Lesbók Morgunblaðsins - 02.09.1934, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
283
NeSst í skriðunni í UppgÖngUVÍk. --
Maðurinn, sem er að leggja á stað upp
í skriðuna, er Sigurður Sveinsson
í Hólakoti.
þá ætt, að í henni hafa verið sig-
menn hver fram af öðrum. Sigurð-
ur Sveinsson í Hólakoti, hefir ver-
ið sigmaður um 50 ára skeið. Hann
á sjö syni. Fimm þeirra eru sig'-
menn, en tveir eru svo ungir að
þeim er ekki treyst til að síga.
Þó hafa sumir í ættinni byrjað
snemma á því. T. d. ljet afi Sig-
urðar son sinn fara að síga þegar
hann var 10 ára gamall.
Eitt sinn var maður á gangi hjá
byrgjunum í Fjörunni, Kom þá
í höfuð hans steinvala á stærð
við litla kartöflu. Maður þessi
hjet Guðmundur. Hann steinrotað-
ist, en lifnaði þó við aftur,
Hætta er af grjóthruni víðast
hvar á eynni, og ef smásteinar
josna í bjargbrún, er fallhraðinn
geisimikill. Einu sinni tóku þeir
Sigurður Sveinsson og' bróðir hans
sjer hvíld í Uppgönguvík og sátu
þar sinn á hvorum steini. Kom þá
steinvala úr bjarginu og lenti í
grjótinu milli þeirra af svo miklu
afli, að hún sundraðist í smáagnir.
Jeg sá skriðu af smásteinum losna
efst í brún Tjaldhöfða og hrapa
niður í sjó. Var að heyra eins og
dynjandi stórskotahríð, þegar stein
arnir komu í sjóinn. Það er og
sögn meðal veiðimanna í Drang'ey,
að hrynji egg af hyllu í miðju
bjargi niður í bát, þá fari það
í gegn um hann.
Ólafur sá, sem Ólafssig er við
kent, var neðarlega í bjarginu
þegar hann hrapaði, og fell í sjó.
Veiðimenn voru þar nærri á báti
«g fengu bjarg'að honum.
Eggjatekja ogf fuglavéiði..
Frá ómunatíð hefir Drangey
verið talin „dropsamasta mjólkur-
kýr Skagfirðinga“ á vorin. Gam-
all málsháttur þar nyðra segir líka
að „svartfuglinn reisi horfallinn
mann“. Mun það hafa verið sann-
yrði alt fram á vora daga.
Það sem hjer verður sagt frá
veiðiaðferðum og eggjatöku í
Drangey, er aðallega eftir frá-
sög'n Bjarna Jónssonar frá Sjávar-
borg, sem er greindur og fjöl-
fróður maður. Kom hann fyrst i
Drangey árið sem hann fermdist,
1872. En næstu þrjú ár var hann
smali hjá vandalausum. Eftir það
var hann veiðimaður og sigmaður
í Drangey á hverju ári, og eru
ekki nema fá ár síðan hann ljetti
því. Sum árin var þó veiði stopul
í eynni vegna íss. Voru á hverju
ári frá því 1881 (frostaveturinn
mikla) og fram til 1889 hafþök af
ís á Skagafirði, þangað til 12—18
vikur af sumri. Menn leituðust þó
við að veiða þar tíma og tíma, en
höfðu ekki frið með veiðarfæri
sín fyrir ísnum.
Fyrsta veiðiaðferðin í Drangey
mun hafa verið snarstangarveiði,
Höfðu menn langa stöng með
hrosshárssnöru á endanum, svo
sem alin á lengd. Veiddu menn
oft vel, því að fuglinn yar miklu
gæfari þá og líklega miklu meira
um hann í þann tíma er eyjan lá
undir Hólastól, heldur en nú.
Er talið líklegt að Grettir hafi
notað þessa veiðiaðferð þegar
hann var í Drangey.
Þar næst kom flekaveiðin og
er hún stunduð enn í dag, þótt
mikið sje farið að draga úr henni.
Munnmæli eru um það hvemig'
flekaveiðiaðferðin var uppfund-
in. Hólasveinar sáu einu sinni
stórt trje á reki öðru hvorum meg-
in við eyna og sat á því svart-
fugl sem þjettast frá enda til
enda. Hafði þá einhverjum dottið
í hug, að úr því fuglinn væri
svona fjelagslyndur að hópast
saman á trje á floti, mundi hægt
að veiða hann í snöru á fleka.
Sú véiðiaðferðin hefir reynst
drýgst síðan.
Flekamir em um alin á breidd
og 1 y2 alin á lengd. Eru þeir allir
skástrykaðir í kross og myndast
LambhöfSi aíS norJSanverSu. — Af
hryggnum í sprungunni milli höfðans
og eyjarinnar er stigi upp á bjargbrún.
þá reitar, sem eru um 3 þuml. á
hvern veg. í hverju reithorni er
borað gat á flekann og í þau
settar hrosshárssnörur, kappmellað
ar ofan á flekanum. Þeg'ar þessum
flekum er lagt, era þrír bundnir
saman, og er sú trossa einu nafni
nefnd „niðurstaða“. Á hverri nið-
urstöðu er1 hafður „bandingl“,
það er lifandi svartfugl, sem er
bundinn þar vel með mörgum
brögðum um vængi og lappir, svo
að hann gétur varla hreyft sig.
Er hann hafður þar til þess, að
hæna aðra fugla að flekunum, og
þykir brjóstgóðum mönnum það
einna verst við veiðiaðferð þessa
að tjóðra bandingjann. Vitjað var
um flekana kvölds og morgna og
altaf skift um bandingja þegar
hægt var.
Það var mjög mikið komið
undir sjó og veðri og fjelagslyndi
fuglsins, hve mikið veiddist. Fæst-
ir höfðu meira en 3 niðurstöður,
en fullkominn útvegur var 12
flekar. Oft veiddust 100—150
fuglar (langvía og Klumba fyrst,
lundi seinna), á viku hjá hverjum
útveg, og þótti afbragðs góð veiði
ef 200 fengush.
Hver útgerð hafði tvo báta og
9 menn til veiða. Voru allir ráðnir
upp á hlut, en máttu eiga hver
sinn fleka og fengu það, sem veidd
ist á þá. Gérðu þeir sig út til viku
í senn, en fluttu aflann á land
um helgar og oftar ef góð veiði
var. Á þeim árum (1874 og fram