Lesbók Morgunblaðsins - 31.08.1947, Page 8
260
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
FYRIR HUNDRAÐ ÁRUM
Árið 1847 var mesta gæðaár. Veturinn
gekk fje af gjafarlaust að kalla á harð-
kjálkasveitum. — Aðeins tvisvar komu
teljandi stórhríð, 7. febrúar og 16. april.
Eftir frostleysuvetur klakalítil jörð og
vorgæðin færðu einstaklegt grasmagn,
svo á stórum lítt ræktuðum túnum varð
taða 100 hestum meiri ög þar yfir en í
meðal ári. Nýting besta þar mannafli
var nógur og aðferð góð. Geldfje gott til
skurðar og vart varð við útilegufje
veturgamalt á við gamla sauði, með undir
fjórðungsreyfi. Haustið var allgott og
var þá gamall gaddur tekinn svo úr
fjöllum og jöklum, að enginn mundi það
eins. Fiskafli besti kring um alt land
og langt fram úr skarandi á Norður-
landi. Hrognkelsveiði á einmánuði og þá
gekk silungur eftir stórám upp til efstu
takmarka (Brandstaðaannáll).
SORGARBUNINGUR
•Sá siður, að konur klæðist svörtum
fötum eða gangi með svartar slæður til
að sýna sorg, hafa menn haldið að væri
kominn frá útlöndum. En það er merki-
legt, að þessi siður var hjer í fornöld,
að konur földuðu svörtum tröfum í stað
hvítra, til að sýna sorg, eins og sjest á
vísu Þorbjarnar Brúnasonar:
Eigi mun sú er eigum
auðrær að mig dauðan,
fold vill mens í moldu
minn aldur bláu falda.
(að falda bláu = svörtu, sbr. kolblár og
hrafn er kallaður bláfjallaður).
HEKLUGOSOG HJÁTRÚ
Jón Egilsson segir í annálum sínum
frá Heklugosinu 1510. Segir hann að
Hans konungur hafi dáið sama kvöld
og eldurinn kom upp og sagt sje að
„menn skyldi hafa sjeð í lcganum
svo sem aðra kóngs kórónu“. — Hefir
þetta þótt undur mikið, því að í Heklu
voru sálir fordæmdra. Að vísu dó Hans
konungur ekki fyr en 1513. Jón Gissur-
arson segir um Gissur Einarsson, að þá
er hann kom á fund Kristiáns konungs
þriðja 1540, þótti honum konungur
„spyrja sig margra óþarfra hluta, sjer-
staklega um Heklufjall“.
HJÁLEIGUR I ODDA
Á 19. öld voru 7 hjáleigur innan tún-
1 suniar hafa verið óvenju miklir hitar og þurkar í Englandi.
Hefir þaö þá verið algengt að sjá fólk safnast saman á bökkum
Thames árinnar hjá Towcrbrú, og fá sjer þar sólbað. Vatnið í
ánni er ekki svo hreint að hœgt sje aö baða sig í henni, en þó
skemtir fólkið sjer við að vaða,
garða í Odda á Rangárvöllum. Eru nöfn
þeirra bundin í þessari vísu:
Eru kotin Odda hjá:
Ekra, For og Strympa,
Vindás, Kimbli, Kragi, þá
kemur Oddhóll skamt þar frá.
Komið gat það fyrir að tvíbýli væri í
sumum kotunum. Nú cru þó nokkur
þeirra komin í eyði. Svo kvað Matthías
þegar hann var prestur í Odda, í gaman-
brjefi til síra Eggert Briems:
sjerstáklega börnin.
Iljer er kot, sem hcitir For,
hafirðu bæði lyst og þor
flyttu þangað þá í vor —
• þar má fullvel deyja úr hor.
VIÐSKYRA
Allir vita hversu hvannir eru hailnæm
ar bæði fyrir brjóst og maga. Og suð-
austan á Islandi er venja að neyta
þeirra með átmat, sem þar kallast við-
skyra (Bjarni Pálsson landlæknir).