Lesbók Morgunblaðsins - 25.07.1937, Síða 2

226
LESBÓK MORGÚNBLAÐSINS
vinhallur í dómum, virti hann
meira guðlegran rjett en mannvirð-
ingar mun. Hann var stórgjöfull
við höfðingja og ríka nienn, en
jafnan veitti hann þó mesta hugg-
un fátækum mönnum. I öllum
hlutum helt hann ríkulega guðs
boðorð, þjáði sinn líkama í mörg-
um hlutum, þeim er í hans lof-
legu lífi voru birtir fyrir guði, en
leynt fyrir mönnum. Sýndi hann
þá' ráðagérð sína, að liann bað sjer
eirinai- meyjar liinnar dýrðlegustu
ættar af Skotlandi og drakk brúð-
hlaup til. Bjrgði hann 10 vetur
hjá henni, svo að hann spilti
hvorskis þeirra losta og var hreinn
og flekklaHS allra saurlífissynda.
Og er harin'kendi freistni á sjer,
þá fór hann í kalt vatn og bað sjer
fulltings af guði. Margir voru þeir
hlutir aðrir og dýrðlegir mann-
kostir, er hann sýndi sjálfum
guði, en leyndi mennina“.
Eftir dráp Magnúss jarls leið
eigi á löngu, þar til ýmsar jartegm
ir og kraftaverk fóru að gerast í
sambandi við hajin. Þar, sem hann
var veginn, var mosóttur staður
og grýttur, en litlu síðar varð þar
grænn völlur. Jafnan var himnesk-
ur ilmur við gröf hans, og sást
þar og oft ljós skína yfir. Síðan
tóku menn að heita á hann, ef í
háska voru staddir, og greiddist
þegar þeirra mál. Sjúkir menn
fengu aftur heilsu sína við gröf
hans. Flestir þeir, er verið höfðu
að vígi hans, fengu illan dauð-
daga og herfilegan, o. s. frv.
Komu brátt fram háværar kröfur
um það, að bein hans væri tekin
upp og skrínlögð og var það loks
gert 21 vetri eftir lát hans eða 13.
des. 1136. ITm líkt leyti dreymdi
mann einn, að Magnús jarl kæmi
til hans og bæði hann að flytja
þau orð alþýðu, að skrín hans yrði
flutt til Kirkjuvogs, og var það
síðan gert.
Nú er frá því að segja, að
Rögnvaldur kali, systursonur
Magnúss helga, kallaði til jarl-
dóms í Orkneyjum, en Páll jarl
Hákonarson hafði viðbúnað að
verja honum eyjarnar, ef hann
kæmi þangað. Þá hjet Rögnvaldur
á Magm'is helga, að ráði föður
síns, að reisa honum ,,steinmust-
y.i“ í Kirkjuvogi í Orkneyjum, ef
hann næði þar æðstu völdum í
eyjunum, leggja þar fje til og
flytja þangað biskupsstólinn. Var
þetta heit bundið fastmælum.
Þetta fór svo, að Páll jarl var
fangaður og fluttur úr landi, en
allir menn í Orkneyjum gengu tii
handa Rögnvaldi jarli. „Og eigi
miklu síðar var markaður grund-
völlur til Magnúskirkju og aflað
smiða til, og fór svo mikið fram
verkinu á þeim missirum, að minna
gekk á fjórum eða finun þaðan í
frá“.
Jarl komst í fjárþröng að ljúka
smíðinni, en með ráði Kols, föður
síns, sem var mestur tilsjónarmað-
ur með verkinu, tókst að finna
ráð til fjáröflunar. „En þaðan frá
skorti eigi fje til kirkjusmíðar,
og er það smíði allmjög vandað“.
Það var árið 1137, sem kirkju-
smíðin var hafin, og er afmæii
hennar við það miðað. Rögnvald-
ur jarl kali, höfuudur Magnús-
kirkju, var merkur maður, íþrótta
maður mikill og skáld ágætt.
Hann fór mikla ferð til Jórsala
og hlaut af því frægð. Hanu var
veginn árið 1158 ng var af sumum
talinn lielgur maður.
Magnús Eyjajarl var mikið tign-
aður dýrðlingur á kaþólskum sið,
og enn er hann þjóðardýrðlingur
Orkneyinga. En hann var ekki
aðeins tignaður þar, heldur og um
öll Norðurlönd og nokkuð á Bret-
landseyjum. Magnusmessur Eyja-
jarls standa enn í almanaki voru,
hin fyrri 16. apríl (dánardagur
hans), en hin síðari 13. des. (upp-
tökudagur beina lians). Sam-
kvæmt íslenskum annálum var síð-
ari messudagur lians lögtekinn
hjer á landi árið 1326, en hann
hefir eflaust verið dýrkaður fyrr,
því að þessa messudags er getið
í elsta handriti Grágásar, Kon-
ungsbók, sem rituð er litlu eftir
miðja 13. öld. Magnús Eyjajarl
var einkurn verndari fiskimanna,
og á hann var gott að heita til
gæfta og aflaí-ældar. Annars er
það ljóst dæmi um dýrkun hans
hjer á landi, að honum voru að
sögn helgaðar 9 kirkjur.
Dýrkun Magnúss Evjajarls er
löngu liðin undir lok. En kirkjan
stendur enn, er reist var honum
til dýrðar fyrir 800 árum, og hún
á eflaust eftir að standa lengi og
minna á horfna tíma.
Guðni Jónsson.
Hún synti 60 km
leið á 20 klst.
Jenny Kammersgaard, danska
sundkonan, sem hvað eftir ann-
að hefir getið sjer frægð fyrir
langsund. f fyrrasumar syndi
hún á mettíma milli Langa-
lands og Korsör og nú fyrir
skömmu (8. júlí) reyndi hún
að synda yfir Kattegat, frá
Sjálandsodda til Grenaa í Jót-
landi; en það er rúmlega 62
kílómetra löng leið.
Jenny Kammersgaard var
neydd til að hætta við þessa
sundraun, er hún átti eftir 114
km. að marki. Var það læknir
hennar, sem bannaði henni að
halda áfram sundinu.
Er hún var dregin upp í bát-
inn hafði hún verið 20 klukku-
stundir á sundi og synt 61 km.
Fallhlífarstökkmenn í Ameríku
liafá með sjer öflugan fjelagsskap.
I lögum fjelagsins er fjelgasmönn-
um m. a. bannað að stökkva í fall-
hlíf fyrir minna en 100 krónur.