Lesbók Morgunblaðsins - 06.05.1934, Qupperneq 7

Nikolaus'Bores
kaþólskur biskup í Berlin.
ingu og umsteypa alveg það fyr-
irkomulag sem verið liafði.
Og þegar þjóðernissinnar tóku
við völdum var því ekki hægt að
fá lúthersku kirkjuna til samstarfs
að viðreisn ríkis og' þjóðar. Þvert
á móti. Marxistar og jafnaðar-
menn, sem þjóðernissinnar höfðu
flæmt af stjórnmálasviðinu,
reyndu í skjóli kirkjunnar að
gera ríkinu alt það ilt er þeir gátu.
Kirkjustjórnin gugnaði og gat
ekki fundið neina úrlausn. Það
varð því ríkisstjórnarinnar verk
að grípa í taumana og sýna hvað
kirkjustjórninni hefði borið að
gera.
Sigur þjóðræknisstefnunnar um
gjörvatt Þýskaland varð til þess
að hægt var að sameina lúthersku
kirkjhna undir stjórn Ludvig
Mullers ríkisbiskups, og skapa úr
28 sjerstökum kirkjuflokkum eina
allsherjar iútherska kirkju. Sátt-
mála þurfti ekki að g'era milli rík-
isstjórnarinnar og evangelisku
kirkjunnar, en afstaða hennar til
ríkisins er ákveðin þannig: Kirkj-
an lætur stjórnmál algerlega af-
skiftalaus, en ríkið ábyrgist kirkj-
unni fullkomið frjálsræði og
kenningafrelsi. Og í skjóli ,,hins
þriðja ríkis“ mun lútherska kirkj-
an aftur blómgast, þegar hún er
laus við innri deilur, sundrung og
ofsóknir jafnaðarmanna og komm-
únista gegh kristninni.
í kirkjumálum Þýskalands eru
LESBÓK MOBGUNBLAÐSINS
%
því nú tveir meginþættir: Sjálf-
stæði kirkjunnar og krafan um
það, að allir Þjóðverjar sje kristn-
ir. Þeir, sem breiða það út að
stjórn þjóðernissinna ætli að koma
á ný-germönskum, hálfheiðnum
trúarbrögðum, gera það mót betri
vitund og aðeins í þeim tilgangi
að hnekkja áliti Þýskalands í fiin-
um kristna heimi. Þýska kirkjan
er nú sjálfstæð í ríkinu og hún
stendur föstum fótum á kristileg-
um grundvelli.
---------------
Um engisprettur.
Þær stöðvuðu her Karls XII. í
Bessarabíu.
Heimkynni eng'isprettanna er í
Austurlöndum og Suðurálfu og
þar eru þær hreinasta landplága.
Arabar segja að engispretturnar
eigi sjer þetta kjörorð: „Fram-
undan er paradís^ að baki eyði-
mörk“. Og þess vegna eru þær
altaf á ferðalagi, og fara oft
langt. Oft hafa þær komist norð-
ur í Mið-Evrópu og jafnvel nokkr
ar alla leið til Norðurlanda.
Frá alda öðli hafa menn veitt
þessu flökti engisprettanna eft-
irtekt. í Mósebókum er getið um
það. Þar er sagt að þær hafi etið
allan g'róður af ökrunum og jafn-
vel farið inn í hallir Faraóanna.
Rómverjar sendu herlið gegn
engisprettum í Sýrlandi og mátti
ekki sjá hvorir sigrast mundu.
Árið 1780 kom engisprettudrífa
yfir Siebenburgen. Voru hersveit-
ir sendar gegn þeim til að verja
landið. 1500 hermenn börðust við
þær dögum saman með eldi og
vopnum.
Þegar engisprettuhópar nálg-
ast eru þeir tilsýndar eins og kol-
svört ský, og' dimt verður þar
sem þær fara yfir, því að svo eru
hóparnir þjettir að enginn sólar-
geisli nær að skína í gegn um þá.
Þegar hópurinn nálgast heyrist
vængjaþytur þeirra líkt og foss-
niður. Sjái þær græna völlu láta
þær fallast þar niður og stendur
þá hver á annari svo að þær
mynda oft lag, sem er fet á þykt
eða meira. Sje þær flugþreyttar
setjast þær í skóga tii að hvíla sig
og sitja svo þjett að gremdr
151
bogna undan þunga þeirra. Eu
hvar sem þær fara yfir eta þær
allan jarðargróður og er engu lík-
ara á eftir en að jörðin hafi ver-
ið sviðin með glóandi járni.
Engisprettuhaus (margstækkaður)
Þegar Karl XII. Svíakonungur
fór með her sinn yfir Bessarabíur
mætti hann engisprettu stefnivarg.
Fyrst komu þær í smáhópum ut-
an af Svartahafi, en "svo kom að-
alskriðan og var hún svo stór og
þjett að myrkur varð yfir landið.
Þær flugu hátt. En er þær sáu
hinar grænu sljettur Bessarabíu
fleygðu þær sjer til jarðar og ætl-
uðu að kæfa alt, dautt og lifandi.
Svíar áttu þessu ekki að venjast.
Þeir reyndu fyrst að brjótast á-
fram gegn um stefnivarginn, en
urðu fljótt að gefast upp við það.
Engispretturnar nöguðu hvert
einasta strá af sljettunni, og loft
og vatn varð eitrað af dauðum
engisprettum.
Sums staðar eru engisprettur
etnar. Samkvæmt Móse-lögum
mega Gyðingar eta fjórar tegund-
ir af þeim. Buskmennirnir í Suð-
ur-Afríku, sem standa á læg’sta
menningarstigi, lifa að miklu
leyti á engisprettum. Á torginu í
Bagdad eru engisprettur seldar
eins og annað kjöt. í Arabíu eru
engispretturnar þurkaðar og mal-
aðar og svo er bakað brauð úr
mjölinu. Því var lengi haldið
fram, að menn sem æti engisprett-
ur yrði skammlífir. En Þjóðverj-
inn Carsten Niebuhr (1733—
1815) sem lengi átti heima þar
sem engisprettur voru etnar, segir
að það sje enginn fótur fyrir því.