Lesbók Morgunblaðsins - 28.09.1941, Blaðsíða 6

334
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
stundum slær það með krepptum
hnefa og fylgir fast eftir.
Þarna í kringum vitahúsið hefir
sjórinn víða brotið djúpar gjár.
Eru þær opnar til hálfs, en á
hina þrjé vegu umluktar 10—15
metra háum, lóðrjettum berg-
veggjum. Af þessum gjáabörmum
er ægilegt að horfa niður í græn
golandi hyldýpið, þar sem sjórinn
svarrar við hinar svörtu kletta-
þiljur.
Frímann heitinn Haraldsson var
þá vitavöíður í Látravík. Hann
sýndi mjer íbúðarhúsið, vitann og
umhverfið. Húsið var úr stein-
steypu, stórt og mikið um sig, en
eins og oft vill verða um opin-
berar byggingar, ekki að sama
skapi vandað að vinnu og frá-
gangi.
En hitt vakti mjer furðu, hversu
mikið var búið að rækta um-
hverfis húsið. á þessum berangurs
legu bökkum, sem virtust ekki
vera annað en grjót og klappir.
Sú ræktun hlýtur að vera með
afbrigðum dýr, en óneitanlega set-
ur hún ftgurri og um leið byggi
legri svip á staðinn.
Frímann Haraldsson hafði ver-
ið þarna vitavörður um nokkur
ár, hafði áður verið bóndi á
Horni 'og stundað land og sjó
jöfnum höndum tins og þar tíðk-
ast. Hann var talinn maður vel
fjáður og atorkusamur umfram
aðra menn. Á vetrum smíðaði hann
áraskip og opna vjelbáta og seldi
til ísafjarðar eða annara staða,
þar lem eftirspurn var. Þóttu bát-
ar hans vel reynast. Síðan hann
kom í Látravík, hafði hann aðal-
lega beitt dugnaði sínum að jarða-
bótum, rifið upp grjót, brotið
landið og gert sáðsljettur, sett
upp girðingar, bætt lendingu o.
s. frv.Lendingin í Látravík er
þannig, að lenda má bátum í
fjörunni undir klettunum í lygnu
veðri og ládauðum sjó. En strax
og sjór gerist úfinn, skellur brim-
ið upp að klettunum og verður
þá að „hífa“ bátana upp úr fjör-
unni. Uppi á bökkunum er „krani“
til að draga þungavöru upp úr
fjörunni.
Frá klettabrúninni og í fjöru
niðri lá stigi úr timbri, mikill
og ramgjör Hafði Frímann smíð
að stiga þann og felt í steyptan
stöpul að neðan, því að ella
myndi brimið lyfta honum upp
og mölva. Svo nærri klettunum
gekk fiskur stundum á sumrin, að
Frímann sagði mjer, að vel mættu
menn á báti við fiskidrátt heyra,
ef konur gengju úr húsinu fram
á bakkana og kölluðu á þá til
maltíða.
Jeg gisti í Látravík um nóttina,
en lagði af stað þaðan morguninn
eftir um dagmálaleytið. Jeg varð
samferða unglingsmanni, sem var
hjá Frímanni. Sá var bróðir bónda
sonarins í Hlöðuvík, sem hafði
fylgt mjer upp Skálakamb. Það
átti ekki af mjer að ganga að
hafa meira gott af þeirri ætt.
Við gengum nú upp úr Látravík
yfir háls einn og niður í Hrolleifs-
vík. Þar höfðu víst verið tvö býli
einhverntíma, en nú löngu komin
í eyði.
Nú voru þar sauðahús frá Frí-
manni, hafði hann þar í beitar-
húsum á vetrum, en heyjaði þar
á sumrin. Það þætti sumstaðar
ófært með öllu að ganga yfir
fjall til beitarhúsa dag hvern á
vetrum. Allmikinn snjó leggur
þarna stundum í aðdragandanum
báðumegin, en skefur af sjálfu
fjallinu. En í svartabyl og veður-
ofsa mega menn þar gæta sín að
villast ekki fram af björgunum. —
í Hrolleifsvík er undirlendi
svipað og í Látravík, nema hvað
það nær þó til sjávar á smábletti,
svo að jeg býst við, að einhver
not megi hafa þar af fjörubeit.
Nú kvaddi jeg hinn unga mann,
því að hann var að hyggja að
kindum. Gekk jeg svo áfram upp
úr þessu dalverpi. Ekki var vert
að fara of geyst fyrst í stað. Það
var sporadrjúgur spölur til næstu
mannabygða.
IV
Þetta er g”eiðfærasti og skemt’
legasti vegurinn, sen.’ jeg hefi enn
farið á þessu ferðalagi. Fremur
sljettir, grasi grónir harðvellis-
balar tejgja kjarnmikinn, ilmandi
gróðurvef á fremsta hlunn hengi-
flugsins En harðvelli er þetta
sannarlega, því að grunnur er
jarðvegurinn og blágrýtisbjarg
undir. Stundum þræði jeg fjár-
götur, sem öðru hvoru liggja svo
tæpt, að varla er meira en fet frá
þeim og út á bjargbrúnina. Bjarg-
ið er mismunandi hátt og fellur
sumstaðar beint í sjó niður. Sól
skín í heiði og útsýni er dásam-
legt austur vfir Húnaflóa.
Á einum stað skerst mjór dal-
skorningur upp í f jallgarðinn.
Þaðan streymir bergvatnsá, sem
fellur niður af brún bjargsins í
kolgrænan sjó. Þetta er Drífandi,
án efa einhver sjerkennilegasti
foss á landinu, þótt ekki sje hann
vatnsmikill. Þegar nær dregur
Smiðjuvík verður landið uppi á
björgunum breiðara og enn gróð-
urmeira. Slægjublettir eru þar á
víð og dreif. En björgin sjálf eru
líka hærri Heitir nokkur hluti
þeirra Smiðjuvíkurbjarg. í bjarg-
sillunum er nokkur gróður og
fuglalíf eigi all-lítið. Máfar og
veiðibjöllur lyfta sjer ljettilega
upp yfir brúnina, líta snöggvast
niður á mig og svífa svo fram a/
bjarginu aftur, hægt og tígulega.
Fýlarnir fljúga um í hópum, en
þeir eru öllu þunglamalegri í
hreyfingum, þar sem þeir aka
spikfeitum skrokkum sínum áfram
með tíðum vængjaslætti.
Fýllinn verpir þarna í björgun-
um, en svartfuglinn ekki. Þeir
eru aldrei saman. Svartfuglinn
forðast að verpa eggjum sínum,
þar sem nokkur gróður hefir fest
rætur, en fýllinn sækist eftir
gróðri — og ræktar út frá sjer.
Björgin taka enda og Smiðju-
vík blasir við. Heldur er undir-
lendið af skornum skamti, en
þarna er ágæt lending, eftir því
sem um er að gera í þessum vík-
um. Hús standa enn í Smiðjuvík
og túnbletturinn er sæmilega
sprottinn, en jörðin er í eyði.
Þegar jeg gekk niður í víkina
brá mjer í brún, er jeg sá bát þar
í lendingu, því jeg vissi þar engra
manna von. Gekk jeg nú til þeirra
og reyndust þetta þá vera bænd-
urnir úr Boiungarvík, allir þrír:
Jón í Seli og svo bræðurnir Reim-
ar og Jónas Finnbogasynir. Voru
þeir að sækja þangað rekaviðar-
smælki til eldiviðar. Á leiðinni
höfðu þeir svo veitt seli og fisk.
Höfðu þeir tekið upp nesti siti
og sátu nú að snæðingi þarna í
fjörunni. Þeir spurðu mig, hvort