Lesbók Morgunblaðsins - 06.05.1934, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
149
Kirkjumáliii
i Þýskalandi.
Eitt með þut fyrsta, sem Hitler-rlkisstjórnin gerói, uar að
ákueða stöðu kirkjunnar i ríkinu, i eitt skifti fyrir öll. Marg-
ir uoru óánœgðir með þetta og hafa huað eftir annað borist
fregnir af kirkjudeilum þaðan. En þœr fregnir hafa uerið suo
óljósar að menn hafa ekki áttað sig á þeim. Til þess að gefa
lesendum Lesbókar kost á að kynnast þui huernig kirkjunnar
málum í Þýskalandi er nú komið, hefir dr. Max Keil ritað
fyrir hana eftirfarandi grein.
Frá upphafi baráttu sinnar fyr
ir endurreisn Þýskalands, hefir
Adolf Hitler haldið því fram, að
einn af hornsteinunum, sem þýsk
menning byggist á, sje kristnin.
Og síðan liann tók við völdum
hefir hann margsinnis sýnt það,
að hann vill að hin kristna kirkja
sje frjáls og óháð. En stjórn
þjóðernissinna dregur ekki taum
neinnar sjerstakrar trúarskoðun-
ar innan kristninnar, og lætur
ekki hrein trúardeilumál innan
kirkjunnar til sín taka.
Samkvæmt allsherjar manntali
í Þýskalandi 1925, voru 64,1%
Þjóðverja Lúthers-trúar og 32,4%
kaþólskrar trúar. Á undanförnum
öldum hefir verið það djúp stað-
fest milli þessara tveggja trúar-
flokka, að það hefir hindrað fulla
eining þjóðarinnar og stundum
hefir ríkinu staðið voði af því.
En nú eru deilurnar milli þess-
ara trúarflokka jafnaðar að mestu
leyti í Þýskalandi vegna þess, að
meginþorri þjóðarinnar fylgir
þjóðernissinnum, og' þjóðernissinn-
ar hafa trygt báðum kirkjum,
þeirri lúthersku og þeirri ka-
þólsku, fullkomið sjálfstæði. Þess
vegna þarf nú enginn maður að
draga sig í hlje í viðreisnarbar-
áttunni, vegna trúarskoðana
sinna. Þetta er þó aðallega að
þakka sáttmála þeim, sem þýska
stjórnin og páfastóllinn gerðu
með sjer 20. júlí í fyrra, og sam-
eining lúthersku kirkjunnar undir
yfirstjórn ríkisbiskups samkvæmt
stjórnarskrá ríkiskirkjunnar, er
sett var í júlí í fyrra og lögum frá
1. mars s. 1.
Þegar eftir að Adolf Hitler tók
við völdum ljet hann í ljós þá ósk
að hann vildi g'era sáttmála við
páfastólinn. v. Papen varakansl-
ari sá um allan undirbúning að
því. Páfastóllinn tók þessu með
glöggum skilningi, og það er ljós
vottur um góðan vilja beggja að-
ilja hve skjótlega það gekk að
gera þenna sáttmála og hve vel
því lauk.
Með þessum sáttmála er í fyrsta
skifti í sögunni gerður samning'-
ur milli þýska ríkisins og páfa-
stólsins, án þess að páfastóllinn
hafi notað milligöngu pólitískra
flokka. En fram í júlí 1933 voru í
Þýskalandi tveir pólitískir flokk-
ar, miðflokkurinn og bayernski
flokkurinn, sem voru taldir sjálf-
kjörnir fulltrúar hinnar kaþólsku
kirkju í landinu.
í sáttmálanum er greinilega tek-
ið fram hver sje afstaða ríkis og
kirkju innbyrðis. Rjettindi og
skyldur kirkjunnar er glögglega
afmarkað og ákvæði sett um öll
þau mál, þar sem starfsvið stjórn-
arvalda og' kirkjuvalda ná saman
á einhvern hátt. Með þessu r
komið í veg fyrir að kirkjuvöld
og ríkisvöld fari hvort inn á
annars verksvið, eins og stundum
vildi brenna við áður. Hjer eftir
verður ekki hægt að blanda sam-
an trúmálum og stjórnmálum. Er
það tekið skýrt fram í sáttmál-
anum, að klerkar megi ekki fást
við stjórnmál. Með þessu er upp-
fylt ósk fjölda margra kaþólskra
manna. Og þetta hefir ekki verið
þunghær tilhliðrun af kirkjunn-
ar hálfu, þar sem nú er aðeins um
einn stjórnmálaflokk að ræða í
Þýskalandi, en á hinn bóginn hef-
ir hún fengið miklu þýðingar-
meiri ívilnanir, þar sem ríkið
sjálft ábyrgist fullkomið sjálf-
stæði hennar og frelsi.
Maður getur ekki gert sjer ljóst