Lesbók Morgunblaðsins - 26.11.1944, Page 2

LEtíBÚIv MOKÖUNBLAÐtílNS
4GG
som hal’a svipað voðurl'ar og ís-
land.
•!. Að halda áCram iriðiui skóg-
lenda.
4. Að hefja tilraunir til þess að
loysa ýmis vandamál á-samt kyn-
bótum trjátegunda.
5. Að greiða götu ferðamanna í
þoiiu skógum, som fjölsóttastir eru.
Uppeldi frjápianlna
Á undanförnum 10—lö árum liol'
ir oftirspurn trjáplantná aukist
stöðugt. Ef að líkindum lætur mun
• hún aukast mjög frá því, soni nú
or. I vor or leið, hefði þurft að
vora 120.000—löO.OOO trjáplöntur
á hoðstólum til þoss að fullnægja,
eftirspurnimii. En til voru um 00
til 70 þúsund trjáplöntur.
Til þoss að skýra fyrir mönnum,
hversu uppeldi trjáplantna hafi
miðað uudanfarin ar oru cftir-
taldar tölur toknai- úr skýrslum
skógra'ktarinnnr moð fimm ára milli
hili.
102'! 7.000 plöntur (þar af 1000
sondar til Færoyja).
102S 3.200 plöntur
1933 6.800 —
1038 20.000 —
1043 61.000 —
Á árunum 1920—1930 var frem-
ur lítil eftirspurn eftir trjáplöntum.
Kom þá oft fyrir að eigi seldust
allar plöntur, sem upp voru aldar
á Hallormsstað. og VögJum, og inn-
flutningur var mjög lítili. I m og
eftir 1030 vex innflutningur hröð-
um skrefum, on uppcldi innunlands
situr við saraa, og munu að
meðaltali hafa komið um 7.000
plöntur árlega úr græðireitum skóg-
ræktarinnar, fram til ársins 1935.
Þá var aðeins haíist handa um að
auka uppeldið, en síðan heiir verið
nokkuð uiœíð að þvi a hverju ári.
Þó micaði skammt oll ann iram til
1941, því að fjo það, sem hægt var
að veija til aukningar græðireitun-
um var ótrúlega lítið og auk jieVis
vannst margt liægar cn vonir stóðu
til.
Eftir 1941 hcfir stækkun gróðrar-
stöðvanna miðað örar, en af því
að það tekur venjulega fjögur ár,
og jafnvol fimm, frá því að land
or tekið imdir gróðrarstöð uns
það gcfur af sjer fullþroska trjá-
plöntur, eru stöðvaniai' eigi cnn
komnar í liámarksframloiðsln .
Aríð 193Ó var stærð gróðrarstöðv
anna á Vöglum og I lallormsstað
um 3500 formetj'ar, en þá var nokk-
ur hluti Vaglagræðiroit.sins oigi í
ra'kt_ l>á var undirhúningur hafinu
að gróðrarstöð í Múlakotj, som uú cr
orðin 7000 formotrár. títöðvaruar á
Ilallormsstað og VÖglum lmfa vorið
stækkaðar og. oru mu oða nokkuð
yfir 7000 formotra hvor, og litlum
græðiroit hol'ir verið komið upp
við Ilroðavatn, svo að nú er flat-
armál allra stöðvanna mn 22.000
fermetrar. I’ogar stöðvarnar oru
komuar í fulla ra'kt, som vorður
vorið 1946 að öllu forfallalausu,
munu fást 200.000 trjáplöutur ár-
lega. Þótt þessi tala virðLst all há,
mun trjáplöntufjöldjuii allsendis
ónógur, því að auk þess, sem cílir-
spurnin mun aukast írá því sem nú
cr. cru þaríir skógræktarinnar
s.jálfrar orðnar svo miklar, að þetta
nmn rigi hrökkva til.
Það er augljóst mál, að því fleiri
trjáplöntur, sem ræklaðar verða í
sömu gróðrarstöðinni, þess lægri
verður framleiðsiukostnuður á
hverja cinstaka plöntu, og þess ó-
dýrari sem plönturnár vcrða, því
mciri verður eftirspurniu. Auk þess,
sem gera verður ráð fyrir auk-
inni þörf fyrir trjáplöntur í garða
við hús og bæi og mikilli notkun
trjáplantna td skjólbeltaræktun-
ar, því að víst nia teija, að garð-
ræktin verði, er stimdir líða, nærri
einvörðungu rckin í skjóli lifandi
• k.jólhelta eins og liún er rokin
víðast hvar uin öll Norðurlönd.
Til þessarar notkunar oinnar þyrfti
hundruð þúsunda trjáplantna ár-
lcga, ef nokkuð ætti að mjða.
Af þessum ástæðum hcfir verið
athngað m.jög vundlega, hversu
auðveldast myndi að leysa úr vax-
andi jiört' trjáplantna á næstu ár-
um. En til þess þarf að vera lurat
að ala upp a. m. k, um oða yfir
mill.jón plöntur á ári. tíkilyrði til
])oss að stækka gróðrarstöðvarnar
oru aimmöj'kum lmndiu. í Múlakoti
or sta'kkuu ógcrlcg af því. að oigi
or, unnt að fá moira land. Á Vögl-
um í Fnjóskadal or land til stækk-
uuar gi'óðrai'stöðvariimar takmai'k-
að. og þótt færa mogi ]uu' nokkuð
út kvíarnar onn, cr okki unnt að
hafa þar stóra uppcldisstöð. Á
Hallormsstað or liins vegar all mik-
ið landrými, scm nota mætti undir
gróðrarstöð. En bæði oru samgöug-
ur þaðao og þangað oft orfiðar
snomma vors, svo að okki er unnt
að treysta því, að þaðan mcgi
drcifa út frjáplöntum á þeim túna,
scm bestur cr, og auk'þcss sctur
strjálbýlið þar skorður við því að
ná í nægilégt vinnuafl. Og þar scm
skógræktin átti enga aðra jörð
eðn jnrðnæði, sem gæti talist vel
fnllið undir stóra gróðrarstöð, varð
það að íáði, að kaupa hentugn
jörð til þessa. Fyrir valinu varð
jörðin Tuniastaöir í Fljótshlíð, lítil
cn jiægileg. Af landi jarðarinnar
eru 16—20 hektarar flatlendi, sem
auðvelt er aö ræsa fram og vinna
og breyta í gróðrarstöð. Landið
liggur á skjólgóðum stað og virð-
ist nll frjótt, enda þótt þaö sjc
Iremur votlent. Framræslim yerður
því veigamikill þáttur i stofnkostn-
aðinum, Er þegar lokiö að grafa
700 leagdarmetra af 2.20 m. djup-