Lesbók Morgunblaðsins - 25.02.1940, Blaðsíða 6

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
W
Vík í Mýrdal 1905
t
Eftir Ragnar Asgeirsson
NOKKLHR hús á svörtum
sandi fyrir neðan f?ræn-
ar brekkur; það var kaup-
túnið í Vík. Húsin voru auð-
vitað misjafnlega stór og mis-
jafnlega virðuleg. Verslunarhúsin
báru auðvitað af og önnur þeirra
var dönsk, því þau átti Bryde,
sem víða átti ítök hjer um þetta
leyti. Hitt var verslun Halldórs
Jónssonar í Suður-Vík.
Flest voru hiisin lág og klædd
með bárujárni eins og gengur og
gerist og sumstaðar voru kofar
með hlöðnum grjótveggjum, sem
einnig var búið í. Lágreistir voru
sumir þeirra þá og litlir, þó þeir
þyrftu að gefa mörgu fólki skjól.
Garðar voru þar milli húsa með
kartöflum og gulrófum og ef til
vill einhverja fleira af matjurt-
um.
Ekki mun Víkin hafa skartað
þá frekar heldur en nú, og marg-
ir, sem þar bjuggu, hafa víst gert
minni kröfur til lífsins en þeir
sem nú eru þar. Svarti sandurinn
hefir alla tíð verið ljótur og óprýtt
þorpið mjög og þeim, sem einblína
á sandinn, þykir Víkin Ijót og
getur vel verið, að þeir hafi rjett
f.vrir sjer. En Víkin stendur þó í
hinu fegursta umhverfi, sem hugs
ast getur, í faðmi hárra fjalla.
sem eru svo grösug, að leita mætti
að öðrum grösugri án þess að
finna. Yfir henni gnæfir Reynis-
fjallið, alt að hundrað faðma hátt.
Hfandi fjall, vegna hins mikla
fuglalífs, sem í því er. Fýll og
lundi eiga þar heimkynni sín og
aldrei þagnar kliðurinn. Fjallið
skýlir og ógnar í senn og oft hafa
fallið skriður stórar úr björgum
og hlíðum og mildi, að mannskaði
hefir ekki orðið að.
Hvannastóð er mikið í fjallinu
og þessi merkilega hánorræna
planta gefur fjallinu frjósemdar-
svip. f austri eru Víkurhamrar og
Víkurklettar, en í norðrinu Hatta.
en milli hennar og Revnisfjalls
blikar Mýrdalsjökull kaldur og
heldur hranalegur að sjá og þar
undir er Katla, sem mörgum
Skaftfellingum stendur stuggur af.
Lengst í austri ber Hjörleifshöfði
við himininn, minnandi á hinn
djarfa fóstbróður Ingólfs og á
þeim góða eiginleika Hjörleifs
þurfa Skaftfellingar oft að halda
í lífsbaráttu sinni við björgin,
vötnin og ólgandi sjó.
Og þó er enn ótalið það, sem
einkennilegast er og sem setur
mestan svip á Víkina, hinir hrika-
legu Reynisdrangar, sem standa
frammi í sjó, 33 faðma háir, sem
óhrekjandi sönnun fyrir dutlung-
um náttúrunnar á íslandi. Frá
þessum slóðum hlaut Eldeyjar-
Iljalti að koma og engum öðrum
á landi hjer. Og í suðrinu hið
ögrandi haf, fult af fiski, sem
girnilegt var að reyna að veiða og
oft þurfti að leggja sig í hættu
við. Komið gat það fyrir í aftaka
álandsveðrum, að sjór gengi vfir
kampinn og flæddi heim undir
kaupstaðinn og fylti alla kjallara
og evðilagði matarvistir og bryti
og bramlaði það, sem lauslegt varð
á hans leið.
★
En á sumrin var Víkin friðsæll
blettur og fallegur. Jeg man það
enn, að þegar jeg kom út fvrsta
morguninn og fór að skoða um-
hverfið, varð fyrst fvrir augum
mínum hár maður, grannur og
beinvaxinn, sem var að slá tún-
blettinn sinn. Það vakti eftirtekt
mína. að hann var ekki í öðru
en gráum nærbuxum, og svo hve
mjer virtist honum ganga slátt-
urinn vel. Þessi maður, sem „sló
þarna á brókinni", hjet Einar
Hjaltason og var einn fyrsti land-
nemi í Vík, ræktunar- og fram-
kvæmdamaður. Maður, sem jeg
átti eftir að kynnast síðar og að
mörgu leyti hlaut að dást að og
mun minnast á síðar í þessari
grein.
Jeg var fljótur að kvnnast
krökkunum í Víkinni, varð fljótt
einn af þeim. Og ekki þurfti jeg
öðru erfiði að sinna hjá ólafi en
að koma svona nokkurnvegiim
stundvíslega til máltíðanna, en
það gat auðvitað orðið full erfitt
stundum, þegar eitthvað var að
sjá eða heyra einhversstaðar. í
flest hús kaupstaðarins kom jeg,
enda voru þau ekki mörg. En
einu þeirra hjeldum við krakk-
arnir okkur frá um sumarið, þar
var holdsveik kona til heimilis þá
og stóð okkur eðlilega stuggur
af. Þessi vesalings kona fór svo
um snmarið eða haustið „suður“
á Laugarnesspítalann og befir
víst verið síðasti sjúklingurinn,
sem þangað fór úr þessu bygðar-
lagi. Hjartagóð kona í Víkinni
hafði skotið yfir hana skjólshúsi
á meðan hún beið eftir ferð sjó-
veg suður. En þá var oft langt á
milli ferða.
Við krakkarnir þurftum að
leika okkur eins og við er að bu-
ast. En leikföng voru af skornum
skamti þá, engar leikfangaverk-
smiðjur og ekkert flutt inn af því
tagi til Víkur í þá daga. Leikiv
okkar voru smækkuð mynd af it-
höfnum fullorðna fólksins eða þá
að horfa á hvað það gerði. Það
var spennandi að vera niður á
kampinum þegar út- eða uppskip-
un fór fram. Þá þurfti örugga
formenn og trausta háseta, ef eitt
hvað var að sjó — og það var það
oftast nær. Þar var oft teflt djarft
og sáust hröð handtök, þegar „tek-
ið var lagið“ og brunað að landi.
Mörg mannslífin hefir hún kost-
að sjósóknin þar. Ekki skeði þar
slys meðan jeg var þar, en oft
Ijet Ægir sjá sína yglibrún. —
Og þann leik iðkuðum við oft,
þegar enginn sá til, að elta útsog-
ið eins langt út og við gátum og
hlaupa svo á undan næstu bylgju
aftur upp eftir kampinum. Var
mildi að aldrei hlaust slys af og
flengja myndi jeg nú mína
stráka, ef jeg sæi slíkt til þeirra.
Auðvitað var þetta stranglega