Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1942, Blaðsíða 6

166
LBSBÖK MORGUNBLAÐSINS
skothríðina dynja yfir dautt og
lifandi.
Tjónið er gífurlegt. Bodö er
orðin ein rjúkandi rúst, eins og
Nyborgsund. Elverum, Molde,
Kristianssund og Namsos áður.
Hinn stóri spítali, sem auðkend-
ur var með stórum Rauða kross
n,erkjum á þakinu, hrundi, eins
og önnur hús bæjarns.
Fyrsta árásin var gerð í litlum
stíl að morgni dags kl. 8. Þá var
loftskeytastöðin eyðilögð. Flug-
vjelarnar komu svo aftur kl. 6
e. h. og þá byrjaði árásin fyrir
alvöru. Sprengjunum var dreift
um, svo þungar drunur heyrðust
frá Bodö og Bodin, og eldar tóku
að geisa jafnóðum og sprengjur
hittu húsin í þjettbýlinu. Á vet-
fangi þyrluðust reykjarmekkir
upp, sem báru við hinn fagra vor-
himin og huldu fjallatindana.
Spítalinn var með fyrstu hús-
unum er urðu fyrir sprengjum.
Enginn efi er á, að það var af
ásettu ráði gert, því flugvjelaru-
ar steyptu sjer beint niður yfir
sjúkrahúsið og vörpuðu frá sjer
eldsprengjum úr lítilli hæð. Marg-
ar komu niður nálægt húsinu, svo
hurðir og gluggar sprungu inn í
bygginguna. En svo kviknaði í
báðum endum þaksins og brátt
stóð þakhæðin öll í ljósum loga.
Sjúklingar voru þar 160. Mörg-
um þeirra hafði verið kqjnið fyr-
ir í kjallaranum, en bera varð þá
út úr hinum brennandi spítala,
sem veikastir voru. Starfslið spít-
alans og sjálfboðaliðar unnu ó-
sleitilega ^og björguðu flestum
sjúklinganna. En mörg átakanleg
atvik gerðust á skömmum tíma,
er hið fársjúka fólk var flutt út
úr bænum mjög illa til reika.
Fyrst brann bæjarhverfið, sem
næst var höfninni. Þar voru tvær
birgðastöðvar kola, er juku mjög
á eldana. Eldhafið gleypti hvert
húsið af öðru. Flest voru þetta
lítil einbýlishús, eins og títt er á
Bodö. Síðar varð hvert hverfið á
fætur öðru eldinum að bráð. Eld-
súluna bar við himin á margra
kílómetra löngu svæði og sást
hvaðanæfa frá 1 Nordland alt
kvöldið. Allan þenna tíma var
stöðugt sprengjuregn og spreng-
ingarnar heyrðust eins og þrumu-
gnýr handan fjallsins. í hvert
skifti sem flugvjelarnar steyptu
sjer niður, eyðilögðu þær eitt-
hvað og þær „börðust" eftir sett-
um reglum um að valda sem
mestri hræðslu, einkum við veg-
iria, en einnig upp um allar hlíð-
ar, þar sem eitthvert líf hrærð-
ist. ^
Slökkvistarf var undir þessum
kringumstæðum ómögulegt. Yatns
leiðslan í miðbænum var eyði-
lögð. Menn urðu að láta sjer nægja
að reyna að bjarga lífinu og ef til
vill því allra verðmætasta.
Meðan mesta sprengjuregnið
stóð yfir reyndu hjálparsveitirn-
ar að bjarga fólki úr rústura
kjallara og koma því í skjól. Þeg-
ar fór að líða á sprengjuregnið
var aðallega skotið úr vjelbyss-
um, eldsprengjum varpað og því-
umlíku, sem augsýnilega var gert
til að hindra björgunarstarfsem-
ina. Fyrir utan að sprengikúlum
var varpað á sjúkrahúsið, var
skotið úr vjelbyssum á hinar
hughraustu, hvítklæddu hjúkrun-
arkonur, sem voru að reyna að
lina þjáningar hinna bágstöddu
sjúklinga.
Eftir rúmar tvær klukkustund-
ir fór fólk að koma út úr fylgsn-
um sínum, en þá steypti ein flug-
vjelanna sjer alt í einu niður yfir
bæinn og hóf bæði sprengjuvarp
og skothríð úr vjelbyssum á bæ-
inn og nágrennið, þar sem flest
fólk var saman komið. Þetta var
hámark ógnanna.
Það voru ekki nema fáein hús
í útjaðri bæjarins, sem komust
hjá brunanum, en öll önnur hús
voru í rústum, þar á meðal, fyrir
utan sjúkrahúsið, kirkjan, opin-
berar byggingar, gistihús, bankar,
fjöldi verslunarhúsa, en fyrst og
fremst íbúðarhús, hundruð, ef til
vill þúsund smáheimíli. Af 6000
íbúum í Bodö voru 5000 heimilis-
lausir.
Á meðan sprengju- og kúlna-
regnið dundi á bænum, flúði
fjöldi fólks á brott og leitaði
langt upp til fjalla. Þar hafðist
fólkið við alla nóttina undir ber-
um himni af ótta við að þýsku
flugvjelarnar kæmu aftur til að
gera árásir. 1
Heilar fjölskyldur tóku sig upp
allslausar og fóru fótgangandi eða
á hjólhestum út í sveitir landsins.
Það er ómögulegt að lýsa þeirri
hræðilegu örvæntingu, sem ríkti
hjá fólkinu, og það er heldur ekki
hægt að lýsa með orðum hinum
hræðilegu ógnum Þjóðverjanna.
En þeir, sem tóku þátt í og voru
vitni að þessum hræðilegu hörm-
ungum, munu aldrei gleyma þeim.
Vafalaust hafa hörmungarnar
haft mest áhrif á börnin, en þau
urðu einnig fyrir byssukúlum
Þjóðverjanna.
Alt kvöldið var stöðugUr flótta-
mannastraumur úr bænum, sumir
voru með eitthvað, sem þeir höfðu
bjargað, aðrir tómhentir.
Þessi hræðilegi mánudagur, er
höfuðstaður Norlandsfylkis var
lagður í rústir, mun fremur öðru
standa sem minnismerki um hin-
ar ægilegu ógnir nasismans. Þetta
er eitt af því hroðalegasta, sem
fyrir norsku þjóðina hefir komið.
Því verður aldrei gleymt.
★
Það, sem hjer hefir verið frá
skýrt, var aldrei birt í blöðun-
um í Suður-Noregi, þar sem Þjóð-
verjar rjeðu. Það var aðeins hægt
að lesa um þessa villimannlegu
framkomu Þjóðverja í blöðum
Norður-Noregs, sem enn voru
frjáls. Ekkert er ýkt af því, sem
sagt hefir verið.
íslendingar, sem ekki hafa sjeð
með eigin augum slíkar ógnir,
munu kannske segja, að þeir trúi
ekki að þetta geti verið satt.
Við, sem höfum verið sjónar-
vottar að þessu og mörgu öðru
álíka, vitum að þetta er satt.
Sigvard Andreas Friid.
f saumaklúbb:
— Hugsaðu þjer, hvað hann
var agalega dónskur. Hann spurði
mig, hvort jeg myndi eftir frosta-
vetrinum 1887.
— Já, hann hefir ekki athug-
að, hvað þú ert orðin minnislaus.
★
Gömul kona: Af hverju ert þú
ekki heldur í skóla, drengur minn,
en að vera að flækjast í bíó.
Lítill drengur; Af því að jeg er
með mislinga.