Lesbók Morgunblaðsins - 28.09.1941, Blaðsíða 3

LESBOK MORGUN'BLAÐSINS
331
Þrátt fyrir 1000 ára „reynslu". —
Hvernig fór með sauðnautakálf-
ana ? Hvernig er að fara með
sauðfje vort? Hvernig höfum vjer
verndað hestastofn vorn? — Og
hvernig —? Hvernig? Yjer ættum
að vera hreinskilnir við sjálfa oss
og bæta eigi gráu ofan á svart
að nausynjalausu. — — —
Hreindýr eru hagspök. þ. e. a. s
vanaföst og halda trygð við
heimahagana. En þau eru rás-
gjörn og rása á beit sinni 12—15
km. og snúa síðan við aftur. Þetta
er eðli þeirra. Einnig skifta þau
;afnan um haglendi haust og vor
og eru vanaföst 1 þeim efnum.
Og kýr velja sjer venjulega á-
kveðna haga um burðinn o. s. frv.
Það þyrfti því allstóra „girðingu"
á myndarlegu hreindýrabúi, ef um
fasta búsetu væri að ræða. — En
þetta atriði er eigi á dagskrá að
sinni.---------
Mjer er vel ljóst, að erfitt er
að ræða um mál af þessu tagi og
þurfa að andmæla áhugamönnum.
sem vilja vel, en vita of lítið eg
hættir því við að beita fremur
kappi en forsjá. Er það venju-
lega lagt út á verra veg og talið
stafa af „óvild“, kallað „níð“ og
annað verra. Hjer er þó engu slíku
til af dreifa af minni hálfu. Jeg
þekki hr. Bertel Sigurgeirsson ekk
ert persónulega. En mjer er þó
kunnugt, að honum muni líkt far-
ið og sjálfum mjer, að hann hafi
„fengið hreindýr á heilann"! Jeg
minnist þess, er jeg fyrir 12—14
á'rum síðan skrifaði allmargar
greinar um hreindýr og hrein-
dýrarækt í Yísi og Morgunblaðið,
þá hringdi B. S. eitt sinn til mín
ofan úr Bergstaðastræti og spurð-
ist fyrir um hreindýr. Þetta er því
engin ný bóla hjá honum, og held-
ur eigi hjá mjer. Það mun nú senn
40 ár, síðan jeg tók að kynna mjer
þessi mál til hlýtar, bæði heima
©g erlendis, og á jeg þó óefað
margt ólært í þeim efnum.---------
Að lokum aðeins þetta í stuttu
máli: Það myndi gleðja mig að
lifa það að koma á hreindýrabú
B. S. eða einhvers annars áhuga-
manns, sem treystandi væri í þeim
efnum, — en þeir eru því miður
eigi margir — t. d. að 8—10 árum
liðnum. Býst jeg þá við, að reynsl-
an muni hafa sannað flest af því,
sem jeg hefi drepið á hjer og
annarsstaðar. Og eins hitt, að eigi
vel að vera, verðum vjer íslend-
ingar að fá oss sjerfróðan mann
til aðstoðar í upphafi og leiðbein-
inga — eins og Bandaríkjamenn
hafa gert og aðrir þeir, er hrein-
rækt hefja, — annað hvort Finn-
lappa eða norskan hreinræktar-
mann.
Og því má eigi gleyma, að
einstakir bændur eiga alls eigi nje
mega hugsa til hreinræktar, heldur
verður að stofna til hennar í sam-
vinnu heilla hreppa eða hjeraða!
Hefi jeg áður fært rík rök að
þessu í mörgum blaðagreinum.
Helgi Valtýsson.
Gamlir Eyfirðingai
Eftir Kristinn Daníelsson
Herra ritstjóri.
Ilesbókinni 7. þ. m. stóð, að
sjera Kristinn K. Ólafsson
forseti Kirkjuþings Islendinga í
Canada muni vera Þingeyingur
að uppruna. En þó að Þingeyj-
ingar og Eyfirðingar sjeu ná-
grannar og góðir vinir, þá vilja
hvorirtveggja helst eiga sína
merkismenn sjálfir. Og af því að
jeg er af eyfirskum uppruna eins
og forsetinn og þar að auki nafni
hans, þá vil jeg nú leiðrjetta
þetta. Sjera Kristinn er eiginlega
ekki Ólafsson, heldur Kristinssön.
Þess vegna skrifar hann Kristinn
K. Mjer er í barnsminni Ólafur
gamli'afi hans; mig minnir á
Stokkahlöðum, næsta bæ við
Hrafnagil, þar sem jeg er fædd-
ur, og þótti allmerkur bóndi og
átti mæt og merk börn. Kristinn
sonur hans og faðir forsetans var
bóndi þar í nágrenni, fátækur
barnamaður og hugði líklega ekki
gott til að geta mannað börn sín
og varð því einn í útflytjenda-
hópnum, sem fór úr Eyjafirði,
mig minnir 1875. Er nú margt
merkra niðja þeirra útflytjenda í
Ameríku. Sjálfsagt væri sjera
Kristinn nú ekki forseti kirkju-
fjelagsins, hefði hann fæðst og
alist upp í Eyjafirði, þótt hann
sje „fegurst bygð á landi hjer“,
auk annara kosta, sem það hjerað
hefir.
En kona sjera Kristins mun
vera Þingeyingur og börn þeirra
því eyfirsk í aðra ætt og þing-
eysk í hina. Forsetinn sagði mjer,
er hann var hjer fyrir nokkrum
árum og jeg hitti hann heima
hjá sjera Sigurði P. Sívertsen, að
þau töluðu íslensku og vildu vera
íslendingar, eins og hann sjálfur
vill vera, þótt hann sje fæddur
í Ameríku.
Annar sonur Ólafs á Stokka-
hlöðum, bróðir Kristins, hjet Jón
Ólafsson bóndi á Rifkelsstöðum,
vinur og lengi meðhjálpari föður
míns í Munkaþverárkirkju, greind
armaður og gegn. Hann var faðir
Björns, ritstjóra Fróða og Aðal-
steins, jafnaldra míns og að mig
minnir fermingarbróður. Eftir
fermingu varð hann búðarsveinn
á Akureyri en seinna bankastjóri
og bankaeigandi í Canada, Royal
Bank of Canada, held jeg.
Dóttir Ólafs hjet Kristín, sjer-
staklega góð kona, fríð og fín-
gerð. Hún var gift Pjetri Thor-
laciusi, trjesmið, bónda á Stokka-
hlöðum, syni Hallgríms Thorlacius
ar prófasts á Hrafnagili næst á
undan föður mínum.
(Pjetur kom einu sinni úr kaup
stað frá Akureyri um nótt og
hitti mig, er jeg vakti yfir túni,
því að gatan lá rjett hjá bæjar-
veggnum á Hrafnagili. Gaf hann
mjer þá sjálfskeiðing, er hann
hafði keypt í ferðinni, mikið
vopn, fagurt og biturlegt og
mundi líklega mega nota í styr-
jöldinni í návígi „með góðum
árangri“ eins og styrjaldaraðil-
arnir segja. Vinnumaðurinn sagði
um morguninn, að nú hefði „hlaup
ið á snærið fyrir mjer“. Var það
í fyrsta sinn, sem jeg heyrði það
Framh. á bls. 335.