Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.1942, Blaðsíða 15

LE8BÓK MORGUNBLAÐSINS
95
Babuski tókst að sleppa lifandi
gegnum ófriðinn. Árið 1920
tókst búlgörskum hryðjuverka-
tnanni að lokum að drepa hann
á eitri, er hann dvaldi í fæðing-
arborg sinni. Babuski var þá 47
ára gamall og bar 17 ör eftir
róstusama æfi.
Serbar og íbúar Montenegró
eru gæddir hugrekki og baráttu
hug, sem næstum gerir grimd
Þjóðverja, og jafnvel einstakl-
ingshreysti breskra hermanna,
að engu.
Sjerhvert mannsbarn í Serbíu
kann söguna um Voga Tanko-
vitch. Hún er á þá leið, að Pjet-
ur Mrkonich, sem var Pjetur
I., hafi einhverju sinni veturinn
1914 sent skipun til herstjórn-
arinnar um að ráðist yrði á
hægri arm austurríska-ung-
verska hersins, er komist hafði
langt inn í hálendi Austur-
Bosníu.
Ofurstinn, sem stjórnaði serb
neska hernum á þessum slóðum,
gerði boð eftir Tchetnikaforingj
anum Tankovitch. Hann gaf þá
skýringu, að hann mætti ek«:
við því, að missa einn r'
mann úr herdeildinni, þar
hún hafði nýlega orðið fyrir
miklu tjóni. Ofurstinn fór fram
á það, að Tankovitch tæki að
sjer að stjórna árás á Austur-
ríkismenn. Hann fjelst á það, en
bað um matvæli fyrir menn
sína, er væru 300 að tölu. Of-
urstinn gat ekki látið neinar
matarbirgðir af hendi, en skip-
aði þeim að nærast á úlfakjöti.
Tankovitch fór með menn sína
yfir fjöll Bosníu og lifði á úlf-
um. Hann komst í kast við Aust-
urríkismenn, tvístraði fyrir þeim
hálfri herdeild, eyðilagði sam-
gönguæðar og sprengdi upp skot
færabirgðir.
Tankovitch var sjálfur drep-
inn.
Þegar Austurríkismenn her-
tóku Belgrad 1915 opnuðu þeir
gröf hans þar og vörpuðu jarð-
heskum leifum hans meðal lík-
anna af bændunum, er þeir
höfðu hengt á markaðstorginu
við Kralja Milana.
★
Þar sem Tchetnikar eru skjót-
ir til athafna og duglegir eru
þeir á friðartímum meðal helstu
stjórnmálamanna landsins. Þeir
hafa yfirleitt mikla þekkingu á
stjórnmálum og stjórnarháttum.
Það voru Tchetnikar, sem
komu af stað byltingunni gegn
Cvetkovitch. Bændur í Monte-
negró, sem tilheyrðu hreyfingu
þeirra, höfðu þegar hafist handa
um að gera uppreisn.
Öllum Serbum var vel kunn-
ugt um það, á hverju þeir máttu
eiga von, er flugherinn hafði
steypt stjórninni, sem gefist
hafði upp fyrir kröfum Þjóð-
verja. En þeir buðu öxulríkjun-
um byrginn og settu Pjetur kon-
ung í hásæti Karageorgevitch-
konungsættarinnar, er oft hefir
komist í hann krappan. — Þá
sungu þúsundir fagnandi Serba
í stjörnubjartri nóttunni: „Spre-
mite, se spremite Tchetnice!"
(verið viðbúnir, verið viðbúnir
Tchetnikar).
Ungur liðsforingi viðurkendi
það 28. mars, að stríð væri óum-
flýjanlegt, og að Serbar yrðu að
öllum líkindum undir. En hann
bætti því við: „Jeg skyldi glað-
ur deyja á morgun fyrir það eitt
að hafa lifað í gær“.
Skáldið Mazhurinchich frá
Króatíu hefir í lofkvæði um
Tchetnika-hetjurnar sagt, að
þeir væru menn, ej; „vanir væru
að deyja“.
George nokkrum Grimm var
haldið skilnaðarsamsæti á dögun-
um í bænum Roseburg í Ameríku.
Þega rgestirnir fóru að tínast
heim um miðnættið, hafði einhver
orð á því, að það væri óviðkunn-
anlegt, að Grimm skyldi ekki hafa
verið í veislunni. Kom þá á dag-
inn, að það hafði gleymst að bjóða
sjálfum heiðursgestinum.
★
Hjón ein í Ameríku, sein hafa
mikinn áhuga fyrir sigurmerkis
áróðrinum, skírðu dóttur sína
Victorine Valohie Veronica Van-
zieleglien.
★
í Miami sótti kona um skilnað
vegna þess, „að maður hennar
hugsaði ekki um annað en konur,
söng, vín og veðreiðahesta".
Kcirtaflan
Nú hækkar sól á bláum himinboga,
blærinn strýkur lauf í fjallahlíð.
Morgunstundin gefur gull í bæinn,
gróðurmoldin hlær um sumar-
daginn.
En hvað nú er sæl og fögur
sumartíð.
Ut að vinna, enn má sá og planta,
upp skal plægja, herfa gróður-
mold;
vorið streymir inst í hennar æðum,
öll er jörðin full af lífsins gæðum.
Örmum vefur örsmá fræin íslensk
fold.
Kartöflurnar komnar eru’í garð-
inn,
kallað hefir vorið þær á ný.
Þær eru aðeins frjálsar fáa daga.
Fögur þeirra stutta æfisaga,
bráðum læðast laufgir kollar
ljósið í
Kartaflan, hún stærstu gjafir
gefur.
Getur nokkur fórnað meiru ’en
hún?
Síðast er hún bæði hrjáð og
hrakin,
hímir eftir feyskin, ber og nakin
þegar sólin sígur bak við sævar-
brún.
Hún er móðir, fórnar sínu fjörij
fyrir augað ber ei glæsileik,
engin drotning, gyðja hárrar
hallar.
Hún samt rækir skyldur sínar
allar
þótt að viti ’hún verði síðast vofa
bleik.
Enga sök á hún, þótt harðni ’í
búi,
hennar er það sama, fórn og stríð
Börnin hennar nærir nægta-
brunnur,
nærri þó ei fylli kassa ’og tunnur
uppskera, eftir svala, raka sumar-
tíð.
Júní, 1941.
Hugrún.