Lesbók Morgunblaðsins - 23.08.1943, Blaðsíða 7

LESBOK MORGUNBLAÐSIN3
255
og settist jeg þar að og skildi við
Hallgrím með nokkrum söknuði.
Svo fór jeg að skoða í garðana
á Laugum. Þarna er jarðhiti tals-
verður — og jarðylurinn all víð-
áttumikill. Jarðvegurinn virðist
vera með afbrigðum frjósamur,
upp eftir öllum hlíðum. Grasvöxt-
urinn er þar afar mikill og stór-
eflis, dökkgrœnar breiður af flækju.
Mjer finnst Reykjadalurinn bera
meiri frjósemisblæ en flestir aðrir
stað'r. Jarðir eru þar víst ekki
stórar yfirleitt, en bændur hafa
drjúgan arð af búum sínum og
framfleyta sumir mörgu fólki á
landlitlum jörðum. Er það ekki
einmitt fyrirmynd, að hafa ekki
mjög stórt um sig, en hafa góðan
arð af hverjum grip og hverjum
ræktuðum bletti. En maður hugs-
ar til þess með skelfingu, að nú
eru fjárpestir komnar í hjarðir
þessara dalbúa, hinn vel ræktaða
fjárstofn þeirra. Margir styðjast
þeir mjög við garðyrkju og ein-
stöku svo að garðyrkja má teljast
önnur aðalstoðin undir búum
þeirra.
Dalverpið er einkar notalegt og
viðkunnanlegt, þó ekki sje það
svipmikið. Skólarnir tveir, hjeraðs-
skólinn og húsmæðraskólinn, hafa
verið sýslunni og landinu gagnleg-
ar stofnanir, enda notið góðra
manna sem stjórnanda og kennara
frá upphafi. Sitt af hverju hefir
verið gert til að prýða uníhverfi
þeirra, bjarkirnar eru nú að byrja
að teygja úr sjer í holtinu við hús-
mæðraskólann og þar glitruðu fög-
ur blóm í kring, þennan dag sem
jeg var þar, sem vaxið höfðu við
umhyggju Lilju frá Víðivöllum í
Skagafirði. Á húsmæðraskólanum
hitti jeg Steingrím Jónsson, fyrv.
bæjarfógeta, sem var einn af stofn-
endum garðyrkjuhlutafélagsins á
Hveravöllum.
Þegar jeg var þarna á Laugum
þá var búið að taka upp ekki lítið
af kartöflum, bæði til neyslu og
til sölu, því þá voru kartöflur í
geypi verði. Það hefði einhvern-
tíma þótt fyrirsögn, að kartöflur
yrðu fluttar þaðan, til neyslu í
öðrum hjeruðum, síðast í júlímán-
uði. Næst framtaki bændanna má
þakka það jarðyl dalsins og svo
snemmvoxnum kartöfluafbrigðuin.
Jeg gisti á Laugum um nóttina,
en morguninn eftir hjelt jeg að
Laugabóli, sem er stutta bæjarleið
frá hjeraðsskólanum. Þar býr
Tryggvi Sigtryggsson og er hann
einn mesti garðyrkjumaður þar í
dalnum. Þar sá jeg ágætar kartöfl-
ur, tilbúnar að sendast á Akureyr-
armarkað, stóran garð með höfuð-
káli og allmikið af gulrótum, vel
vöxnum. Þar er garðiandið notað
svo vel, að sjaldgæft er að sjá slíkt
hjerlendis, t. d. lætur Trygvi sum-
ar hinar smærri, fljótvöxnu mat-
jurtir vaxa á milli þeirra sem eru
seinsprottnari og þurfa lengra
millibil. Þannig þarf hann ekki að
ætla hinum minni jurtum sjerstakt
pláss. En til þessa þarf þá ná-
kvæmni í niðursetningu og hirð-
ingu, sem er sjaldsjeð hjerlendis.
Fyrir utan það, sem Tryggvi selur
af matjurtum, notar hann mikið
til heimilis, því að hann þarf að
metta marga munna. Hjer er nefni-
lega ekkert „Piparhverfi“, heldur
eiga þau hjón 10 börn, víst flest
innan fermingar. Allur er þessi
hópur vel út lítandi, máske ekki
síst vegna þess, að þarna skortir
ekki hollar matjurtir á borðið,
þær eru sannnefnd „lífgrös“, ef
rjett er með þær farið. Uppi í
brekkunni eru smágarðar, sem
elstu börnin eiga. Þar eru blóm og
runnar og svo eru þar líka smáar
birkiplöntur að gægjast upp úr
moldinni í fyrsta sinn — af fræi
frá Hallormsstað eða Bæjarstaða-
skógi í öræfum. Allt er þetta í
rjetta átt og til eftirbreytni fyrir
hjeraðsbúa — og það þó ekki síst
að hjer er góðum þingeyskum kyn-
stofni ekki einungis haldið við,
heldur fjölgað verulega. — Jeg
fjekk ekki staðist þá freistingu,
sem alltaf er samfara heitu kaffi
og pönnukökum, en þegar því var
lokið, minntist jeg, að á áætlun
Jóns á Laxamýri stóð: Þriðjudag-
ur 5. ágúst: Mývatnssveit.
★
Alltaf er hægt að komas* til
Mývatnssveitar, bílar alla daga —
hafði Jón á Laxamýri sagt við
mig. Enda hefir verið endalaus
straumur af bílum og ferðafólki
þangað í alt sumar. Þennan dag
var þó engin áætlunarferð. En
mjer var alveg óhætt að rölta á
stað fótgangandi, því jeg myndi
sjálfsagt fá bíl fljótlega upp eftir.
Og jeg hjelt áleiðis upp Reykjadal-
inn og dáðist að litlu trjánum á
Halbjarnarstöðum um leið og jeg
fór þar framhjá. Merkilegt hvað
fáar hríslur geta breytt svip eins
bæjar til hins betra. Jeg hjelt svo
áfram framhjá Brún — þar ofar-
lega í heiðarbrúninni. Ekki áræddi*
jeg að ónáða Björn bónda, þó mig
langaði til þess, því þar var fólk
í önnum við heyskap, og við ráðu-
nautar eigum ekki að draga bein-
línis úr framkvæmdum með því að
tef ja fyrir bændum við nauðsynleg
störf.
En mjer hálfbrá, þegar jeg leit
í kartöflugarð þar nálægt vegin-
um og sá að grösin voru sölnuð
af frosti yfir nóttina. Þetta mun
hafa verið fyrsta frostnóttin þar
um slóðir í fyrra. Og ég hélt áfram
framhjá Móakoti og Másvatni —
enginn bíll kom neðan úr byggð-
inni og ég þrammaði áfram yfir
Selbunguna, og þá fór að sjást
það an upp til sveitarinnar.
Þar er fagurt að líta yfir vatn-
ið og fjöllin í fjarska, og Laxá,
þar sem hún fellur úr vatninu,
hvítfyssandi kringum græna
hólma. Ég var svo heppinn, að
enginn bíll var á ferð þennan dag
— aldrei þessu vant — svo að ég
fékk að ganga alla leið frá Laug-
um og að Arnarvatni, því að Jón
á Laxamýri hafði sagt mjer að
hitta Sigurð bónda og láta hann
segja mjer, hvar jeg skyldi koma í
sveitinni. Þegar ég hafði hvílt mig
þar dálítið og fengið að vita hvert
halda skyldi, fékk ég bíl til að fara
með mig að Reykjahlíð um kvöld-
ið. Þangað var aðalerindi mitt í
Mývatnssveit.
— Manstu hvar jeg lagði píp-
una mína?
— Nei.
— Þetta er eftir kvenfólkinu.
Aldrei man það nokkurn skapaðan
hlut.
★
— Hvers vegna kallaðir þú ekki
þegar hann kyssti þig?
— 0, mamma, jeg er ekki búk-
talari.