Lesbók Morgunblaðsins - 10.09.1939, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
283
inn af Bjarnavfirði syðra, og
mergð af sóldögg sprettur með
heitnin lækjum að Klúkum og
Svanshóli, — eu sóldögg er að
vísu ekkert framandi fyrir Sunn-
lending. Bláklukku fann jeg í
Helguflóa við Ófeigsfjörð. Ann-
ars er lággróðurinn, mosar, elft-
ingar og burknar mest auðkeun-
andi fyrir Strandir.
I túninu í Goðdal er svo mikið
af hverum og volgrmn, að slátt-
ur byrjar þar jafnan nærri því
hálfum mánuði fyr en annars
staðar í hreppnum. Að Svanshóli
sendi Hallgerður laugbrók Þjóst-
ólf eftir víg Þorvalds bónda síns.
Svanur, móðurbróðir hennar,
þótti vera mjög fjölkunnugur. Þó
mun hann ekki hafa kunnað að
hita bæ sinni með laugavatninu
eins og ekkjan, sem býr nú að
Svanshóli.
i
Ur Bjarnarfirði valdi jeg leið-
ina norður Bala. Fyrir
mann, sem ætlar norður Strandir,
er þó miklu styttra að fara þá
Trjekyllisheiði, en það er ekkert
erfitt að neita sjer um að fara
heiðiua eftir að hafa lesið kvæði
Jakobs skálds Thorarensens um
hana. Falleg er ieiðin með Kald-
baknum, þótt hún liggi mest í
skriðiun. Trjefótsþaugur er ör-
nefni alllangt uppi í Kaldbaksdal,
og er haugurinn líkastur jökul-
urð frá ísöld. Þaðan er mikið út-
sýni um fríða vikina. Á túninu í
Kolbeinsvík sá jeg fyrst að ráði
sneggjuna á Ströndum, geldinga-
iinappar uxu þar alveg heim und-
ir hlaðvarpa. Engin furða er, þótt
Onundur trjefótur saknaði akr-
anna í Noregi einmitt á þessum
slóðum. Milli bæjanna Byrgis-
víkur og Veiðileysu er einhver
mesta ófæra Strandanna að^vetri
til, ef flóð er og vont er í sjó.
Ófæran er forvaðar; fjallið ofan
þeirra er kringum 500 metrar að
hæð og með afar bröttum og
hættulegum skriðum, svo að for-
vaðarnir eru eina færa leiðin
þarna. Menn, sem þekkja vel á
ólög, geta þó hlaupið forvaðana í
tveim áföngum, þótt illa standi á
sjó um vetur, — liangið í kletta-
skoru, meðan viss tala af ólögum
ríður á undan fáeiniuu dauðum
öldum. Slíkt kvað vera allmikil
íþrótt og reyna mjög á eftirtekt
og hugrekki. Kringum aldamótin
týndist seinast maður þarna, sem
var ekki nógu vel að sjer í þess-
ari vestfirsku íþrótt, og þau
mannslíf eru ótalin, sem ófæran
hefir kostað, því að auk hættunn-
ar af sjónum er þar líka að vetri
til liætta af snjóflóðum og grjót-
hrapi. Skamt þaðan úti í firðin-
um fórst m. a. Svanur hinn fjöl-
kuunugi. Með nútímatækni mætti
sjálfsagt sprengja klappirnar of-
an forvaðanna og gera þar síðan
hættulitla götu.
Að bænum Kjörvogi stendur
mvndarhús, sem er nýlega reist,
eingöngu að kalla úr rekaviði,
gluggakisturnar, hvað þá annað.
Þar á staðnum siendur líka forn
verbúð með síeinveggjum og
torfþaki. Loft er í verbúðiuni,
þrjú stafgólf að stærð; þar standa
sex rúm, og voru þau ætluð tólf
mönnum, en beitt var undir palli.
Verbúðin er staðarprýði. Nú er
hún geymslu- og sögunarhús.
Rjett hjá henni eru rústir af
fornu snjóhúsi með dyrunix móti
norðri.
Að Finnbogastöðum við Trje-
kyllisvík, sem er nokkru norðar
eii Kjörvogur, bjó Finnbogi
rammi að sögn. Kveikilegt þótti
mjer vera þar með víkinni, —
mikið af rekatimbri og dottandi
selum og æðarfugli. Það var eins
og selirnir nentn ekki að gera
æðarfuglinum mein þenna heita
sunnudag, sem ieið mín lá með
víkinni. Má vera, að selurinn hafi
verið að hlusta á sönginn frá Ár-
neskirkju við Trjekyllisvík, þar
sem inessað var um þetta leyti.
Presturinn þar þjónar aðeins
kirkjunni á staðnum. Hann hefði
þess vegna góðan tíma til að
stunda listir eða vísindi. Þar er
mikil dúntekja í Árnesev. Nátt-
úrufegurð er þar, litauðug fjöll,
sums staðar græn upp á tinda.
C* rá Norðurfirði leigði jeg hest
einn dag, og jeg hafði sam-
fylgdarmann, mesta karlmenni,
sem kyrkti bjarndýr frostavetur-
inn 1918 að sögn. Engir vegir eru
úr því að kemur norður fyrir Ing-
ólfsfjörð, heldu.r einungis ljeleg-
ir traðkar eða grafgötur, og sums
staðar er færðin eins oý verst ger-
ist í afrjettum. Yfir nokkra hálsa,
um 400 metra háa, verða menn að
teyma hestana, og bæjarleiðir
lengjast mjög. Að bænum Ófeigs-
firði áðum við. Þar er „Ófeigur“,
síðasta opna hákarlaskipið, að tal-
ið er, sett upp. „Óíeigur“ er 64
ára gamall tíæringur, gerður úr
rekaviði, furu eiugöngu, byrðing-
urinn líka. Lengd skipsins er um
11.95 metrar, en breidd um 3.05
inetrar, og hæð siglutrjes er um
7.70 metrar. Á skipinu var notað
eitt segl í iniðju, þversegl. Draum-
ur bóndans, sem skipið átti og nú
er andaður, var, að skipið kæmist
lijer í safn, en hann gaf ríkinu
þó ekki skipið vegna þess, að hann
helt, að það yrði því vandræða-
gjöf sökum húsnæðisleysis yfir
forngripi. Gamli bóndinn helt
skipinu mjög vet við, Jjet tjarga
það árlega, þótt hætt væri að nota
það, og nú þyrfti draumur hans
að fara að rætas1;.
Milli Ófeigsfjarðar og Dranga
víkur eru tvær ár, Hvalá
og Eyvindarfjarðará. Hvalá er
vatnsmesta á á Ströndum, og er
hún brúuð. Eyvindarfjarðará er
stórgrýtt og straumhörð, og nú
var hún í vexti. Enda þótt fjelagi
minn dræpi bjarndýrið skamt það
an, þá rataði haun ekki með liesta
yfir ána, — hafði aðeins farið
hana ísi lagða. Neðsta vaðið af
þremur er niðri undir sjó, og nú
var flætt upp í ána. Fjelagi ininn
treysti sjer betur til þess að ríða
ána þarna en á næsta vaði, þar
sem sagt var, að þræða yrði milli
foss og hyls. Hann reið nú á und-
an út í ána, og gaf honum mjög
á. Jeg reið húuvetnskum hesti,
nýkeyptum í sýsluna; hann var
altaf af detta á glerhálu stórgrýt-
iuu í ánni. Þegar upp úr kom, var
jeg blautur upp í mitti, og klár-
inn minn hafði ínist undan sjer
skeifu. Fjelagi minn var líka
skinnsokkafullur. Á næsta áfanga
að Dröngum, sem var herfilega
grýttur, var gott næði að heyra
liann segja af bjarndýrsdrápinu.
Það var löng saga, liveruig hann
vann á soltnu og grimmu bjarn-
dýrinu, og merkitegri varð sagau