Lesbók Morgunblaðsins - 23.08.1943, Blaðsíða 5

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
253
ið sem þáttur í uppeldismálum
þjóðarinnar. Þá var kirkjugarður
safnaðarins einnig til fyrirmyndar
— og einstaka trjágarður, en of
fáir þó— sanna að trje gætu prýtt
Húsavík, eins og önnur kauptún
þessa lands. Svona er það altaf,
— einstaka menn eru altaf hálfum
eða heilum mansaldri á undan hin-
um mörgu. En fjöldinn kemur síð-
ar þrammandi í fótspor hinna fáu.
★
OFAN úr heiðinni er útsýn góð
yfir þorpið og út yfir Skjálfanda,
en þennan dag var besta veður og
blíðalogn. Silfurglitrandi síldin óð
uppi í torfum og síldarflotinn elti
torfurnar að heita mátti alveg upp
undir sandinn fyrir botni Skjálf-
andaflóa. En síldarverksmiðjan í
Húsavík er ekki starfrækt, svo að
flotinn fór annað með aflann. Við
bryggju í Húsavík lá færeyskt
fiskitökuskip og fiskibátar konra
úr róðri með góðan afla, sem fór
beint í ísinn í skipslestinni. Alt fór
þar fram með spekt og friði, en
brynvarin lyfting færeyingsins
minnti þó á alvöru yfirstandandi
tíma.
Um kvöldið fór ég svo að Laxa-
mýri til Jóns bónda Þorbergssonar.
Hann er formaður Búnaðarsam-
bands Þingeyinga og átti að semja
áætlun fjrrír mig og leggja mjer
lífsreglur fyrir þá daga, sem jeg
átti að vera í hans umdæmi. Þar
var lax á borðum, nýveíddur, um
kvöldið. Laxveiðimenn voru þar og
frá Reykjavík, því Laxáin er álitin
með bestu veiðiám á landi hjer. —
Jeg vaknaði snemma laugardags-
morguninn þegar veiðimenn voru
að búast til veiðiferðar, og stóðst
auðvitað ekki þá freistingu, sem
það var að slást í för með þeim.
Þeir fóru upp með ánni, á móts við
lítið býli, sem nú er í eyði og dorg-
uðu þar, en urðu ekki varir og
fengu ekki annað en grænt slý á
veiðárfærin — en af því er þar nóg
er líður á sumarið. Jeg fjekk að
renna, og fjekk punds urriða og
þótti skömm til hans koma þegar
konungur fiskanna, laxinn, er á
næstu grösum. En duttlungafullur
er sá göfugi fiskur.
★
HEIM að Laxamýri var ég kom-
inn fyrir hádegi og hafði þá Jón
bóndi áætlunina tilbúna og frúin
máltíðina. Því næst kom bíll ofan
úr Reykjahverfi sem skyldi fara.
með mig þangað, því eins og nafn-
ið bendir til, eru þar hverir miklir
og garðyrkja allmikil í námunda
við þá. Jón bóndi á Þverá í Reykja-
hverfi er bílstjóri og hann segir
mér frá ýmsu, sem fyrir augu ber.
Nyrsti bærinn í Reykjahverfinui
eru Skörð, þar sem ófeigur Járn-
gerðarson bjó fyrrum, sem frægt
er í sögum.
Ekki get jeg talið Reykjahverfi
svipmikla bygð, en grösugt er þar
víðast og álitlegt til ræktunar. E.i
þá finnst mér eftirtekt ókunnugs
manns fyrst vakna verulega, þegar
komið er upp fyrir Reykjabæina
og farið að nálgast hverina. Þeir
eru norðanvert í yndislegu dal-
verpi og eru aðalhverirnir þrír,
Uxahver, sem fyrrum var frægastur
þeirra, og Ystihver eða Baðstofu-
hver eru syðst, nokkuð frá hinum
er Syðstihver. Dalverpið er þarna
eins og aflöng skál og svo laus við
mishíoðir eins og að listfengur
smiður hafi skemmt sér við að
sverfa og fægja allar ójöfnur sem
best af. Hitavatnsmagnið er afar
mikið og vatnið mjög heitt. Vafa-
laust felast afarmiklir lífsmögu-
leikar á þess|im stað, einkum í sam-
bandi við jartðhitann, þó kaldrana-
legt muni að vísu vera þar stund-
um og „Kári“ kveði þá napurt.
Kunnugt er það, að fram hefir
komið hugmynd lun að leiða hita
þaðan til Húsavíkur, til að hita
upp bæinn, og byggja nýbýli með-
fram leiðslunni, hæfilega þjett á
hinum ágætu móum. Sennilega er
það vel kleift — aðeins peninga-
spursmál.
★
VIÐ HVERINA í Reykjahverfi
hefur verið stunduð garðyrkja all-
lengi. Þar bygði BaldvinFriðlaugs-
son sjer bæ fyrir rúmum 30 árum
og nefndi Hveravelli. Hann stofn-
aði hlutafjelag ti'l að reka garð-
yrkju þarna við hverina og var
framkvæmdastjóri þess þar til fyr-
ir fáum árum, að Atli sonur hans
tók við. Nú mun K. E. A. hafa
gerst hluthafi í félaginu og nú eru
komin þarna tvö ný og góð gróður-
hús og var yndi um þau að ganga,
því hirðing þeirra virðist vera í
besta lagi. Aðal jurtin, sem þarna
er ræktuð, eru tómötur. Einnig er
töluverð kartöflurækt í kringum
hverina, þar sem heitt vatn er leitt
í kring um teigana. Ýmislegt ann-
að grænmeti sá jeg þar einnig. En
þó furðaði jeg mig á að sjá þar
ekki gulrætur, því jeg hygg að
ræktun þeirra þyrfti aldrei að
bregðast á þeim stað og svo er þar
um jurt að ræða, sem mun fljótt
ná útbreiðslu og vinsældum.
Við íbúðarhúsið hefir Baldvin
komið upp trjálundi, sem er nú
til mikillar prýði. En þó er auðsjeð
að hann hefir átt erfitt uppdráttar,
því þarna munu oft koma hörð
veður. Fátt er meiri heimilisprýði
en fallegur trjágarður. Jeg gisti
hjá Baldvini um nóttina. Vaknaði
snemma sunnudagsmorguninn við
skvetturnar í hverunum. Jeg stóð
á fætur og gekk út að glugganum,
horfði á hina fögru kísilskál hvers-
ins og þinar sífeldu skvettur og
gufugos. Enginn maður í víðri ver-
öld á annan eins gosbrunn fyrir
framan stássstofuna sína og Bald-
vin Friðlaugsson. Þetta er eitt af
meiri djásnum íslenskrar náttúru,
iðandi, ólgandi, gjósandi allan sól-
arhringinn, ár út og ár inn. Eigin-
lega ætti hverinn skilið að gerður
væri snyrtilegur garður í kring um
hann, því hann væri sjálfkjörinn
miðdepill slíks staðar.
★
ÞENNAN SUNNUDAG stóð til
samkoma í hverfinu, víst fyrir for-
göngu ungmennafjelags. En Jón
minn á Laxamýri hafði ekki gert
ráð fyrir því í áætlun sinni, að jeg
yrði þar þann dag. Satt að segja
langaði mig til að vera á þessari
samkomu, en hinsvegar vildi jeg
ekki byrja ferðina á að bregðast
fyrirmælum búnaðarsambandsfor-
mannsins. En mjer þótti þó öfugt
að halda frá samkomustaðnum
þegar hjeraðsmenn streymdu að
honum — enda hef jeg ekki lagt
slíkt í vana minn. En þarna átti
víst að synda í sundlauginni til að
byrja með. Síðan hleypa vatninu
úr henni og messa í henni og síð-
ast dansa í henni um kvöldið. Og
eiginlega langaði mig í þetta allt
— og vissulega • mun þetta vera
„fjölhæfasta“ sundlaug í landinu.
En þó jeg færi — Jóni að kenna —