Lesbók Morgunblaðsins - 23.06.1935, Blaðsíða 6

198
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Gengið á Bárðargnýpu
í fyrsta sinn.
Eftir dr. Rudolf Leutelt.
Fyrir nokkru komu hingað útlendu vísindamennirn-
ir dr. Rudolf Leutelt landfræðingur frá Innsbrúck
í Austurríki, dr. Andrea Pollitzer frá Triest og Karl
Schmid frá Stuttgart í Þýskalandi. Var erindi þeirra
að ganga á Vatnajökul og gera þar ýmsar rann-
sóknir. — Hefir dr. Rudolf Leutelt skrifað nokkrar
greinar fyrir Lesbók um ferðalagið og árangur þess,
og er þetta fyrsta greinin. Þar er sagt frá því, þeg-
ar þeir gengu á Bárðargnýpu, sem sennilega er
hæsti fjalltindur á íslandi.
Það eru allmörg ár síðan, að
þeir, sem Vatnajökli voru kunn-
ugastir, vissu, að á vesturbrún
norðvesturhluta jökulsins var há
bungumynduð jökulgnýpa, senni-
lega hærri lieldur en Hvanndala-
hnúkur, og þá um leið hæsta fjall
á Islandi, því að talið var að
Snæfell væri ekki nema 1800 metra
hátt. Fjall þetta heitir Bárðar-
gnýpa og hafði enginn maður
gengið á hana.
Fyrstu tilraunirnar til þess að
ganga á Bárðargnýpu, gerði Guð-
mundur Einarsson málari, sem ó-
tvírætt þekkir Vatnajökul allra
ferðamanna best. Á einu og sama
ári reyndi hann að komast upp að
Bárðargnýpu á fjórum stöðum, en
tókst ekki að ganga á hana.
Nú í vor ætluðum vjer að reyna
í fjelagi að ganga á fjallið. —
Reynsla þeirra útlendinga, sem
áður hafa gengið á Vatnajökul,
benti til þess að vjer yrðum að
leggja nokkuð snemma vors á
jökubnn, áður en hlákurnar
byrja. Því miður gat Guðmund-
ur Einarsson ekki tekið þátt í för-
inn vegna veikinda. En vjer vitum
vel, að án aðstoðar hans og ráð-
legginga hefðum vjer ekki getað
farið þéssa för.
Hinn 21. maí lögðum vjer á
stað frá Reykjavík til Víkur í
Mýrdal. Áður höfðum vjer sent
farangur vorn með bílum austur
að Kálfafelli.
Hinn 22. maí komum vjer að
Kálfafelli, og 23, maí fórum vjer
þaðan með 15 hesta og fjóra
fylgdarmenn upp eftir dalnum,
sem Djúpá rennur eftir, og upp
að jökulbrún hjá Rauðagíg, aust-
anvert við Hágöngur. Þar gerðum
vjer aðalbækistöðvar vorar og síð-
an fóru fylgdarmenn vorir heim-
leiðis með hestana,
Eftir þetta vorum vjer einir.
Utbúnaður vor var þessi:
Tveir sleðar gerðir úr stálpípum
og með þykku pjátri undir meiðun
um, þrjú tjöld, vindsængur og
svefnpokar, skíði, jökulstafir,mann
broddar og bönd til að binda sig
saman, primus-suðuvjelar, stein-
olía, matvæli til þriggja vikna,
fjallgönguföt og auk þess gummi-
stígvjel og olíuföt, Af áhöldum
til vísindalegra rannsókna höfð-
.um vjer með oss loftvog, Bézard-
Bussolen áttavita, sólmæli (sex-
tant), Abþé-sjónauka og mælinga-
borð með sigti. Auk þess hafði
hver myndavjel, og á sleðana voru
festir vegmælar.
Hinn 24. maí lögðum vjer á
stað á skíðum. Farangurinn höfð-
um vjer á sleðum. Þennan dag
komumst vjer að klettahrygg
nokkrum skamt frá Tjaldfelli og
tjölduðum þar.
25. maí: Niðdimm þoka og
stormur, svo rigning. Vjer getum
ekki haldið áfram, og þess vegna
reistum vjer annað tjald til þess
að láta fara betur um oss á meðan
vjer yrðum að bíða þarna. Það
var ekki fyr en undir kvöld næsta
dag að upp birti. Þá biðum vjer
ekki boðanna, heldur lögðum þeg-
ar á stað aftur til aðaláfangans,
til þess að sækja meiri matvæli
heldur en vjer gátum komist með
fyrst. Sóttum vjer sinn 30
punda baggann hver og bárum
á bakinu. Komum vjer um mið-
nætti aftur að tjaldstaðnum, en
settumst þar ekki að, heldur held-
um áfram að Tjaldfelli og
gerðum þar þriðju bækistöð og
birgðastöð vora.
Daginn eftir sóttum vjer far-
angurinn, sem skilinn var eftir
í tjaldstaðnum undir klettahryggn
um.
Næsta morgun er nístandi storm
ur, en þokan hefir rjenað svo, að
oft sjer í heiðan heimin. Vjer
leggjuin á stað með þunghlaðna
sleða, og höldum í VNV-átt yfir
hinn feiknamikla jökul.
Nú fór sól að skína og
birtan af henni og jökl-
inum var svo mikil að oss
sveið í augun. Auk þess stokk-
bólgnuðu hendur vorar og eldheit-
ur sviði kom í allar sprungur og
hruflur á þeim, hversu smáar sem
voru.
Um hádegi var óþolandi hiti á
jöklinum, en um kvöldið nístandi
kuldastormur.
Allir vorum vjer með þunga
bakpoka, og vorum því sárþreytt-
ir um kvöldið. Þegar vjer höfðum
réist tjald, soðið mat og etið, var
gengið til hvíldar og sváfum vjer
allir ágætlega.
Vjer lærðum brátt að betra
var að ferðast á nóttunni, þegar
hitinn pínir mann ekki, snjórinn
er frosinn og sleðarnir renna ljett-
ar.
Úr seinustu bækistöð, sem vjer
nefndum „Bárðarver“, lögðum vjer
upp sleðalausir — aðeins með
bagga á bakinu. Bárðargnýpa
sýndist nú rjett hjá oss, en
það var sjónhverfing. Þangað var
enn 15 kílómetra leið. Þetta geng-
um vjer rösklega í einum áfanga,
án þess að livíla oss nje borða.
Þar sem vjer komum að fjallinu
er aflíðandi halli upp á find —
þrjár brekkur h-ver upp af ann-
ari. Þar gengum vjer upp á tind-
inn og dvöldumst þar margar
klukkustundir aðfaranótt 30. maí,
og eyddum tímanum við mælingar,