Lesbók Morgunblaðsins - 27.04.1947, Blaðsíða 8
132
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
^ja&rapob
HEIMSKAUTSBAUGURINN.
I landafræðinni er okkur kent, að norður-
lieimakautabaugurinn snerti nyrsta tanga Is-
lands. Er svo að sjá, sera þetta muni altaf
vera svo. En það er öðru nær. Heimskauts
baugurinn flyst til vegna þess að faalli jarðéss-
ins breytist. Færist baugurinn því ýmist norð-
ur eða suður, en er lengi á því ferðalagi, eða
18600 ár. Þegar liann kemst lengst suður, liggur
hann um Bíldudal — Hólmavík — Blönduós
— Akureyri — Reykjahlíð — Hof í Vopna-
firði. En þegar hann kemst lengst norður, er
hann 94 km. fyrir norðan Grímsev. Hánn er
nú á norðurleið, en verður ekki komiun þang-
að fyr en árið 11300.
ÚR KERLIXGA*LÖGBÓK.
Verk skal byrja á vissum dögum vikunnar,
því að mæðið gengur mánudagur, þrálátur
þriðjudagur, misjafn miðvikudagur, fljótur
fimtudagur, framgangslítill föstudagur. lukku-
samur laugardagur, sæla fylgir sunnudegi.
(Hndr. Ólafs í Purkey Lbs.).
MEÐFERÐ SKÓGA.
Guðrún Arnadóttir, sem ólst upp á Hróa-
stöðum (að vestanverðu í Fnjóskadal gegnt
Vöglum) sagði mjer, að í ungdæmi sínu liefði
verið svo mikill skógur á Hróastöðum, að
menn hefði þurft að hengja bjöllur á kýrnar,
svo að hægt væri að finna þær i skóginum.
— Nú er enginn skógur á Hróastöðnm. —
Einu sinni var Guðrún seud út að i^kógum
(sem er næsti bær). Þegar hún er komin út
hjá hinum svonefnda Jónshöfða (sem; nú er
allstór inelhóll), heyrir hún að maðuf er að
höggva við í skóginum, en gat ekki sjeð liann;
þar var þá svo mikill og þjettur skógur. — I
landareign Skóga er nú enginn skógur. (Eftir
sögn Jónatans Þorlákssonar á Þórðarstöðum).
FYRSTA LANDSJÓÐLÁNIÐ.
Á fjárlögum fyrir árin 1908—09 stóð lin-
taka í fjTSta skifti. Fram að þeim tima hafði
ísland ekki færst meira í fang, en tekjur þess
höfðu hrokkið. En nú þurfti að leggja ritsima
um mikinn hluta landsins. Var kostnaðurinn
áætlaður (4 miljón króna og skyldi tekið láii
til að standast hann.
UM ALDAMÓTIN
seinustu voru hjer á landi 94 holdsveikis-
sjúklíngar (60 karlar, 34 konur), blint fólk 235
(169 karlar, 86 konur), heyrnar- og mállausir
66 (39 karlar og 27 konur), hálfvitar 49 karl-
ar, Sð konur og geðveikir 36 karlar og 97 kon*
ur. Landsjóður hlynti þá talsvert að holds-
veikum mönnum og hcymar- og inálléysingj-
um, en sýndi geðveikum og vitskertum mönn-
um enga líkn.
HVAÐ HÖFDINGJARNIR HAFAST AD.
E.vsteinn erkibiskup Erlendsson i Noregi
(1157—88) var vitur maður og skörungur mik-
ill. Vildi hann ná sem mestu valdi undir kirkj-
una á Islandi, en var siðavandur mjög við
presta. Hann fann að óhreinlifi og kvenna-
fari höfðingja, og sagði við Jón Loftsson og
Gissur Hallsson (sem hann þó kallaði „liina
ágætustu nienn”) að þeir hefði með svívirð-
ingu first guðs boðorð um hreinlifi: ,,En með
því að höfðingjar hafa slíka óhæfu í sinni
samvisku, og af því trevstast þeir eigi Iiirt-
ingarorð að liafa fyrir alþýðu, þá er þar kom-
ið, að allra ráð hallast í cinn stað, hins meira
og hins miuna“.
Seinasti konungur íslands, Kristján X. er látinn. íslend-
ingar munu jafnan minnast hans með hlýhug og virðingu.
—Mynd þessi er af málverki, sem gert var af konunginum
á 25 ára ríkisstjórnarafmæli hans.