Lesbók Morgunblaðsins - 01.08.1937, Blaðsíða 2

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
234
á síðustu áratugum 19. aldarinn-
ar ágerist hún aftur, og varð það
til þess að reist var sjerstakt
sjúkrahiis fyrir þetta fólk, — það
var Laugarnesspítalinn.
Árin 1894—95 ferðaðist hjer um
land danskur holdsveikissjerfræð-
ingur, dr. Edw. Ehlers — og er
hann, að mínu áliti, sá maður
danskur, sem mest mannúðar- og
menningarafrek hefir unnið í þágu
okkar Islendinga, fyr og síðar. —
Iljer safnaði hann skýrslum um
holdsveikt fólk og fjekk því til
vegar komið, að danska deild Odd-
fellowreglunnar ljet reisa holds-
veikraspítala á íslandi, gegn trygg
ingu frá stjórnarvöldum, að það
sjúkrahús yrði rekið af opinberu
fje. Samkomulag náðist um þetta
og tók spítalinn til starfa 1. okt.
1898. Síðan hafa dvalið hjer,
lengri og skemri tíma. um 220
sjúklingar — og sem stendur eru
lijer 19.
— Hvenær búist þjer við, að
holdsveikin verði til fulls útdauð
hjer á landif
— Þess verðnr skamt að bíða —
mjög >kamt. Eða það vonar mað-
ur. Jeg gæti ímyndað mjer að
næstu tíu árin 'muni ef til vill
koma einhver örfá ný „tilfelli“
— og svo varla eftir það.
— Er holdsveikin ættgeng?
— Nei, biðjið þjer guð fyrir
yður. Það er hún ekki — og meira
að segja virðist hún vera mjiig
seinsmitandi. Fólk hefir bara hald-
ið að holdsveikin væri ættgeng
vegna þess að fjölskyldusýking-
ar hafa verið töluvert algengar.
Ættingjum er eðlilega jafnan mest
hætta búin.
— Þekkja menn holdsveikis-sýk-
ilinnf
— Já, hann fann norski lækn-
irinn Armauer Hansen laust eftir
miðja síðustu öld.
*
•— Ganga ekki ýmsar tröllasög-
itr utn svipi og afturgöngur í þessu
húsi ?
— Aldrei hefi jeg orðið þess
var.
Lítur ekki heimilisfólkið hjer
tilveruna heldur svörtum augumf
— Ja, maður skyldi álíta, að
þetta fólk hefði öðrum fremur á-
stæðu til að vera bölsýnt, en svo
er venjulega ekki. Margir eru nið-
urbeygðir og daprir fyrst eftir að
þeir koma hingað — en svo venst
fólk þessu furðanlega — öllum
vonum betur. Enda er hjer nú
ekki aðeins sjúkrahús, í þess. orðs
eiginlegu merkingu, heldur einnig
heimili hinna sjúku — þeirra eig-
in heimili — þar sem hver og
einn er frjáls ferða sinna eftir því,
sem kraftar hans leyfa. Iljer er t.
d. livorki lögboðinn legutími nje
háttamál.
*
LÆKNIRINN býðst til að
ganga með okkur um her-
bergi þessa heimilis. Við staðnæm-
um-t framan við stofuhúsið nr. 1,
og drepum þar á d^’r. Kom inn!
kallar einhver hvellum rómi, og
þegar við opnum hurðina sjáum
við á bakið á gamalli konu, er
situr í rauðum stól framan við
uppbúið rúm. Hún snýr sjer að
rúminu, styður olnboganum á
brýkina og felur andlitið í hönd-
um sjer, eins og hún lægi á bæn.
Hún tekur kveðju okkar fremur
stuttaralega, hrevfir sig ekki á
stólnum og svarar ekki nema á
liana sje yrt. Eftir margar spurn-
ingar upplýsir hún okknr um
þetta:
— Jeg er kölluð Dí>a og ættuð
norðan úr Svarfaðardal. Svai’fað-
ardalur er fegursta sveit á landi
lijer. Ef þú hefir aldrei þangað
komið, áttu mikið eftir!
Tuttugu og fjögra ára varð jeg
að vfirgefa æskustöðvar mínar og
fara hingað suður. Suður í þetta
hús. Síðan hefi jeg aldrei farið
neitt, hvorki austur nje vestur,
suður eða norður — aldrei norð-
ur! Hjer er jeg búin að vera í 32
ár, og fvrir 19 árum misti jeg
sjónina. Annars er ekkert að mjer
— ekki núna. En um leið og sjón-
in hvarf tapaði jeg loks öllum á-
huga fvrir þessu lífi. — í 19 ár
hefi jeg hugsað um það, sem
koma skal. Skyldi svo ekkert
konta ?
Fj’rstu árin fjekk jeg stundum
brjef heiman úr „minni sveit“ —•
en nú er langt, langt, laiigt síð-
an jeg hefi fengið þaðan brjef —
ekki síðan jeg hætti að sjá. En
altaf hefi jeg jafn gaman af því
að frjetta þaðan, þó jeg þekki
Maggi Júl. Magnúss.
þar nú orðið fáa. Söm er sveitin.
Stundum koma kunningjar mín-
ir í Reykjavík til mín — það er
gaman! Jeg kalla þá kunningja
mína og vini, sem vilja tala við
mig og segja mjer eitthvað. Þeir
vita svo mikið, sem sjá og mega
koma og fara, þar sem þeir vilja
Jeg laga hjer í stofunni minni
og prjóna dálítið. Annars hefi jeg
ekkert fyrir stafni. Og á sumrin,
meðan jeg finn sólina blessaða
skína hjerna inn um gluggana
mína, líða dagarnir furðanlega. En
svo kemur veturinn — og kann
ske kemur aftur sumar. Hver
veit ?
Hjer hefi jeg fengið að vera ein
á þessari stofu síðan 1930. Jeg get
ekki búið með öðrum — af og
frá“.
*
F litast er um í herbergi Dísu
gömlu, er þrent þar eftir-
tektarverðast. Yfir miðju rúminu
hanga þrjár myndir — nýjar
myndir. Þær hanga í röð hver
upp af annari. Efst er mynd af
ungri og fríðri nútímakonu, ásamt
lítilli, glóbjartri telpuhnyðju. —
Neðan við þessa mynd er ljós-
mynd í póstkortsstærð af eim*
skipinu „Brúarfoss" — og neðst
er Kristsmynd, í sömu stærð.
Jeg spurði hvaða ánægjit hún
gæti haft af þessum myndum, þeg*
ar hún sæi þær ekki.
,,Þessi kona var mjer skelfing
góð —• en sVo fór hún til „útlands-
ins“ á þessu skipi.
Neðst er sVo mynd af frelsarau*