
vandræðum, e!r Mustapha Kemal
rak ailan Grikkjaher á flótta í
Hátíðahöldin í Grikklandi í tilefni af 100 ára sjálfstæðisafmæb
þjóðarinnar, e'ru þegar byrjuð. Verður þeim haldið áfram með ýmsu
f^óti alt fram á haust. Hjer er mynd frá byrjun hátíðahaldanna í
^þenuborg, er stúdentar í Aþenu skreyta myndastyttu þjóðskálds-
ins Righos Ferros fyrir framan háskólann þar i borginni. Skáld
þetta rjeðu Tyrkir af dögum.
Nýlega hjeldu Grikkir 100 ára
afmæli sitt hátíðlegt. Það kann að
tfra. að ýmsir reki upp stór augu
t§.£ói* vðíte því eítjrWlsty a(ð Jwssi
fornfræga menningarþjóð skuli að
eins hafa verið sjálfstæð í 100 ár.
Fyrir þrem árum síðan mintust
Grikkir sjóorustunnar við Navar-
bcndir einnig tíminn, þar sem þeir
hafa verið þar í aprílmánuði. Það
er því ekki ólíklegt að einmitt á
^jt'ssum slóðum hafi þeir fyrst kom-
ist í kynni við Skrælingja, og því
til sönnunar má telja gripi þá, er
fundist liafa á Inugsuk-eynni.
100 dra sjdlfstæðisafmæli
Qrikkja.