Lesbók Morgunblaðsins - 23.08.1943, Blaðsíða 3

LESBOK MORGUNBLAÐSINS
251
Sorgbitnu foreldrar!
Þá er mjer var sagt lát einkason-
ar ykkar, sem verið hefur dýrasti
og ástfólgnasti auður, spurði jeg
ósjálfrátt sjálfan mig, hvernig þið
færuð að bera slíka helfregn. Jeg
hefi heyrt dáðst að því, hve hraust-
lega þið hafið brugðist við heljar-
högginu. ókunn völd hafa nú
hringt hinni miklu forlagaklukku
í eyru hetjunnar, sem býr í ykkar
beggja brjósti. Það liggur við að
mig furði á því þreki og þeim
þrótti, sem fellur ekki við þvílíkt
högg. Þess er eigi að dyljast, að
hann virðist mikill, sá mannskaði,
sem, foreldrar, frændur og þjóð
hafa beðið við fráfall hins unga
stúdents. Enginn veit að sönnu,
hve hátt hann hefði komist upp
eftir stiga metorða og frama. En
slíkt skiftir engu. Engum getum
verður heldur um það leitt, hvort
hann hefði orðið mikill foringi eða
frumherji á einhverju menningar-
sviði. En hitt má telja víst — að
því leyti sem nokkuð má kalla vist
um mannlegt ráð á ófarinni ævi-
leið —, að hann hefði hjálpað
mörgum upp eftir harðfenni og
bröttum brún-um í ýmiskonar
Strýtuför mannlegrar ævi, ef hon-
um hefði orðið langlífis og lang-
vinnrar heilsu auðið. Hersveitum
bjartra vona er ger-eytt, þá er slík-
ur sveinn hnígur í gras. En þið,
foreldrar hans, eigið um þessar
mundir marga raunabræður og
margar raunasystur um alla vora
blóði rigndu jörð. Og það sýnir
styrkleik og ósigranleik lífsins, að
það þolir slíkt mannfall og æsku-
manna hrun. Lífið er sem stórt
fljót, breitt og vatnsmikið. Stór-
fljótið sýnist renna með sama
straumþunga og sama vatnsmagni
og áður, þó að mörgum kvíslum
og miklu vatni sje veitt úr fravegi
þess og rás.
Þá er slíkri feigðareldingu lýst-
ur niður á ungan fullhuga, er sem
hugsun vor staðni, fái hvergi
hrærst nje hreyfst nje nokkuð á-
lyktað. Vjer kennum þess einu
sinni enn, að líf vort er, eins og
Matthías segir, „lagaröldu blik,
leynirúnir, depill, þagnarstrik“.
Hjer er oss fengið dæmi, skapa-
dæmi til lausnar, sem er þannig úr
garði gert, að neðstur og efstur í
viskuskóla lífs vors gera dýpstu
gátu þess svipuð skil. En sá fall-
valtleikur, sem birtist í láti hins
unga efnismanns, er næsta fátíð-
ur. En á hina svörtu skólatöflu
vora er letruð þessi spurning: Hví
var þessi hvati og ítri sveinn því-
líkri ör lostinn í hjarta stað. Og
þó að slíkt svar fullnægi ekki gagn-
rýni vorri nje skynsemi, snertir
það djúpan grunn og grun í
hyggju vorri og sál.
Hver syrgjandi verður að hugga
sig sjálfur, eins og hver sjálfbjarga
ferðamaður verður að sitja þann
hest, sem ber hann yfir heiðar og
dal. Mennirnir eru svo ólíkir, að
þeim hentar fæstum sama huggun
eða sama huggunarráð.
Eitt hið vitrasta skáld, sem
auðgað hefur íslenskar bókmentir,
Grímur Thomsen, lagði eitt sinn
foreldrum, er misstu einkason sinn,
ungan stúdent, þau orð í munn, að
„ein af lindum hjartans“ væri
þrotin, þá er hann var felldur.
Jeg hygg, að þetta sje ekki alls-
kostar rjett. Minningarnar vaka og
vermay þó að um leið svíði í sár-
inu, sem aldrei getur að fullu gró-
ið. Á einverustundum og við marg-
vísleg störf hvarflar hugurinn til
hins horfna sonar. Þið minnist
þess, er hann -brosti við ykkur,
ljek sjer á gólfinu eða í hlaðvarp-
anum með systrum sínum. Þið
minnist gleðinnar, er það kom í
ljós, hve skarpur hann var til
náms og skilnings, hve fimur hann
var, er hann þreytti leika og íþrdtt-
ir. Þið minnist þess, er hann hva-rf
sem farfuglarnir að heiman á
haustin og kom sem þeir heim á
vorin, hlaðinn góðum orðstír og
frama, sem hann hafði aflað sjer
í hinni kyrrlátu og friðsömu vík-
ingu skammvinnrar ævi. Svo kvað
Stephan G. Stephansson, hið gagn-
skynsama og bjartsýna skáld:
„Af kærleik þínum engu verður
eytt.
hann er og varir mjer í tímans
sjóði.
Þó von um framtíð, um þig bygð,
sje breytt,
jeg bý að auð frá samvist okkar,
góði“.
Þessi orð hins mikla andans-
manns getið þið með sanni tekið
ykkur í munn. En það er merki-
iegt, að vantrúarmaðurinn Step-
han G. Stephansson bætir þessum
trúroðnir vísuorðum við:
„Og þegar berst jeg út af Ijóðsins
löndum,
mun lífið verja hann sínum geymslu
höndum“.
Að lokum óska jeg dalnum, sem
af ræktarsemi og tryggð mun lengi
geyma minning hins mannvænlega
sveins í skauti sínu og sögnum, að
hann verði jafnan dalaprýði, tær
islensk menningarlind, útvörður ís-
lenskrar dalamenningar. Ykkur,
harmi lostnir foreldrar, óska jeg
þess og trúi því um ykkur, að þið
vaxið, á ykkar hljóðlátu vísu, á
hinum mikla harmi og hinum
stríðu örlögum, er þið hafið beðið.
Hinn fallni sonur, þessi vonahnött-
ur, sem hvarf ykkur, lifir í huga
ykkar og hjarta, verður einn ykk-
ar síðasti klökkvi, síðasti varmi og
síðasta tár.
Sigurður Guðmundsson.
Francis Biddle,

dóms^aiai >*om.ri a iíanaaiikjanna
— Fyrirgefið, herra lögreglu-
stjóri, jeg kærði hingað í gær
stuld á skjalatösku, en nú hefi jeg
fundið hana.
— Þjer komið of seint. Við höf-
um fundið þjófinn.